Jump to content

Վեկշնյայ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Վեկշնյայ
լիտ.՝ Viekšniai
Զինանշան

ԵրկիրԼիտվա Լիտվա
ՀամայնքMažeikiai District Municipality? և Shavelsky Uyezd?
Առաջին հիշատակում1253
ԲԾՄ62 մետր
Բնակչություն2180 մարդ (հունվարի 1, 2023)[1]
Փոստային դասիչLT-89094
Վեկշնյայ (Լիտվա)##
Վեկշնյայ (Լիտվա)

Վեկշնյայ (լիտ.՝ Viekšniai), քաղաք Լիտվայի Թելշյայ գավառի Մաժեյք շրջանում։ Վեկշնսկ ստարոստվայի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը՝ 2 183 մարդ (2010 թվական)։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գտնվում է Վենտա գետի ափին՝ Մաժեկյայ քաղաքից 17 կմ դեպի հարավ-արևելք։ Երկաթուղային կայարանը Շյաուլյայ-Լիեպայա գծի վրա է։

Առաջին անգամ հիշատակվել է 1253 թվականին։ Քաղաքի իրավունքներ ստացել է 1725 թվականին։ 1634 թվականին Վեկշնյայում կառուցվել է փայտե կոստյոլ։ 1656 թվականին Վեկշնյայն ամբողջովին ավերվել է շվեդների կողմից[2]։ 1795 թվականին՝ Լեհաստանի երրորդ բաժանման ժամանակ, մտել է Ռուսական կայսրության կազմի մեջ։ Մինչև 1842 թվականը եղել է Վիլեն նահանգի Շավել գավառի կազմում[3]։ 1843 թվականին քաղաքը փոխանցվել է նորաստեղծ Կովենի նահանգին։ 1853 թվականին կառուցվել է աղյուսե կոստյոլ[2]։ Վեկշնյայը զգալիորեն աճել է 1871-1873 թվականներին՝ Լիբավո-Ռոմեն (Լիբավա (այժմ՝ Լիեպայա), Ռոմնի) երկաթուղային կայարանի շինարարության ժամանակ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ օկուպացվել է գերմանական բանակի կողմից։ Մինչև 1917 թվականը կրել է Վեկշնի անվանումը[3]։

1918-1940 թվականներին գտնվել է Լիտվայի կազմում։ 1940-1991 թվականներին եղել է Լիտվական ԽՍՀ–ի կազմում։ 1958 թվականից քաղաքատիպ ավան է եղել Լիտվական ԽՍՀ Ակմյանի շրջանում[4]։

1991 թվականից Լիտվայի կազմում է։ 1995 թվականին կրկին ստացել է քաղաքի իրավունքներ։ Համանուն ստարոստվայի վարչական կենտրոնն է։ 1998 թվականին ստացել է զինանշան և դրոշ։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը բնակչության զգալի մասը կազմել են հրեաները (1897 թվականին նրանք կազմել են քաղաքի բնակչության 56 %-ը[2])։ Գործել է Սինագոգ։ 1941 թվականի օգոստոսի 4-ին Վեկշնյայի բոլոր հրեաները ուղարկվել են Մաժեկյայ և այնտեղ գնդակահարվել են։ 1990 թվականին մահապատժի վայրում՝ քաղաքի հին հրեական գերեզմանատանը, կանգնեցվել է հուշարձան[3]։

Վեկշնյայի բնակչության դինամիկան
Տարի 1897 1970 1979 1989 2001 2010
Բնակիչ 2 951 2 730 2 781 2 410 2 270 2 183

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդային ժամանակաշրջանում եղել է սալիկիի և կերամիկական իրերի արտադրություն[4]։

Տեսարժան վայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1875 թվականին կանգնեցվել է Ռադոնեժի Սուրբ Սերգի տաճարը։ 1944 թվականին տաճարի շենքը խիստ տուժել է։ 1947 թվականին տաճարը վերակառուցվել է[5]։

  • Դեղագործության թանգարան[6]։
  • Լիտվայի ավիացիոն ռահվիրա Ալեքսանդր Գրիշկևիչուսի հուշահամալիր (բացվել է 1981 թվականին)
  • Խորհրդային զինվորների գերեզմանատուն
Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի կոստյոլ
Ռադոնեժի Սուրբ Սերգի տաճար

Հայտնի բնակիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միկոլաս Բիրժիշկա՝ Լիտվայի գրականության և մշակույթի պատմաբան, հասարակական և քաղաքական գործիչ։

Քաղաքի զինանշան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 թվականի օգոստոսի 4-ին Վեկշնյայը ստացել է զինանշան, որը եղել է 1792 թվականի զինանշանի կրկնությունը։ Ստացել է նաև դրոշ, որը հիմնված է եղել այդ զինանշանի վրա (հեղինակ՝ Ռոլանդաս Ռիմկունաս)[2]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Resident population by city / town at the beginning of the yearState Data Agency of Lithuania, 2023.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Сайт Векшнского староства». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 Российская Еврейская Энциклопедия. ВЕКШНЯЙ
  4. 4,0 4,1 Векшняй հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
  5. «Литовская Епархия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 1-ին.
  6. Museums of Lithuania (англ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեկշնյայ» հոդվածին։