Հևլոկ Էլիս

Հևլոկ Էլիս; անգլ.՝ Henry Havelock Ellis
Ծնվել է	փետրվարի 2, 1859[…]; Կրոյդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	հուլիսի 8, 1939[…] (80 տարեկան); Hintlesham, Բեյբեր, Սուֆոլք, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Գոլդերս Գրին
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	բժիշկ, հոգեբան և գրող
Գործունեության ոլորտ	sexology?
Ալմա մատեր	St Thomas's Hospital Medical School? և Լոնդոնի թագավորական քոլեջ
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Joseph Wortis?
Ամուսին(ներ)	Edith Ellis?
	Ստորագրություն;
	Havelock Ellis Վիքիպահեստում

Հենրի Հևլոկ Էլիս առավել հայտնի է որպես Հևլոկ Էլիս (անգլ.՝ Henry Havelock Ellis, փետրվարի 2, 1859(1859-02-02)^[1]^[2]^[3]^[…], Կրոյդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - հուլիսի 8, 1939(1939-07-08)^[1]^[2]^[3]^[…], Hintlesham, Բեյբեր, Սուֆոլք, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի բժիշկ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլլիսի հայրը եղել է նավապետ։ Իր երիտասարդության տարիներին ապագա գիտնականը Ավստրալիայում աշխատել է որպես ուսուցիչ։ 1891 թվականին ամուսնացել է սուֆրաժիստ Էդիթ Լիեսի հետ, որը չէր թաքցնում իր լեսբիական հակումները։ Իր հուշերում Էլիսը խոստովանել է, որ իրենց ամուսնությունը հիմնականում հորինված էր, և որ նա մինչև 60 տարեկանը տառապել է սեռական անզորությունից։

Հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1897 թվականին հրատարակել է համասեռամոլության մասին առաջին անգլալեզու բժշկական ձեռնարկը, որը Էլիսը ավելի վաղ գրել է Ջոն Էդինգթոնի հետ համագործակցությամբ (նա մահացել է 1893 թվականին)։

Մեծ Բրիտանիայում լույս տեսած «Սեռի հոգեբանության ուսումնասիրությունները» առաջին հատորը ցնցել է Վիկտորիայի հասարակությանը և դարձել բուռն դատական գործընթացի առիթ։ Նիստի ընթացքում դատավորը որոշել է, որ գրքի ենթադրյալ գիտական արժեքը «պարզապես պատրվակ է՝ հորինված անպարկեշտությունները վաճառելու համար»^[5]։ Էլիսը հետագա հատորները տպագրել է ԱՄՆ-ում։ Այս աշխատանքը մանրամասնորեն ուսումնասիրում է մարդու սեռական վարքի այնպիսի կողմերը, ինչպիսիք են համասեռականությունը, ձեռնաշարժությունը և սեռական շեղումները։

Էլլիսը սեռական գործունեությունը տեսնում էր որպես մարդու բնության բնական և առողջ դրսևորում։ Նա իր խնդիրն էր համարել քանդել անտեղյակության և նախապաշարմունքի բոլոր այն շերտերը, որոնք կուտակվել էին «սեռական գաղտնիքների» շուրջ 20-րդ դարի սկզբին։ Ընդհանրապես հոռետեսորեն վերաբերվելով հոգեվերլուծությանը որպես գեղագիտական, այլ ոչ թե բժշկական երեւույթին, նա հարաբերություններ է պահպանել Ֆրոյդի հետ, որպես «մտքի ամենամեծ վարպետներից մեկը»^[6]։

Էլլիսն առաջիններից մեկն է եղել (նախքան Ֆրեյդը), որը ուսումնասիրել է ավտոեռոտիզմը և նարցիսիզմը։ Ղեկավարել է Գալթոնի ինստիտուտը` եվգենիկայի կողմնակիցների ամենամեծ ասոցիացիան։ Որպես Սեռական բարեփոխումների համաշխարհային լիգայի նախագահ (1928 թվականից) արտահայտել է գաղափարներ, որոնք արմատական էին իր ժամանակի համար՝ նախանշելով սեռական հեղափոխության գաղափարը^[6]։ Մասնավորապես, խոսել է գենդերային հավասարության և երիտասարդների համակարգված սեռական դաստիարակության մասին։ իացել է Ֆաբիան հասարակությանը և մասնակցել է 17-րդ դարի անգլիական դրամայի հանրահռչակման նախագծին։

Էլիսը համասեռամոլության մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1896 թվականին Գերմանիայում հրատարակել է մի գիրք՝ «Սեռական հակադարձություն» վերնագրով, որը գրվել է դրանից մի քանի տարի առաջ Ջոն Էդինգթոն Սայմոնդսի հետ համագործակցությամբ։ Մեկ տարի անց այն տպագրվել է նաև Անգլիայում, բայց այնտեղ քրեական հետապնդում է իրականացվել որպես «ցանկասեր, վնասակար, արատավոր, կեղտոտ, սկանդալային և անպարկեշտ»^[7]։ Դա այն ժամանակ, երբ Օսկար Ուայլդը վերջերս էր պատիժը կրում համասեռամոլության համար։ Գիրքը պարունակել է գիտական ակնարկ այն ժամանակ հայտնի բոլոր փաստերի մասին, որոնք վերաբերում էին կենդանիների, «պարզունակ» (ոչ քաղաքակրթական) ժողովուրդների և Էլլիսի ժամանակակից դարաշրջանում հոմոսեքսուալ հարաբերություններին։ Ինքը՝ Էլիսը, նկարագրել է իր հոմոսեքսուալ ժամանակակիցների կյանքի ներկայացումը.

Այս պատմությունները ձեռք են բերվել մասնավոր կերպով․ նրանց հերոսները բանտերի և խենթ տների բնակիչներ չեն, շատ դեպքերում նրանք երբեք չեն խորհրդակցել բժշկի հետ իրենց... բնազդների վերաբերյալ։ Նրանք վարում են հասարակության հասարակ և երբեմն հարգված անդամների կյանք^[8]:

Այս ներկայացման արմատականությունը բաղկացած էր այն փաստից, որ համասեռամոլները ներկայացվում էին որպես նորմալ մարդիկ `տարբերվելով մյուսներից հիմնականում միայն իրենց սեռական նախասիրություններից։ Էլիսը մերժել է հոմոսեքսուալության մասին «դեգեներատիվ հիվանդություն», անբարոյականություն և հանցագործություն պատկերացումները^[7]^[9]։ Նա դիտում էր համասեռամոլությունը որպես որոշակի բնածին սեփականություն^[9], որը կյանքի է կոչվում կյանքի փորձով։ Էլիսը թերահավատորեն է վերաբերվել համասեռամոլության բուժման հնարավորությանը։ Նա «ապաքինված» համասեռամոլների («շրջված») ամուսնությունները անհեռանկար է համարել՝ պնդելով, որ.

Թվացյալ փոփոխությունը մակերեսային է, փոխակերպված դիրքորոշում ժամանակ մարդը դառնում է ավելի դժբախտ, ինչպես իր, այնպես էլ իր կնոջ համար^[10]։

Նա «ձեռնպահությունը» համարել է իդեալական տարբերակ համասեռամոլների համար։

Համասեռամոլության մասին շատ տվյալներ կան Էլիսի այլ գրություններում, հատկապես «Սեռի հոգեբանության ուսումնասիրությունները» յոթ հատորում։ Իր կյանքի վերջում Էլիսը շատ ազդեցիկ դարձավ Անգլիայում և Միացյալ Նահանգներում։ Նրա գրքերը հնարավորություն տվեցին քննարկել սեքսուալությունը՝ կոտրելով վիկտորիանական դարաշրջանի տաբուները։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
↑ ^4,0 ^4,1 CONOR.Sl
↑ Хэвлок Эллис в Британской энциклопедии
↑ ^6,0 ^6,1 История психологии в лицах: Хэвлок Эллис(չաշխատող հղում)
↑ ^7,0 ^7,1 Իգոր Սեմենի Կոն В лабиринтах познания // Лунный свет на заре. — М.: ACT – Олимп,, 2003. — ISBN 5-17-015194-2, 5-8195-0836-Х
↑ Ibid. P. 68. Цит. по: Мондимор Френсис Марк. Гомосексуальность: Естественная история / Пер. с англ. Л. Володиной. Екатеринбург: У-Фактория, 2002, с. 74. ISBN 5-94799-085-7
↑ ^9,0 ^9,1 Психологическая энциклопедия. 2-е изд. / Под ред. Р. Корсини, А. Ауэрбаха. — СПб.: Питер, 2006. — 1096 с: ил. ISBN 5-272-00018-8
↑ Ellis H., Symonds J. Op. cit. P. 146. Цит. по: Мондимор Френсис Марк. Гомосексуальность: Естественная история / Пер. с англ. Л. Володиной. Екатеринбург: У-Фактория, 2002, с. 77. ISBN 5-94799-085-7

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հևլոկ Էլիս» հոդվածին։

[_0265465e2cf08760-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_2864c6234eb68344-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_ecd59bc51a8aa698-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

[_8955b49366a61b8d-4] 4,0 ^4,1 CONOR.Sl

[brit-5] Хэвлок Эллис в Британской энциклопедии

[slo2-6] 6,0 ^6,1 История психологии в лицах: Хэвлок Эллис(չաշխատող հղում)

[Кон_об_Эллисе2-7] 7,0 ^7,1 Իգոր Սեմենի Կոն В лабиринтах познания // Лунный свет на заре. — М.: ACT – Олимп,, 2003. — ISBN 5-17-015194-2, 5-8195-0836-Х

[8] Ibid. P. 68. Цит. по: Мондимор Френсис Марк. Гомосексуальность: Естественная история / Пер. с англ. Л. Володиной. Екатеринбург: У-Фактория, 2002, с. 74. ISBN 5-94799-085-7

[Корсини-9] 9,0 ^9,1 Психологическая энциклопедия. 2-е изд. / Под ред. Р. Корсини, А. Ауэрбаха. — СПб.: Питер, 2006. — 1096 с: ил. ISBN 5-272-00018-8

[10] Ellis H., Symonds J. Op. cit. P. 146. Цит. по: Мондимор Френсис Марк. Гомосексуальность: Естественная история / Пер. с англ. Л. Володиной. Екатеринбург: У-Фактория, 2002, с. 77. ISBN 5-94799-085-7

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]