Ստեփան Մացոյան
Ստեփան Մացոյան | |
---|---|
Ծնվել է | մարտի 16, 1923 Բաթում, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Մահացել է | նոյեմբերի 26, 2010 (87 տարեկան) Երևան, Հայաստան |
Մասնագիտություն | քիմիկոս |
Գործունեության ոլորտ | քիմիա |
Անդամակցություն | ՀՀ ԳԱԱ |
Ալմա մատեր | ՀԱՊՀ (1948) |
Կոչում | պրոֆեսոր |
Գիտական աստիճան | քիմիական գիտությունների դոկտոր (1966) և պրոֆեսոր (1967) |
Պարգևներ |
Ստեփան Գրիգորի Մացոյան (մարտի 16, 1923, Բաթում, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - նոյեմբերի 26, 2010, Երևան, Հայաստան), հայ խորհրդային քիմիկոս։ Քիմիական գիտությունների դոկտոր (1966 թ.), պրոֆեսոր (1967 թ.), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1982 թ.), թղթակից անդամ (1974 թ.)։ Գերմանիայի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ, ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամ[1]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1948 թվականին ավարտել է Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտը։ 1951 թվականից աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ օրգանական քիմիայի ինստիտուտում, 1959 թվականից՝ մոնոմերների և պոլիմերների քիմիայի լաբորատորիայի վարիչ, 1967 -1988 թվականներին՝ տնօրեն, 1988 թվականից՝ ՀԽՍՀ ԳԱ օրգանական քիմիայի ինստիտուտի տնօրենի խորհրդատու։
Գիտական աշխատանքները վերաբերում են բարձրամոլեկուլային միացությունների քիմիային և օրգանական սինթեզին։ Ցիկլոպոլիմերման ռեակցիայի առաջին ուսումնասիրողներից է։ Բացահայտել է «ոչ դասական» մոնոմերներից (չզուգորդված դիենային, տրիենային և այլն) գլխավոր շղթայում ցիկլային խմբեր պարունակող պոլիմերների առաջացման օրինաչափությունները։ Առաջինն է մշակել շղթայում միան երկցիկլային օղակներ պարունակող մի շարք պոլիմերների սինթեզի եղանակները։ Ցիկլոպոլիմերման ռեակցիայի միջոցով հնարավոր դարձավ դժվարամատչելի պոլիվինիլացետալների և կետալների, ինչպես նաև մակրոցիկլային պոլիմերների ստացումը։ Մացոյանը հեղինակ է հետերոցիկլային միացությունների (պիրոզոլիններ, պիրազոլներ, ֆտալաններ են) սինթեզի սկզբունքորեն նոր եղանակների։ Նրա մշակած վինիլացետատի սուսպենզային պոլիմերման և օլիգովինիլացետատների ստացման եղանակները ներդրված են Երևանի «Պոլիվինիլացետատ» գործարանում։
Շուրջ 500 գիտական հրատարակումների, հեղինակային իրավունքների և 3 մենագրությունների հեղինակ է։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան
- Անանիա Շիրակացու մեդալ, 2003 թ.
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Олигомеры, Ереван, 1987, 278 с.(խմբ․)
- Политриазины, Ереван, 1987, 615 с.[2]
Մամուլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հոդվածների մատենագիտություն[3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 6-ին.
- ↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Ստեփան Մացոյան». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 6-ին.
- ↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 8-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 363)։ |
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստեփան Մացոյան» հոդվածին։ |
|
- Մարտի 16 ծնունդներ
- 1923 ծնունդներ
- Բաթում քաղաքում ծնվածներ
- Նոյեմբերի 26 մահեր
- 2010 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ
- ՀՊՃՀ շրջանավարտներ
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշանի դափնեկիրներ
- Անանիա Շիրակացու մեդալակիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Հայ քիմիկոսներ
- Քիմիական գիտությունների դոկտորներ
- Հայ պրոֆեսորներ