Լը Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգություն

**Համաշխարհային ժառանգություն**
	Լե Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգություն
անգլ.՝ The Architectural Work of Le Corbusier*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն
	Շինություն Հնդկաստանի Չանդիգարհ քաղաքում
Երկիր	Արգենտինա ; Գերմանիա ; Ֆրանսիա ; Ճապոնիա ; Հնդկաստան ; Շվեյցարիա ; Բելգիա
Տիպ	Մշակութային
Չափանիշներ	(i), (ii), (vi)
Ցանկ	ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս**	Եվրոպա, Ասիա, Ամերիկա
	Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում	2016 (40-րդ նստաշրջան)
	* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում; ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
	Համաշխարհային ժառանգություն

Լե Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգություն, ֆրանսիացի ճարտարապետ Լե Կորբյուզիեի ճարտարապետական հուշարձանների շարք։ Հաշվվում է 17 օբյեկտ աշխարհի տարբեր երկրներում՝ Արգենտինայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Հնդկաստանում, Ֆրանսիայում, Շվեյցարիայում և Ճապոնիայում։

2016 թվականին Ֆրանսիայի նախաձեռնությամբ Լե Կորբյուզիեի նախագծած 17 օբյեկտներ ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի որոշմամբ միավորվել են միջազգային մեկ ընդհանուր միավորման մեջ՝ համարվելով Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ։ Ցուցակում ընդգրկված օբյեկտներից են Նոտր Դամ դյու Օ-ն Ֆրանսիայում, Սավոյ վիլլան և Մարսելի բնակելի համալիրը։ Ցանկում ընդգրկված են յոթ երկրներ, որոնց մեծ մասը ներկայացնում է Եվրոպան։ Աշխարհի մնացած հատվածից ցանկում ընդգրկված են Կուրուչետի տունը Արգենտինայում, Կապիտոլիում համալիրը Հնդկաստանի Չանդիգարհ քաղաքում և Արևմտյան արվեստի ազգային թանգարանը Ճապոնիայում։

Այս հուշարձանները վկայում են ճարտարապետական նոր ոճի մասին, որը ենթադրում էր լրիվ հեռացում հնից։ Այս շինությունների կառուցումը կես դարի պատմություն ունի, մի ժամանակաշրջան, որ Կորբյուզիեն անվանել է «համբերատար որոնման շրջան»։ Կապիտոլիում համալիրը Չանդիգարհում, Արևմտյան արվեստի ազգային թանգարանը Տոկիոյում, բժիշկ Կուրոիչետի տունը Լա Պլատայում և Մարսելի բնակելի համալիրը արտացոլում են մոդեռնիզմի առաջարկած ճարտարապետական լուծումները 20-րդ դարում, որոնք առաջ է քաշել նոր պահանջարկը։ Մարդկային հանճարի այս գլուխգործոցները նաև վկայում են ճարտարապետական արվեստի ինտերնացիոնալ բնույթի մասին։

- ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի պաշտոնական կայք

Ժառանգության ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համարը ցուցակում 1321-	Շինություն	Կառուցման տարեթիվ	Անվանում	Քաղաք, շրջան, երկիր
001		1923	Լա Ռոշ վիլլա և Ժաներե վիլլա (48°51′07″ հս․. լ. 2°15′55″ ավ. ե.^HGЯOL)	Փարիզ, Իլ դը Ֆրանս, Ֆրանսիա
002		1923	Վիլլա Դե Լակ (46°28′06″ հս․. լ. 6°49′45″ ավ. ե.^HGЯOL)	Կորսո, Վո Շվեյցարիա
003		1924	Ֆրյուժե (44°47′56″ հս․. լ. 0°38′52″ ամ. ե.^HGЯOL)	Պեսակ, Ակվիտանիա շրջան, Ֆրանսիա
004		1926	Գեյեթի տուն (51°11′01″ հս․. լ. 4°23′36″ ավ. ե.^HGЯOL)	Անտվերպեն, Ֆլանդրիայի շրջան, Բելգիա
005		1927	Վայսենհոֆ շրջանի տներ (48°48′00″ հս․. լ. 9°10′39″ ավ. ե.^HGЯOL)	Շտուտգարտ, Բադեն Վյուրտեմբերգ Գերմանիա
006		1928	Սավոյ վիլլա (48°55′28″ հս․. լ. 2°01′42″ ավ. ե.^HGЯOL)	Պուասի, Իլ դը Ֆրանս, Ֆրանսիա
007		1930	Կլարտեի տուն (46°12′01″ հս․. լ. 6°09′23″ ավ. ե.^HGЯOL)	Ժնև, Ժնևի կանտոն, Շվեյցարիա
008		1931	Տուն Պորտ Մոլիտորում (48°50′36″ հս․. լ. 2°15′05″ ավ. ե.^HGЯOL)	Բուլոն Բիյանկուր, Իլ դը Ֆրանս Ֆրանսիա
009		1945	Բնակելի շենք (43°15′41″ հս․. լ. 5°23′47″ ավ. ե.^HGЯOL)	Մարսել, Պրովանս Ալպեր Լազուր ափ Ֆրանսիա
010		1946	Դյուվակլի մանիֆակտուրա (48°17′26″ հս․. լ. 6°57′02″ ավ. ե.^HGЯOL)	Սեն Դյո դե Վոժ, Լոթարինգիա, Ֆրանսիա
011		1949	Կուրուչետի տուն (34°54′41″ հվ. լ. 57°56′31″ ամ. ե.^HGЯOL)	Լա Պլատա, Բուենոս Այրես Արգենտինա
012		1950	Նոտր Դամ դյու Օ (47°42′16″ հս․. լ. 6°37′14″ ավ. ե.^HGЯOL)	Ռոնշան կոմունա, Ֆրանշ Կոնտե Ֆրանսիա
013		1951	Լե Կորբյուզիեի ամառանոց (43°45′37″ հս․. լ. 7°27′46″ ավ. ե.^HGЯOL)	Ռոկբրյուն Կապ Մարտեն, Պրովանս Ալպեր Լազուր ափ, Ֆրանսիա
014		1952	Կապիտոլիումի համալիր Չանդիգարհում (30°45′37″ հս․. լ. 76°48′14″ ավ. ե.^HGЯOL)	Չանդիգարհ, Փանջաբ և Հարյանա Հնդկաստան
015	Սենտ Մարի դե լա Տուրետ մենաստան	1953	Սենտ Մարի դե լա Տուրետ մենաստան] (45°49′09″ հս․. լ. 4°37′20″ ավ. ե.^HGЯOL)	Ռոն Ալպեր, Ֆրանսիա
016		1955	Արևմտյան արվեստի ազգային թանգարան (35°42′55″ հս․. լ. 139°46′33″ ավ. ե.^HGЯOL)	Թայթո, Տոկիո, Ճապոնիա
017		1953	Ֆիրմինիի մշակույթի տուն (45°23′00″ հս․. լ. 4°17′21″ ավ. ե.^HGЯOL)	Ֆիրմինի, Ռոն Ալպեր, Ֆրանսիա

ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի օբյեկտի հաստատման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականի հունվարին Ֆրանսիան դիմել է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ին՝ առաջարկելով Ֆրանսիայի տարածքում գտնվող 14 շինություններ համարել Համաշխարհային ժառանգության հուշարձան։ Ավելի ուշ Ֆրանսիայի առաջարկին միացել են այլ երկրներ ևս, որտեղ կան Լե Կորբյուզիեի ճարտարապետական կառույցներ։ Վերջնական նախագիծն անվանվել է Լե Կորբյուզիեի քաղաքային ու ճարտարապետական աշխատանքներ։ Ցանկում ընդգրկվել են շինություններ, որոնք գտնվում են Արգենտինայում, Բելգիայում, Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, Հնդկաստանում, Ճապոնիայում և Շվեյցարիայում^[1]։

2009 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն քննարկել է առաջարկը և վճռել որոշումը տեղափոխել 2012 թվական՝ պատճառաբանելով հայտի հիմնավորման հատվածի ոչ բավարար մշակումը։ 2011 թվականին կոմիտե է ներկայացվել նոր հայտ, որտեղ նշված է եղել 19 օյեկտ, սակայն այս առաջարկը մեծամասնության կողմից չի ընդունվել։ Որպես փաստարկում ներկայացվել է այն հանգամանքը, որ դեռևս ապացուցված չէ Լե Կորբյուզիեի աշխատանքների առանձնահատուկ նշանակությունը^[2]։

Միայն երրորդ փորձից 2016 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի 40-րդ նստաշրջանում հայտն ընդունվել է^[3]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - Decision - 35 COM 8B.40» (անգլերեն). whc.unesco.org. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
↑ Der Bundesrat. «UNESCO-Dossier Le Corbusier in Paris unterzeichnet» (գերմաներեն). www.admin.ch. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
↑ UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - Decision - 40 COM 8B.31» (անգլերեն). whc.unesco.org. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի հուշարձանի կարգավիճակ ստանալու հայտ Լե Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգությունը օբյեկտ ճանաչելու մասին

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լը Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգություն» հոդվածին։

[1] UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - Decision - 35 COM 8B.40» (անգլերեն). whc.unesco.org. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.

[2] Der Bundesrat. «UNESCO-Dossier Le Corbusier in Paris unterzeichnet» (գերմաներեն). www.admin.ch. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.

[3] UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - Decision - 40 COM 8B.31» (անգլերեն). whc.unesco.org. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 8-ին.

[1]

[2]

[3]