Արնոշտ Լուստիգ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արնոշտ Լուստիգ
Arnošt Lustig
Ծնվել էդեկտեմբերի 21, 1926(1926-12-21)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՊրահա, Չեխոսլովակիա[4][5][6][…]
Վախճանվել էփետրվարի 26, 2011(2011-02-26)[7][1][2][…] (84 տարեկան)
Վախճանի վայրՊրահա, Չեխիա[6]
ԳերեզմանNew Jewish Cemetery
Մասնագիտությունգրող, սցենարիստ, լրագրող և պատմաբան
Քաղաքացիություն Չեխոսլովակիա[5] և  Չեխիա
ԿրթությունUniversity of Political and Social Affairs?[8]
ԿուսակցությունՉեխոսլովակիայի կոմունիստական կուսակցություն[9]
Պարգևներ
ԱմուսինVěra Weislitzová-Lustigová?
ԶավակներEva Lustigová? և Josef Lustig?
 Arnošt Lustig Վիքիպահեստում

Արնոշտ Լուստիգ (չեխ.՝ Arnošt Lustig, 21 դեկտեմբերի, 1926, Պրահա, Չեխիա - 26 փետրվարի, 2011, Պրահա)[10], չեխ գրող։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է հրեա առևտրականի ընտանիքում։ 7-րդ դասարանն ավարտելուց հետո ստիպված է եղել թողնել դպրոցը, քանի որ նացիստական օրենքներով հրեաներին արգելվում էր սովորել դպրոցում և համալսարանում։ 1941 թվականին աքսորվեց Տերեզիենշտադտի համակենտրոնացման ճամբար, հետո տեղափոխվել է Աուշվից, որտեղի գազախցում սպանվել է հայրը, իսկ ավելի ուշ՝ Բուխենվալդ[11]։ 1945 թվականին կարողացել է փախչել «մահվան գնացքով», որը գնում էր Դախաու։ Շոգեքարշը կործանվեց ամերիկյան ռմբարկուի կողմից սխալմամբ նետված ռումբից։ Լուստիգը վերադառնում է Պրահա և մասնակցում հականացիստական մայիսյան ապստամբությանը։ Նրա մայրն ու քույրը տեղափոխվեցին Մաութհաուզենից։

Պատերազմից հետո լրագրություն է սովորել Կառլի համալսարանում, այնուհետև աշխատել Պրահայի ռադիոյում։ Քննադատել է կոմունիստական վարչակարգը։ 1967 թվականին, երբ վեցօրյա պատերազմից հետո Չեխոսլովակիան խզեց դիվանագիտական հարաբերությունները Իսրայելի հետ (Լուստիգն այդ ժամանակ այնտեղ թղթակից էր)[11], Լուստիգը դուրս եկավ կոմունիստական կուսակցության շարքերից։ Խորհրդային մամուլի կողմից քննադատվեց որպես սիոնիստ։

Տեսնելով Պրահայի գարնանային ապստամբության պարտությունը՝ 1968 թվականին լքեց երկիրը և բնակություն հաստատեց Հարավսլավիայում, ապա 1970 թվականին տեղափոխվեց ԱՄՆ։ 1989 թվականի թավշե ապստամբությունից հետո բնակվում էր Պրահայում և Վաշինգտոնում, որտեղ դասավանդում էր Ամերիկյան համալսարանում։ 2003 թվականին թոշակի անցնելով՝ բնակություն հաստատեց Պրահայում։

Մահացել է 2011 թվականի փետրվարի 26-ին՝ քաղցկեղից[12]։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լուստիգի բոլոր աշխատանքները կապված են Հոլոքոստի և ճամբարային կյանքում գոյատևման, ինչպես նաև հարազատների մահվան հետ։ Նրա արձակի հերոսներն առավել հաճախ երիտասարդ կանայք, երեխաներն ու ծերերն են։ Լուստիգը պնդում էր, որ գրում է այն մասին, թե «ինչպես է մարդն իրեն պահում ճնշման ազդեցությամբ, երբ անհետանում են բոլոր կոնվենցիաները, երբ նա մնում է այնպիսի, ինչպիսին է իրականում»[13]։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Miláček (1968)
  • Král promluvil, neřekl nic (1990)
  • Tma nemá stín (1991)
  • Velká trojka (1991)
  • Trilogie o osudech tří židovských žen։
  • Colette։ Dívka z Antverp (1992)
  • Tanga։ Dívka z Hamburku (1992)
  • Lea։ Dívka z Leeuwardenu (2000)
  • Dům vrácené ozvěny (1994)
  • Dívka s jizvou (1995)
  • Kamarádi (1995)
  • Modrý den (1995)
  • Porgess (1995)
  • Neslušné sny (1997)
  • Oheň na vodě։ Povídky (1998)
  • Krásné zelené oči (2000)
  • Zasvěcení (2002)
  • Případ Marie Navarové (2010)

Վիպակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Můj známý Vili Feld (1961)
  • Dita Saxová (1962, экранизирована в 1967)
  • Modlitba pro Kateřinu Horovitzovou (1964)
  • Nemilovaná։ Z deníku sedmnáctileté Perly Sch. (1979)

Պատմվածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Noc a naděje (1957)
  • Démanty noci (1958, экранизирован в 1964)
  • Ulice ztracených bratří (1959)
  • První stanice štěstí (1961)
  • Transport z ráje (1962, экранизирован в 1962)
  • Nikoho neponížíš (1963)
  • Bílé břízy na podzim (1966)
  • Hořká vůně mandlí (1968)

Ակնարկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Odpovědi։ Rozhovory s Harry Jamesem Cargassem a Michalem Bauerem (2000)
  • Eseje։ Vybrané texty z let 1965—2000 (2001)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. Babelio (ֆր.) — 2007.
  4. Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  5. 5,0 5,1 Evidence zájmových osob StB
  6. 6,0 6,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  7. http://www.ceskenoviny.cz/news/zpravy/czech-jewish-writer-arnost-lustig-dies/601846
  8. https://dodo.is.cuni.cz/bitstream/handle/20.500.11956/172608/130327985.pdf
  9. https://www.pametnaroda.cz/cs/magazin/pribehy/neverili-mu-osvetim-i-proto-o-ni-psal
  10. «Czech Jewish writer Arnost Lustig dies». České noviny (Czech News Agency). 2011 թ․ փետրվարի 26. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 26-ին.
  11. 11,0 11,1 «Arnost Lustig: writers are like clowns». Czech Radio. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 7-ին.
  12. Jan Richter Author Arnošt Lustig dies at 84(անգլ.) // Радио Český rozhlas. — 28 февраля 2011.
  13. Ольга Калинина. (15-03-2010). ««Дело Марии Наваровой»». Радио Прага. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Haman A. Arnošt Lustig. Praha։ H&H, 1995։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արնոշտ Լուստիգ» հոդվածին։