Օստարա

Օստարա
Տեսակ	աստվածուհի
Սեռ	իգական
Երևի համընկնում է	Ավրորա, Էոս, Zorya?, Ushas? և Ֆրեյա
Ēostre Վիքիպահեստում

Օստարա, կամ Էօստարա (հին անգլերեն՝ Ēastre, հին վերին գերմ․՝ *Ôstara), համաձայն դիցաբանների, հին գերմանական աստվածություն, ենթադրաբար կապված գարնան գալստի և բնության արթնանալու հետ։ Էօստարայի (Օստարայի) անունը կոնցեպցիայի շրջանակներում բերել է ապրիլ ամիսը, ըստ հին անգլիական և հին գերմանական ավանդույթների (հին անգլերեն՝ Easter-mōnaþ, հին վերին գերմ․՝ Ōstar-mānod)։ Մի շարք հետազոտողներ նրան համարում են արևածագի համաեվրոպական աստվածուհի։

Այդ Աստվածուհու մասին առաջին ենթադրությունները արել է նորթումբրիական հոգևորական Բեդա Պատվարժանը (673—735)։ Այդ կերպ նա իր տեսանկյունից փորձում էր ներկայացնել Զատկի (անգլ.՝ Easter) անգլերեն անվանումը (և համապատասխան ամիսը), այդ տոնի անունը բավականին տարբերվում է եվրոպական այլ լեզուներում։

Գերմանիայում Զատկի անունը (գերմ.՝ Ostern) փոխվել է անգլոսաքսոնական քրիստոնյա առաքելականների կողմից, ինչպիսին է սուրբ Բինաֆացին։

Միայն 1835 թվականին դիցաբան Յակոբ Գրիմը ենթադրել է առաջարկել է այդ անվանումների ազգակցականությունը, բայց լուծել է այդ խնդիրը ոչ թե ի օգուտ համատեղության, այլ առաջարկել է հնդեվրոպական արմատներով հին գերմանական հեթանոսական աստվածուհու անուն՝ ազգային ռոմատիկ դիցաբանական շրջանակներումը։

Ծագումնաբանություն

Յակոբի Գրիմի ժամանակներից Էօստարան (Օստարա) ավանդաբար կապվում է գերմանամետ լեզուների հետ՝ *austrōn «Արևածագ», որը գալիս է ընդհանուր հնդեվրոպական արմատից *h₂wes- «շողալ, փայլել»։ Այդ հիմքից անունը (վերափոխվել է որպես *h₂ewsṓs, հեշտացված տարբերակում *Ausōs) այդ անունը, ըստ երևույթի կրել է հնդեվրոպամետ պանթեոնի գլխավոր աստվածուհիներից մեկը՝ արևածագի աստվածուհին։ Դրա կերպարում հանդես են գալիս՝ հունական Էոսը (Ἕως, Ἠώς), հռոմեական Ավրորան (Aurora), լատիներեն Աուստրա (Austra), լիտվական Աուշրինե (Aušrinė), վեդայական Ուշաս (उषस्; uṣas)։ Դրա հիմքի վրա էլկազմավորվել է համագերմանական բառը, որ նշանակում է «արևելք» (անգլ.՝ East, գերմ.՝ Ost, հոլանդերեն Oost, շվեդ.՝ Öster, լատին․՝ auster նույն ծագմամբ նաև «հարավ» բառը)։

Տես նաև

• Արևածագի աստվածուհի
• Անգլոսաքսոնական աստվածներ
• Տարվա անիվ
• Զատիկ

Աղբյուրներ

• Grimm, Jacob (James Steven Stallybrass Trans.) (1882). Teutonic Mythology: Translated from the Fourth Edition with Notes and Appendix. Vol. I. London։ George Bell and Sons.
• Shaw, Philip A. (2011). Pagan Goddesses in the Early Germanic Goddess: Eostre, Hreda and the Cult of Matrons. Bristol Classical Pressю

Գրականություն

• Гербер Х. Мифы Северной Европы. — Litres, 2013. — 473 с. — ISBN 5457027562
• Anonymous (1859). Review: The Two Babylons in The Saturday Review, Vol. VIII, pp. 338–340. John W. Parker and Son.
• Barnhart, Robert K. (1995). The Barnhart Concise Dictionary of Etymology: The Origins of American English Words. HarperCollins. 0-06-270084-7
• Billson, Charles J. (1892). "The Easter Hare" as published in Folk-Lore, Vol. 3, No. 4 (December 1892). Taylor & Francis, Ltd. on behalf of Folklore Enterprises Ltd.
• Boyle, John Andrew (1974). "The Hare in Myth and Reality: A Review Article" as published in Folklore, Vol. 84, No. 4 (Winter, 1973). Taylor & Francis, Ltd. on behalf of Folklore Enterprises Ltd.
• Cusack, Carole M. (2008). "The Return of the Goddess: Mythology, Witchcraft and Feminist Spirituality" as published in Pizza, Murphy. Lewis, James R. (Editors). Handbook of Contemporary Paganism. Brill Publishers. 9004163735
• Diesel, Andreas. Gerten, Dieter (2007). Looking for Europe: Neofolk und Hintergründe. Index Verlag. 3-936878-02-1
• Grimm, Jacob (James Steven Stallybrass Trans.) (1882). Teutonic Mythology: Translated from the Fourth Edition with Notes and Appendix Vol. I. London։ George Bell and Sons.
• Grimm, Jacob (James Steven Stallybrass Trans.) (1883). Deutsche Mythologie|Teutonic Mythology: Translated from the Fourth Edition with Notes and Appendix Vol. II. London։ George Bell and Sons.
• Hislop, Alexander (1903). The Two Babylons. Third edition. S.W. Partridge. Web.
• Hubbard, Benjamin Jerome. Hatfield, John T. Santucci, James A. (2007). An Educator's Classroom Guide to America's Religious Beliefs and Practices. Libraries Unlimited. 1-59158-409-4
• Giles, John Allen (1843). The Complete Works of the Venerable Bede, in the Original Latin, Collated with the Manuscripts, and Various Print Editions, Accompanied by a New English Translation of the Historical Works, and a Life of the Author. Vol. VI: Scientific Tracts and Appendix. London։ Whittaker and Co., Ave Maria Lane.
• Mallory, J. P.; Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture. Taylor & Francis. ISBN 1-884964-98-2.
• Shaw, Philip A. (2011). Pagan Goddesses in the Early Germanic World: Eostre, Hreda and the Cult of Matrons. Bristol Classical Press. 978-0-7156-3797-5
• Schmadel, Lutz D. (2003). Dictionary of Minor Planet Names, fifth edition, illustrated. Springer. 3-540-00238-3
• Sievers, Eduard (Albert S. Cook Ed. Trans.) (1903) An Old English grammar Third Edition. Ginn and Company
• Simek, Rudolf (2007) translated by Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. D.S. Brewer. 0-85991-513-1
• Wallis, Faith (Trans.) (1999). Bede: The Reckoning of Time. Liverpool University Press. 0-85323-693-3
• Watkins, Calvert (2006 [2000]). The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots. Houghton Mifflin Harcourt. 0-618-08250-6
• Wright, Joseph and Wright, Elisabeth Mary. (1914) Old English Grammar Second Edition. Humphrey Milford Oxford University Press