Բեքլոմետազոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բեքլոմետազոն
Քիմիական բանաձևC₂₈H₃₇ClO₇
Մոլային զանգված8,6E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Դասակարգում
CAS համար5534-09-8
PubChem21700
EINECS համար226-886-0
SMILESCCC(=O)OCC(=O)C1(C(CC2C1(CC(C3(C2CCC4=CC(=O)C=CC43C)Cl)O)C)C)OC(=O)CC
ЕС226-886-0
ChEBI20396
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Բեքլոմետազոն ստերոիդային դեղամիջոց, հայտնի է նաև որպես բեկլոմետազոն դիպրոպիոնատ, և վաճառվում է Qvar անվամբ[2]։ Այն հասանելի է որպես ինհալյատորի, քսուքի, հաբերի և քթի սփրեյի ձևով[3]։ Ինհալյատորները կիրառվում են ասթմայի ժամանակ[2]։ Քսուքը կարող է օգտագործվել դերմատիտի և պսորիազի համար[4]։ Հաբերը օգտագործվում են խոցային կոլիտի բուժման համար[5]։ Քթի սփրեյը օգտագործվում է ալերգիկ ռինիտի և քթի պոլիպների բուժման համար[6]։

Ինհալյատոր ձևի կողմնակի էֆեկտներն են՝ շնչառական վարակներ, գլխացավեր և կոկորդի բորբոքում[2]։ Լուրջ կողմնակի էֆեկտներից են՝ վարակների ռիսկի բարձրացում, կատարակտ, Քուշինգի համախտանիշ և ծանր ալերգիկ ռեակցիաներ[2]։ Հաբի երկարատև օգտագործումը կարող է առաջացնել մակերիկամային անբավարարություն[5]։ Հաբերը կարող են նաև տրամադրության կամ անձի փոփոխության պատճառ դառնալ[5]։ Ինհալյատոր ձևը համարվում է անվտանգ հղիության ընթացքում[7]։ Բեքլոմետազոնը հիմնականում գլյուկոկորտիկոիդ է[2]։

Բեկլոմետազոն դիպրոպիոնատն առաջին անգամ արտոնագրվել է 1962 թվականին, իսկ բժշկության մեջ կիրառվել է 1972 թվականին[8]։ Այն հաստատվել է ԱՄՆ-ում բժշկական օգտագործման համար 1976 թվականին[2]։ Այն մտնում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղերի ցանկում,որտեղ առողջության համակարգում անհրաժեշտ ամենաապահով և ամենաարդյունավետ դեղամիջոցներն են[9]։ 200 դեղաչափ պարունակող ինհալյատորների արժեքը զարգացող երկրներում 2014 թվականի դրությամբ կազմում է 3,20 ԱՄՆ դոլար[10]։ Միացյալ Նահանգներում այն արժե $ 50-100 ԱՄՆ դոլար[11]։

Կողմնակի էֆեկտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինհալյատոր ձևի կողմնակի էֆեկտներից են՝ շնչառական վարակներ, գլխացավեր և կոկորդի բորբոքում[2]։ Լուրջ կողմնակի էֆեկտներից են՝ վարակների ռիսկի բարձրացում, կատարակտ, Քուշինգի համախտանիշ և ծանր ալերգիկ ռեակցիաներ[2]։ Հաբի երկարատև օգտագործումը կարող է առաջացնել մակերիկամային անբավարարություն[5]։ Հաբերը կարող են նաև տրամադրության կամ անձի փոփոխության պատճառ դառնալ[5]։ Ինհալյատոր ձևը համարվում է անվտանգ հղիության ընթացքում[7]։

Ժամանակ առ ժամանակ այն ներշնչելիս կարող է առաջացնել հազ։ Լեզվի և կոկորդի վրա ազդեցությունից կարող է առաջանալ բերանի կանդիդոզ, որի ժամանակ բերանում առաջանում է սպիտակ փառ, և ուղեկցվում է գրգռվածությամբ։

Այն սովորաբար կարող է կանխվել` ինհալյատոր օգտագործելուց հետո բերանը ջրով լվանալով։ Այլ հազվադեպ հանդիպող կողմնակի էֆեկտներից են՝ հոտ, որը նման է այրվող պլաստիկին, տհաճ համ, խռպոտություն կամ քթի խցանում, գլխացավ, և տեսողական փոփոխություններ։ Ալերգիկ ռեակցիաներ կարող են հանդիպել, բայց հազվադեպ։

Քթի կորտիկոստերոիդները կարող են կապված լինել կենտրոնական ռետինոպաթիայի հետ[12]։

Ֆարմակոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեքլոմետազոնը հիմնականում գլյուկոկորտիկոիդ է[2]։ Գլյուկոկորտիկոիդները կորտիկոստերոիդներ են, որոնք կապվում են գլյուկոկորտիկոիդ ընկալիչների հետ[13] որոնք առկա է գրեթե բոլոր բջիջներում ողնաշարավոր կենդանիների մոտ։ Ակտիվացած գլյուկոկորտիկոիդային ընկալիչ-գլյուկոկորտիկոիդային համալիրը վերականգնում է կորիզում հակաբորբոքային սպիտակուցների էքսպրեսիան (գործընթաց, որը հայտնի է որպես տրանսակտիվացիա) և ճնշում է ցիտոզոլում նախաբորբոքային սպիտակուցների էքսպրեսիան`կանխելով տրանսկրիպցիայի այլ գործոնների տեղափոխումը ցիտոզոլից կորիզի մեջ (տրանսակտիվացիա)[14]։

Գլյուկոկորտիկոիդները իմունային համակարգում հետադարձ կապի միջոցով նվազեցնում են իմունային ֆունկցիայից որոշակի ասպեկտներ, ինչպիսիք են բորբոքումները։

Անուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեկլոմետազոն դիպրոպիոնատն ներկայացնում է ձևափոխված Միջազգային համընդհանուր անուն (INN), Միացյալ Նահանգներիում ընդունված անուն (USAN) և նախքին Բրիտանական հաստատված անուն (BAN)։ Այն ազատ ձևի արտադրանք է։ Բեկլոմետազոնը վաճառվում է Նորվեգիայում և Ռուսաստանում.[15][16][17][18][19]

Clenil-ը, Qvar-ը ինհալյատորների ապրանքանիշներ են։ Beconase, Alanase, Vancenase, Qnasl քթի սփրեյի կամ աերոզոլի համար։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 BECLOMETHASONE DIPROPIONATE
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 «Beclomethasone Dipropionate». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  3. «List of products: BECLOMETASONE DIPROPIONATE». MHRA. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  4. «Beclometasone dipropionate 0.25 mg/g Cream» (PDF). MHRA. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Clipper» (PDF). MHRA. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  6. «Beclomethasone Dipropionate eent». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  7. 7,0 7,1 Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 349. ISBN 9781284057560.
  8. McPherson, Edwin M. (2007). Pharmaceutical Manufacturing Encyclopedia (3rd ed.). Burlington: Elsevier. էջ 539. ISBN 9780815518563. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  9. World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  10. «Beclometasone». International Drug Price Indicator Guide. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  11. Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 451. ISBN 9781284057560.
  12. Haimovici R, Gragoudas ES, Duker JS, Sjaarda RN, Eliott D (October 1997). «Central serous chorioretinopathy associated with inhaled or intranasal corticosteroids». Ophthalmology. 104 (10): 1653–60. doi:10.1016/s0161-6420(97)30082-7. PMID 9331207.
  13. Pelt AC (2011). Glucocorticoids: effects, action mechanisms, and therapeutic uses. Hauppauge, N.Y.: Nova Science. ISBN 978-1617287589.
  14. Rhen T, Cidlowski JA (Oct 2005). «Antiinflammatory action of glucocorticoids--new mechanisms for old drugs». The New England Journal of Medicine. 353 (16): 1711–23. doi:10.1056/NEJMra050541. PMID 16236742.
  15. J. Elks (2014 թ․ նոյեմբերի 14). The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies. Springer. էջեր 123–. ISBN 978-1-4757-2085-3.
  16. Index Nominum 2000: International Drug Directory. Taylor & Francis. 2000. էջեր 95–. ISBN 978-3-88763-075-1.
  17. I.K. Morton; Judith M. Hall (2012 թ․ դեկտեմբերի 6). Concise Dictionary of Pharmacological Agents: Properties and Synonyms. Springer Science & Business Media. էջեր 46–. ISBN 978-94-011-4439-1.
  18. Muller (1998 թ․ հունիսի 19). European Drug Index: European Drug Registrations, Fourth Edition. CRC Press. էջեր 141–. ISBN 978-3-7692-2114-5.
  19. «Beclometasone». drugs.com.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեքլոմետազոն» հոդվածին։