Ալեսանդրո Մանձոնի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալեսանդրո Մանձոնի
իտալ.՝ Alessandro Manzoni
Ծննդյան անունAlessandro Francesco Tommaso Antonio Manzoni
Ծնվել էմարտի 7, 1785(1785-03-07)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄիլան, Միլանի դքսություն[4][5][6][…]
Վախճանվել էմայիսի 22, 1873(1873-05-22)[1][2][3][…] (88 տարեկան)
Վախճանի վայրՄիլան, Իտալիայի թագավորություն[4][6][7][…]
ԳերեզմանՄիլանի մոնումենտալ գերեզմանատուն
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, քաղաքական գործիչ, վիպասան և դրամատուրգ
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Իտալիայի թագավորություն և Kingdom of Sardinia
Գրական ուղղություններիտալական ռոմանտիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներՆշանվածները, Storia della colonna infame?, Q19131912?, Il cinque maggio?, Marzo 1821?, Q19131805?, Q19125638?, Q19131587?, Il Conte di Carmagnola?, Adelchi?, Q3831189?, Q19135830?, Q19137737?, Q19128449?, Q17544402? և Q19135613?
ԱնդամակցությունԹուրինի գիտությունների ակադեմիա[8] և Ակադեմիա դելա Կրուսկա
ԿուսակցությունՊատմական աջեր
Պարգևներ
Commander of the Order of Saint Joseph Արժանիքների շքանշան Սուրբ Մավրիկիոսի և Ղազարի շքանշանի ասպետ Իտալիայի թագի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ և Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան
ԱմուսինԷնրիշերա Բլոնդել[9] և Թերեզա Բորրի[9]
ԶավակներGiulia Manzoni?, Luigia Maria Vittoria?, Pietro Luigi Manzoni?, Enrico Manzoni?, Filippo Manzoni? և Matilde Manzoni?
ԱզգականներՉեզարե Բեկարիա
Изображение автографа
 Alessandro Manzoni Վիքիպահեստում

Ալեսանդրո Ֆրանչեսկո Տոմազո Մանձոնի (իտալ.՝ Alessandro Francesco Tommaso Manzoni, մարտի 7, 1785(1785-03-07)[1][2][3][…], Միլան, Միլանի դքսություն[4][5][6][…] - մայիսի 22, 1873(1873-05-22)[1][2][3][…], Միլան, Իտալիայի թագավորություն[4][6][7][…]), իտալացի գրող, վիպասան։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ շրջանի ստեղծագործություններում Մանձոնին հավատարիմ է մնացել Լուսավորականության ավանդույթներին։ 1820-ական թվականներին Ալեսանդրո Մանձոնին անցել է ռոմանտիզմի դիրքերը։ Նրա «1821 թվականի մարտը» և «Մայիսի 5-ը» (1821) ներբողները, հայրենասիրությամբ, ազատասիրությամբ տոգորված «Կոմս Կարմանյոլա» (1820) և «Ադելգիգ» (1822) պատմական ողբերգությունները արձագանքն են ռիսորջիմենտոյի գաղափարների։ Մանձոնիի լավագույն գործը «Նշանվածները» վեպն է, որը նշանակալի տեղ է գրավում 19-րդ–20-րդ դարերում իտալական ռեալիստական արձակում։ 1827 թվականից Մանձոնին հանդես է եկել միայն լեզվի ու գրականության մասին տեսական հոդվածներով։

Հայերեն հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեսանդրո Մանձոնիի «Նշանվածները» վեպը իտալերենից թարգմանել և ծանոթագրել է ականավոր դերասանուհի Արուս Ոսկանյանի հարազատ եղբայրը՝ Վահրամ Դարպասյանը։ Վեպը լույս է տեսել 1965թվականին «Հայաստան» հրատարակչությամբ, գրքի կազմը ձևավորել է ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ Վաղինակ Մանդակունին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.)Grup Enciclopèdia, 1968.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 GeneaStar
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Мандзони Алессандро // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5,0 5,1 5,2 Wurzbach D. C. v. Manzoni, Alexander (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt habenWien: 1856. — Vol. 16. — S. 406.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  7. 7,0 7,1 7,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  9. 9,0 9,1 Floriani P. MANZONI, Alessandro (իտալ.) — 2017. — Vol. 69.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Hugo Blank, Goethe und Manzoni: Weimar und Mailand, Winter, Heidel berg 1988
  • Werner Ross (Hrsg.), Goethe und Manzoni: deutsch-italienische Kulturbeziehungen um 1800, Niemeyer, Tübingen 1989
  • Hugo Blank (Hrsg.), Weimar und Mailand: Briefe und Dokumente zu einem Austausch um Goethe und Manzoni, Winter, Heidelberg 1992
  • Natalia Ginzburg, La famiglia Manzoni, Turin 1983 (dt. Die Familie Manzoni, übersetzt von Maja Pflug und Andrea Spingler, Claassen, Düsseldorf 1988; Neuausgabe bei Wagenbach, Berlin 2001)
  • Burkhart Kroeber, Manzonis Napoleon-Ode und ihre Verdeutschungen, Akzente. Zeitschrift für Literatur, Heft 3/Juni 2010, S. 268-287
  • Realino Marra (Hrsg.): Diritto e castigo. Immagini della giustizia penale: Goethe, Manzoni, Fontane, Gadda. il Mulino, Bologna, 2013. ISBN 978-88-15-24619-6
  • Michael Bernsen, Geschichten und Geschichte: Alessandro Manzonis ‚I promessi sposi‘, Literatur. Forschung und Wissenschaft 32, Berlin: LIT Verlag 2015. Rezension in den Romanischen Studien
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 238