Հայնի
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Հայնի | ||
| Վարչական տարածք | Թուրքիա | |
| Վիլայեթ | Դիարբեքիրի վիլայեթ | |
| Գավառակ | Լճեի գավառակ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 33 100 մարդ (2018) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| Պաշտոնական կայք | hani.bel.tr | |
| ||
Հայնի (Հայնե, Հանի), քաղաք, համանուն գյուղախմբի կենտրոնը Արևմտյան Հայաստանի Դիարբեքիրի նահանգի Լըջե գավառակում, Դիարբեքիր (Ամիդ) քաղաքից մոտ 60 կմ հյուսիս-արևելք, Անբար (Ամբըրչայ) գետի գեղատեսիլ հովտում։
Հանդիսացել է համանուն գյուղախմբի կենտրոնը[1]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շրջակայքում կային մեծ քանակությամբ ջերմուկներ, աղի, քարի, կրաքարի չօգտագործվող հանքեր։ Հայնիի մերձակա Ներիբ լեռնաշղթայի երբեմնի խիտ կաղնու անտառները, անխնա հատման հետևանքով, XX դարի սկզբին գրեթե վերացել էին։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկական աղբյուրներում առաջին անգամ հիշատակվում է Տարոնի Սուրբ Հովհաննես (Եղրդուտի) վանքի 1445 թվականի կոնդակում։
1915 թվականի Հայոց Ցեղասպանության ժամանակ Հայնիի հայերը բռնությամբ տեղահանվել և բնաջնջվել են։ Սակավաթիվ փրկվածներն ապաստանել են տարբեր երկրներում։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1878 թվականին՝ ավելի քան 3000, 1914 թվականին՝ մոտ 8000 հայ բնակչություն։ Հայնիում բնակվում էին նաև դմլիկներ (զազաներ)։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զբաղվում էին արհեստներով (հատկապես ջուլհակությամբ և կոշկակարությամբ), այգեգործությամբ, առևտրով։
Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկական 2 համայնքները (լուսավորչական և բողոքական) ունեին մեկական եկեղեցի (լուսավորչականը՝ Սուրբ Աստվածածին), 5 վարժարան՝ ավելի քան 700 աշակերտով։ Նշանավոր էր քաղաքի կենտրոնում գտնվող Էնգեբիր (Այնի Քեբիր) աղբյուրը, որից, ըստ ժողոովրդական ստուգաբանության, առաջացել է Հայնի անվանումը։
Անվանի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայնիում է ծնվել հայ կրթական գործիչ, մանկագիր և հրապարակախոս Բենիամին Ժամկոչյանը։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 341
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 198)։
|
| ||||||||||||||||||