Jump to content

Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն
Изображение логотипа
ՏեսակՄիջազգային կազմակերպություն
Հիմնադրվածհունիսի 4, 1992
Գլխադասային գրասենյակՍտամբուլ, Թուրքիա
Կայքbsec-organization.org(անգլ.)
ՍԾՏՀ անդամ երկրները

Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն[1] (ՍԾՏՀ), տարածաշրջանային կազմակերպություն է՝ ստեղծված Սևծովյան տարածաշրջանի 11 պետությունների կողմից։ Կազմակերպության հիմնական նպատակն է Սևծովյան տարածաշրջանում ապահովել կայունություն, տնտեսական զարգացում, բարգավաճում և խաղաղություն։ Կազմակերպության գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում։

Կազմակերպության մասին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1992 թ. հունիսի 25-ին Սևծովյան տարածաշրջանի 11 երկրների՝ Ալբանիայի, Ադրբեջանի, Բուլղարիայի, Վրաստանի, Հայաստանի, Հունաստանի, Մոլդովայի, Ռումինիայի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ուկրաինայի ղեկավարները Ստամբուլում անցկացվող գագաթնաժողովի ժամանակ ստորագրեցին «Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն» կազմակերպություն ստեղծելու վերաբերյալ համատեղ հռչակագիր։ 2004 թ-ից կազմակերպության անդամ է հանդիսանում նաև Սերբիան։ Կազմակերպությունը ստեղծվել է որպես բազմակողմանի քաղաքական և տնտեսական համագործակցության յուրահատուկ և խոստումնալից մոդել։ Այն նպատակ ունի նպաստել անդամ երկրների միջև փոխգործակցության ամրապնդմանն ու խորացմանը, ապրանքների, ծառայությունների, կապիտալի և աշխատուժի ազատ տեղաշարժին, բարիդրացիական հարաբերությունների հաստատմանը, ինչպես նաև Սևծովյան տարածաշրջանում հաստատել խաղաղություն, կայունություն և բարգավաճում և նպաստել անդամ ենկրների՝ համաշխարհային տնտեսությանն ինտեգրվելու գործում։ ՍԾՏՀ-ն զբաղեցնում է շուրջ 20 միլիոն քառակուսի կիլոմետր տարածք՝ ընդգրկելով Սևծովյան տարածաշրջանի, Բալկանների և Կովկասի երկրները՝ շուրջ 350 միլիոն բնակչությամբ։ Անդամ երկրների միջև առևտուրը տարեկան գերազանցում է 300 միլիարդ դոլարը։ Պարսից ծոցի տարածաշրջանից հետո Սևծովյան տարածաշրջանը երկրորդն է բնական գազի և նավթի պաշարներով։ Այն հարուստ է նաև տարբեր հանքային ռեսուրսներով և մետաղներով։ Տարածաշրջանը Եվրոպայի խոշորագույն տրանսպորտային և էներգետիկ տարանցիկ միջանցքներից է[2]։ Կազմակերպությունում դիտորդի կարգավիճակ ունեն Եգիպտոսը, Ավստրիան, Բելառուսը, Խորվաթիան, Չեխիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Իսրայելը, Իտալիան, Լեհաստանը, Սլովակիան, Թունիսը, ԱՄՆ-ը։ Եվրամիությունը մի շարք միջազգային այլ կազմակերպությունների հետ մեկտեղ վայելում է նույն կարգավիճակը։ 1998 թ. հունիսի 5-ին Յալթայի գագաթաժողովում անդամ երկրների ղեկավարների կողմից ընդունվել է ՍԾՏՀ Կանոնադրությունը (Խարտիա)։

Անդամ երկրները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՍԾՏՀ կառուցվածքը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Արտաքին գործերի նախարարների խորհուրդը հանդիսանում է կազմակերպության շրջանակում որոշումներ կայացնող բարձրագույն մարմինը։ Խորհրդի հերթական հանդիպումները գումարվում են տարեկան երկու անգամ՝ մայիսին/հունիսին և նոյեմբերին/դեկտեմբերին, անհրաժեշտության դեպքում գումարվում են նաև հատուկ կամ ոչ-պաշտոնական հանդիպումներ։ Խորհրդի հանդիպումները գումարվում են ՍԾՏՀ անդամ-երկրներում այբբենական կարգով և կարգավորվում են ՍԾՏՀ Նախագահության կողմից։ Նախագահությունն իրեն հերթին կարգավորվում է նույն սկզբունքով։ Նախագահության ժամկետը տևում է վեց ամիս՝ սկսած յուրաքանչյուր տարվա հունվարի և հուլիսի 1-ից։ Համաձայն ՍԾՏՀ Կանոնադրության, ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Ավագ պաշտոնյաների կոմիտեն հաշվետու է Արտգործնախարարների խորհրդին և գործում է վերջինիս անունից։ Կոմիտեն օժտված է համապատասխան լիազորություններով, քննարկում և վեանաոմ է կազմակերպության կառույցների գործունեությունը։ ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Արտգործնախարարների խորհրդի կողմից 1994 թ. մարտի 10-ին ընդունված որոշմամբ, Ստամբուլում հիմնադրվել է ՍԾՏՀ մշտական միջազգային քարտուղարությունը։ 2001 թ. օգոստոսից Ստամբուլում գործում է ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցչությունը իր ողջ անձնակազմով։ Ներկայացուցչությունը գլխավորում է Միքայել Վարդանյանը։ Կազմակերպությունը Հայաստանում ներկայացված չէ[3]։ ՍԾՏՀ հարակից կազմակերպությունները՝ Խորհրդարանական վեհաժողովը, Գործարար խորհուրդը, Սևծովյան առևտրի և զարգացման բանկը և Սևծովյան ուսումնասիրությունների միջազգային կենտրոնը հանդիսանում են որպես առանձին կազնակերպություններ՝ սեփական նստավայրով և բյուջեով, գործունեության առանձին ծրագրերով։ Այս կազմակերպությունները գործում են համաձայն իրենց սեփական կանոնադրությունների, որոնց դրույթները ներդաշնակեցված են ՍԾՏՀ Կանոնադրության հետ։

ՍԾՏՀ առաջնայնությունները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՍԾՏՀ առաջնայնությունները նախանշված են կազմակերպության Կանոնադրությունում ձևակերպված համագործակցության ոլորտներում՝ առևտուր և տնտեսական զարգացում, բանկային գործ և ֆինանսներ, հեռահաղորդակցություն, էներգետիկա, տրանսպորտ, գյուղատնտեսություն և գյուղատնտեսական արդյունաբերություն, առողջապահություն և դեղագործություն, բնապահպանություն, զբոսաշրջություն, գիտություն և տեխնոլոգիաներ, վիճակագրական տվյալների և տնտեսական տեղեկատվության փոխանակում, մաքսային և սահմանային այլ մարմինների միջև համագործակցություն, պայքար կազմակերպված հանցավորության, թմրանյութերի, զենքերի և ռադիոակտիվ նյութերի անօրինական ներկրման, ահաբեկչության և անօրինական արտագաղթի դեմ, արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացում, փոքր և միջին ձեռնարկատիրություն, կրթություն, ինստիտուցիոնալ վերազինում և կառավարում։ Կազմակերպության առաջնային հայեցակարգային ծրագրերի շարքում են ՍԾՏՀ արդյունավետության բարձրացումն ու նոր տնտեսական օրակարգի մշակումը։

ՍԾՏՀ շրջանակներում կնքված պայմանագրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՍԾՏՀ անդամ երկրները մինչև այժմ ունեն կնքված համաձայնագրեր և պայմանագրեր հետևյալ հարցերի շուրջ՝

  • տարերային և տեխնածին աղետների կանխարգելման և դրանց հետևանքների վերացման բնագավառում համագործակցության մասին
  • կազմակերպված հանցավորությունների դեմ պայքարի բնագավառում ՍԾՏՀ անդամ-երկրների կառավարությունների միջև համագործակցության մասին համաձայնագիր
  • բեռների ավտոմոբիլային փոխադրումների դյուրացման մասին փոխըմբռնման հուշագիր
  • Սևծովյան օղակաձև մայրուղու համակարգված զարգացման և ՍԾՏՀ տարածաշրջանում ծովային մայրուղիների զարգացման վերաբերյալ փոխըմբռնման հուշագրեր
  • ՍԾՏՀ չորս անդամ-երկրների՝ Ալբանիայի, Հայաստանի, Մոլդովայի և Թուրքիայի կողմից ստորագրված Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ-երկրների քաղաքացի հանդիսացող բեռնատար մեքենաների վարորդների համար անդամ-երկրներում արտոնագրերի տրամադրման ընթացակարգերի դյուրացման մասին և Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ-երկրների քաղաքացի հանդիսացող գործարարների համար անդամ-երկրներում արտոնագրերի տրամադրման ընթացակարգերի դյուրացման մասին համաձայնագրեր։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. http://www.bsec-organization.org/
  2. http://www.bsec-organization.org/Information/Pages/bsec.aspx
  3. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 4-ին.