Լադախի կենդանական աշխարհը
Լադախի կենդանական աշխարհը, ինչպես նաև նրա կենդանական աշխարհը, որն առաջին անգամ ուսումնասիրել է ավստրո-չեխ պալեոնտոլոգ Ֆերդինանդ Ստոլիչկան, ով 1870-ականներին լայնածավալ հետազոտություններ է կատարել տարածաշրջանում։ Լադախի կենդանական աշխարհը ընդհանուր իմաստով Կենտրոնական Ասիական է, մասնավորապես նման է Տիբեթյան բարձրավանդակի կենդանական աշխարհին։ Տարբերությունն այն է, որ Լադախում ամռանը Հնդկաստանից ժամանող շատ թռչուններ կան (մոտ 225 տեսակ), շատերն ապրում են Ծոմորարի լճում։
Թռչուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամռանը հանդիպում են ֆինչները, խոզուկները, Սևուկ կարմրատուտները և Հոպոպները։ Դարչնագլուխ ճայը ապրում է Ինդուսի երկայնքով և Չանտանայի որոշ լճերում։ Ջրային թռչուն՝ Կարմիր բադ և լեռնային սագ։ Սև պարանոցով կռունկը հազվադեպ է և՛ Տիբեթում, և՛ Լադախում։ Այլ թռչուններ՝ Արջնագռավ, Կարմրակտուց ճայ, հիմալայան ձնաբուծ և ասիական Քարակաքավ[1].։ Այստեղ հաճախ են հանդիպում Գառնանգղներ և ոսկե արծիվներ։
- ձյան կաքավ
- Տիբեթյան ձնաբու
- Հիմալայան Ձյունանուշ
- Քարակաքավ (Քարակաքավ )
- Տիբեթյան կաքավ
- Սպիտակափոր մանգաղաթև (Սպիտակափոր մանգաղաթև)
- Սովորական լոր (Սովորական լոր)
- Սև կրծքով լոր
- Մոխրագույն սագ (Մոխրագույն սագ)
- լեռնային սագ (Լեռնային սագ)
- Կարմիր բադ (Կարմիր բադ)
- Սվիազ
- Կռնչան բադ (Կռնչան բադ)
- Լայնակտուց բադ (Լայնակտուց բադ)
- Ճքճքան մրտիմն (Ճքճքան մրտիմն)
- Կարմրակտուց սուզաբադ (Կարմրակտուց սուզաբադ)
- Կարմրագլուխ սուզաբադ (Կարմրագլուխ սուզաբադ)
- Սպիտակաաչք սուզաբադ (Սպիտակաաչք սուզաբադ)
- Մեծ սղոցակտուց բադ(Մեծ սղոցակտուց բադ
- Վիզգցուկ (Վիզգցուկ)
- Հոպոպներ (Հոպոպներ)
- Ներկարար (Ներկարար (թռչուն))
- Կանաչ մեղվակեր (Կանաչ մեղվակեր)
- Ոսկեգույն մեղվակեր (Ոսկեգույն մեղվակեր)
- Հնդկական եղեգնաթռչնակ (Հնդկական եղեգնաթռչնակ
- Կովկասյան գեղգեղիկ (Կովկասյան գեղգեղիկ)
- Տնային ճնճղուկ(Տնային ճնճղուկ)
- Ալպիական նրբագեղիկ (Ալպիական նրբագեղիկ)
- Կարմրաճակատ սերինոս (Կարմրաճակատ սերինոս)
- Ժայռային դրախտապան (Ժայռային դրախտապան)
- Եղեգնուտի դրախտապան (Եղեգնուտի դրախտապան)
Կաթնասուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպայի, Հյուսիսային Աֆրիկայի և Ամերիկայի լեռներում ապրող Այծեղջյուրները, մի քանի հազարը բնակվում են Լադախում, և զբոսաշրջիկները երբեմն տեսնում են նրանց։ Նահուրը կամ «կապույտ այծը» ավելի տարածված է և ապրում է ավելի արևելք Սիկկիմում։ Տիբեթյան Uriel ոչխարները հազվադեպ են, քանի որ նրանք ապրում են ցածր բարձրություններում և տեղահանված են անասուններով, մնացել է մոտ 1000-ը։ Արգալին, որը նկարագրել է Մարկո Պոլոն Պամիրում, հազվադեպ են Լադախում, ընդամենը մի քանի հարյուրը, այլ պոպուլյացիաներ ապրում են Չինաստանում։ Տիբեթյան գազելը չափազանց հազվադեպ է Լադախի հյուսիս-արևելքում՝ չինական Տիբեթի սահմանին։ Մուշկ եղնիկ Լադախում այլևս չի հանդիպում։
Օրոնգոներն այժմ հազվադեպ են հանդիպում, դեռևս 20-րդ դարի սկզբին հազարավոր օրոնգոներ արածում էին Լադախի սարահարթում, բայց այժմ դրանք վտանգի տակ են։ Նրանց սպանել են իրենց բարակ ներքնազգեստի համար, որը կրում էին հարուստները և վաճառվում ողջ Հարավային Ասիայում՝ որպես կարգավիճակի խորհրդանիշ։ Շատուշի առևտուրն այժմ արգելված է։
Վայրի էշերը ապրում են հյուսիսային սարահարթում՝ Չան Թան 1500 թվի վրա։ Զբոսաշրջիկները կարող են տեսնել նրանց բավականին մոտ, քանի որ ավանակները տեսանելի են, արածում են խմբերով և առանձնանում բնական հետաքրքրասիրությամբ։
Ձյունահովազն ապրում է Կենտրոնական Ասիայի լեռներում՝ Հիմալայներից մինչև Ռուսաստանի Սայան լեռները 1800-5400 մետր բարձրությունների վրա։ Այն խուսափում է մարդկանցից, և նրա թիվը դժվար է պարզել, բայց Լադախում կա մոտավորապես 200։ Զբոսաշրջիկների համար դժվար է տեսնել այն, սակայն դրա հետքերը կարելի է գտնել ձմռանը։ Մյուս կատվայիններն էլ ավելի հազվադեպ են հանդիպում, կան միայն մի քանի լուսաններ և Պալասո կատուներ, որոնք դժվար է տարբերել ընտանիներից։ Տիբեթյան գայլին բնաջնջում են տեղացիները, քանի որ վնասում է անասուններին, պահպանվել է մոտ 300 գայլ։ Սուրու հովտում և Դրասի մոտ կան մի քանի գորշ արջեր։ Կարմիր աղվեսը տարածված է, իսկ տիբեթյան աղվեսը վերջերս հայտնաբերվել է Լադախում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ {{{վերնագիր}}} // Indian Birds. — Vol. 1. — P. 26—28. — P. 26—28. — ISSN 0973-1407.
- ↑ Pfister, Otto — 361 p, ISBN 0195657144։
- ↑ Pfister, Otto {{{վերնագիր}}}(անգլ.) // Forktail. — № 17. — P. 81—90. — P. 81—90. — ISSN 0950-1746. Արխիվացված է 26 փետրվարի 2012 սկզբնաղբյուրից: