«Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեսարժանություն |
{{Տեսարժանություն |
||
| Տեսակ = |
| Տեսակ = [[Աբբայություն]] |
||
| Հայերեն անվանում = Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն |
| Հայերեն անվանում = Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն |
||
| Բնագիր անվանում = {{lang-fr|Saint-Savin-sur-Gartempe}} |
| Բնագիր անվանում = {{lang-fr|Saint-Savin-sur-Gartempe}} |
||
| Պատկեր = |
| Պատկեր = |
||
[[Պատկեր:Abbaye Saint-Savin-sur-Gartempe 2006-07-10 3.jpg|մինի]] |
[[Պատկեր:Abbaye Saint-Savin-sur-Gartempe 2006-07-10 3.jpg|մինի]] |
||
| Պատկերի նկարագրում = |
|||
| Պատկերի լայնություն = |
|||
|Կարգավիճակ = |
|||
| Երկիր = {{դրոշավորում|Ֆրանսիա}} |
| Երկիր = {{դրոշավորում|Ֆրանսիա}} |
||
| Երկիր2 = |
|||
| Տեղագրության անվանում = [[Վյեն (դեպարտամենտ)|Վյեն]] |
| Տեղագրության անվանում = [[Վյեն (դեպարտամենտ)|Վյեն]] |
||
| Տեղագրություն = |
|||
|lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |
|||
|lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |
|||
|region = |
|||
|CoordScale = |
|||
|Կրոնադավանություն = կաթոլիկություն |
|||
|Թեմ = Պուատիեի արքեպիսկոպոսություն |
|||
|Բարեվայելություն = |
|||
|Շքանշանային ենթարկում = |
|||
|Վանքի տեսակ = |
|||
|Շինության տեսակ = |
|||
|Նախագծի հեղինակ = |
|||
|Շինարար = |
|||
|Հիմնադիր = |
|||
|Առաջի հիշատակում = |
|||
|Հիմնադրում = 11-րդ դար |
|Հիմնադրում = 11-րդ դար |
||
|Հիմնական թվականներ = {{Տեսարժանություն/Թվականներ||||||}} |
|||
|Վերացված է = |
|||
|Շինարարության սկիզբ = 11-րդ դար |
|Շինարարության սկիզբ = 11-րդ դար |
||
|Շինարարության վերջ = |
|||
|Շինություններ = {{Տեսարժանություն/Շինություններ||||||}} |
|||
|Կցաշինություններ = |
|||
|Հայտնի բնակիչներ = |
|||
|Մասունքներ = |
|||
|Վանահայր = |
|||
|Վիճակ = |
|||
|Կայք = |
|||
|Commons = |
|||
}} |
}} |
||
'''Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն''' ({{lang-fr|Saint-Savin-sur-Gartempe}}), [[Բենեդիկտյան միաբանություն|բենեդիկտյան]] աբբայություն [[Ֆրանսիա]]յում: Ճանաչում է ձեռք բերել 11-13-րդ դարերի իր ինքնատիպ և լավ պահպանված [[ֆրեսկո]]ներով: Հայտնի է որպես «Ռոմանական [[Սիքստինյան կապելլա]]»<ref>{{Cite web |url=http://heritage.unesco.ru/index.php?id=1019&L=9 |title=Список Всемирного наследия ЮНЕСКО |accessdate=2009-09-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091016082405/http://heritage.unesco.ru/index.php?id=1019&L=9 |archivedate=2009-10-16 |deadlink=yes }}</ref>: Սեն Սավեն սյուր Գարտամպի ֆրեսկոները ռոմանական որմնանկարների ամենամեծ և ամենաբնորոշ համալիրն են Ֆրանսիայում<ref>[http://artclassic.edu.ru/catalog.asp?cat_ob_no=16786&ob_no=16931 Российский общеобразовательный портал]{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>: Աբբայությունն ընդգրկված է [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության]] ցանկում: |
'''Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն''' ({{lang-fr|Saint-Savin-sur-Gartempe}}), [[Բենեդիկտյան միաբանություն|բենեդիկտյան]] աբբայություն [[Ֆրանսիա]]յում: Ճանաչում է ձեռք բերել 11-13-րդ դարերի իր ինքնատիպ և լավ պահպանված [[ֆրեսկո]]ներով: Հայտնի է որպես «Ռոմանական [[Սիքստինյան կապելլա]]»<ref>{{Cite web |url=http://heritage.unesco.ru/index.php?id=1019&L=9 |title=Список Всемирного наследия ЮНЕСКО |accessdate=2009-09-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091016082405/http://heritage.unesco.ru/index.php?id=1019&L=9 |archivedate=2009-10-16 |deadlink=yes }}</ref>: Սեն Սավեն սյուր Գարտամպի ֆրեսկոները ռոմանական որմնանկարների ամենամեծ և ամենաբնորոշ համալիրն են Ֆրանսիայում<ref>[http://artclassic.edu.ru/catalog.asp?cat_ob_no=16786&ob_no=16931 Российский общеобразовательный портал]{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>: Աբբայությունն ընդգրկված է [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության]] ցանկում: |
||
Տող 92. | Տող 62. | ||
| align="center"|Նոյն ընտանիքի հետ դուրս է գալիս տապանից |
| align="center"|Նոյն ընտանիքի հետ դուրս է գալիս տապանից |
||
|} |
|} |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
Տող 98. | Տող 69. | ||
* [http://www.art-roman.net/stsavin/stsavin.htm Աբբայության մասին տեղեկություն ''Art Roman'' կայքում {{ref-fr}}] |
* [http://www.art-roman.net/stsavin/stsavin.htm Աբբայության մասին տեղեկություն ''Art Roman'' կայքում {{ref-fr}}] |
||
* [http://pilgrcath.narod.ru/ Արևմտյան Եվրոպայի՝ ռոմանական ոճի ուխտատեղիներ] |
* [http://pilgrcath.narod.ru/ Արևմտյան Եվրոպայի՝ ռոմանական ոճի ուխտատեղիներ] |
||
⚫ | |||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
⚫ | |||
[[Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգություն Ֆրանսիայում]] |
[[Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգություն Ֆրանսիայում]] |
||
[[Կատեգորիա:Ֆրանսիայի եկեղեցիներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ այբբենական կարգով]] |
|||
[[Կատեգորիա:Կաթոլիկ վանքեր]] |
|||
[[Կատեգորիա:Ֆրանսիայի կաթոլիկ եկեղեցիներ]] |
[[Կատեգորիա:Ֆրանսիայի կաթոլիկ եկեղեցիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Ռոմանական ճարտարապետություն]] |
[[Կատեգորիա:Ռոմանական ճարտարապետություն]] |
10:25, 20 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն ֆր.՝ Saint-Savin-sur-Gartempe | |
---|---|
Երկիր | Ֆրանսիա |
Հիմնադրման թվական | 11-րդ դար |
Շինարարության սկիզբ | 11-րդ դար |
🌐 | abbaye-saint-savin.fr |
Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն (ֆր.՝ Saint-Savin-sur-Gartempe), բենեդիկտյան աբբայություն Ֆրանսիայում: Ճանաչում է ձեռք բերել 11-13-րդ դարերի իր ինքնատիպ և լավ պահպանված ֆրեսկոներով: Հայտնի է որպես «Ռոմանական Սիքստինյան կապելլա»[1]: Սեն Սավեն սյուր Գարտամպի ֆրեսկոները ռոմանական որմնանկարների ամենամեծ և ամենաբնորոշ համալիրն են Ֆրանսիայում[2]: Աբբայությունն ընդգրկված է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում:
Սեն Սավեն սյուր Գարտամպը գտնվում է ժամանակակից Վյեն դեպարտամենտի տարածքում՝ Սեն Սավեն քաղաքում (Պուատիեից 25 կմ արևելք)՝ Գարտամպ գետի ափին:
Պատմություն
Համաձայն տեղի եկեղեոցական ավանդության՝ 5-րդ դարում Մակեդոնիայից Գարտամպ գետի մերձակայքում գտնվող Սավեն և Կիպրիան են եկել երկու եղբայր՝ խուսափելով քրիստոնյաների նկատմամբ հալածանքներից: Այստեղ նրանք նահատակվել են և շրջանում ընդունվել որպես սրբեր:
Երբ 9-րդ դարում հայտնաբերվել են նահատակների մասունքները, նրանց գերեզմանի վրա Կառլոս Մեծի հրամանով աբբայություն է հիմնվել, որը ստացել է սուրբ Սավենի անունը: Եկեղեցու հիմնադրման ճշգրիտ տարեթիվը հայտնի չէ, քանի որ աբբայության գրադարանի պատմական փաստաթղթերի մեծ մասը ոչնչացել է կրոնական պատերազմների շրջանում: 9-րդ դարում կառուցվել է եկեղեցական առաջին համալիրը՝ կարոլինգյան ոճով:
1010 թվականին Պուատուի և Ակվիտանիայի կոմսուհի Օմոդն առատ նվիրաբերություն է կատարել աբբայությանը, ինչը թույլ է տվել սկսելու ժամանակակից տաճարի շինարարությունը: Տաճարի կառուցումը շարունակվել է 1040-1090 թվականներին Օդոնի և Ժերվեի աբբաների ղեկավարությամբ: 13-րդ դարում Թուլուզի կոմս Ալֆոնս դե Պուատիեն՝ Լուի IX Սուրբի եղբայրը, մեծ գումար է հատկացրել աբբայության ընդարձակման և նոր շինությունների կառուցման համար: 15-րդ դարում կառուցվել է զանգակատունը:
Հարյուրամյա պատերազմի ժամանակ աբբայությունը մի քանի անգամ ձեռքից ձեռք է անցել, սակայն նրան վնաս են բերել 15-րդ դարի կրոնական պատերազմները Ֆրանսիայում. 1562 և 1568 թվականներին աբբայությանը վնաս են հասցրել հուգենոտները: Տաճարը վնասմանը նպաստել են նաև Սեն Սավենի՝ 16-րդ դարավերջի և 17-րդ դարասկզբի աբբաները, որոնցից շատերն ավելի շատ մտահոգվել են եկամուտներով, ոչ թե շինությունների պահպանմամբ: 1600 թվականին աբբաներից մեկի ցուցումով քանդվել է 12-13-րդ դարի շինությունների մի մասը և վաճառվել դրանց շինանյութ հանդիսացած քարը:
1640 թվականին Լյուդովիկոս 13-րդի հրամանով հեռացվել է աբբայության հերթական անարժան ղեկավարը, և Սեն Սավենում հաստատվել են Նույանե վանքի մի խումբ հոգևորականներ: Այս հանգամանքը վերջ է տվել աբբայության անկմանը: 1640-1692 թվականներին վանքը վերակառուցվել է. Սուրբ Մավրի միաբանության հոգևորականները մեծ ներդրում են ունեցել Սեն Սավենի ֆրեսկոների պահպանման գործում: Միևնույն ժամանակ նրանք հին խորանները փոխարինել են նորերով: Այս նույն ժամանակաշրջանում քանդված շինությունների տեղում կառուցվել են առանձին շինություններ:
Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության ժամանակաշրջանում Սեն Սավենը, ինչպես երկրի այլ վանքեր, փակվել է: Աբբայության բնակելի տարածքներն օգտագործվել են մասնավոր անձանց կողմից, իսկ կլուատրը վերածվել է հեղափոխականների տոնակատարության վայրի: Աբբայության եկեղեցին դարձել է սովորական ծխական եկեղեցի:
19-րդ դարի կեսերին գիտակցվել է Սեն Սավենի ֆրեսկոների նշանակությունը. դրանք արդեն այդ ժամանակ մասամբ սկսել էին քանդվել: Դրանց պահպանման գործում անգնահատելի դերակատարություն է ունեցել Պրոսպեր Մերիմեն, որն այդ ժամանակ զբաղեցնում էր Ֆրանսիայի պատմական հուշարձանների գլխավոր վարիչի պաշտոնը: Նրա ցուցումով 1836 թվականին ձեռնարկվել են հուշարձանի փրկությանն ուղղված շտապ միջոցառումներ: 1840 թվականին եկեղեցին փակվել է, խնամքով վերականգնվել են ֆրեսկոները, և կատարվել են մի շարք աշխատանքներ՝ ուղղված դրանց պահպանմանը: 1849 թվականին աշխատանքներն ավարտվել են, իսկ ֆրեսկոները՝ փրկվել: Վերականգնվել է նաև տաճարի զանգակատունը:
20-րդ դարի 60-ական թվականներին եկեղեցում կատարվել են վերականգնողական լրացուցիչ աշխատանքներ: 1893 թվականին Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայությունն ընդգրկվել է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում: 1990 թվականին աբբայության շինություններում տեղակայվել է «Որմնանկարչության միջազգային կենտրոնը»:
Եկեղեցի
Եկեղեցին ունի լատինական խաչի տեսք, ինչը սովորական է ռոմանական ոճի եկեղեցիների համար: Խորանի հատվածն ուղղված է արևելքին: Եկեղեցին ունի մոտ 76 մ երկարություն, զանգակատան բարձրությունը 77 մ է, տրանսեպտի երկարությունը՝ 31 մ: Տրանսեպտի հարավային թևը կարճ է հյուսիսայինից, քանի որ այն հենվում է մենաստանի շենքին: Կենտրոնական նավի երկարությունը 42 մ է, լայնությունը՝ 17 մ, բարձրությունը՝ ևս 17 մ: Կենտրոնական նավն առանձնացված է 15 մ բարձրությամբ սյուներով, որոնք բարձրանում են մինչև կամար: Կենտրոնական նավի արևելյան վեց տրավեները ծածկված են հարթ գերաններով, իսկ արևմտյան երեք տրավենները մասնատված են կամարներով:
Սյուները նրակազարդված են պաստելային գույներով, ինչը ներդաշնակ է ինտերիերին: Կողմնային նավերը՝ խաչաձև գերաններով, իրենց լայնությամբ չեն զիջում կենտրոնականին և նրան գրեթե հավասար են իրենց բարձրությամբ: Կենտրոնական նավը գրեթե ամբողջությամբ պատկերազարդված է և հենվում է պատերի կիսասյուներին: Եկեղեցու կենտրոնական նավն ուղղակիորեն լուսավորված չէ. լույսն ընկնում է միայն կողմնային պատուհաններից, սակայն նրանց լավ դասավորվածությունն ապահովում է լիարժեք լուսավորություն:
Տրանսեպտի և կենտրոնական նավի հատման կետում կան զանգվածեղ չորս սյուներ, որոնք պահում են կամարը, որոնց վրա քառակուսի աշտարակն է: Այդ սյուներին են հարում դեամբուլատորի ծայրերը, իսկ կից կառուցված են տարբեր չափերի շրջանաձև հինգ կապելլաներ: Եկեղեցին ունի երկու կրիպտե, որոնցից մեկն աբսիդի տակ է, մյուսը՝ դեամբուլատորի:
Զանգակատունը գտնվում է մուտքից կենտրոն ուղղությամբ, ունի սանդղային 9 թռիչք:
Որմնանկարներ
Ֆրեսկոները, որոնցով ճանաչված է եկեղեցին, ստեղծվել են 11-13-րդ դարերում: Կիրառվել են քիչ քանակությամբ գույներ. հիմնական գույնը դեղին օքրան է, իսկ կարմիր օքրան և կանաչը տարբեր չափաբաժիններով խառնված են սպիտակ և սև ներկերին: Ոչ մեծ քանակությամբ առկա է նաև երկնագույնը, որն այդ ժամանակ շատ թանկարժեք է եղել:
Որմնակարներով են պատված կենտրոնական նավի սյուները, նարտեքսը և կրիպտեն: Կենտրոնական նավի ֆրեսկոները երկու շարքով են, կրիպտեի որմնանկարներն առավել մանրակրկիտ են: Ֆրեսկոները ստեղծել են տեղի գեղանկարչական դպրոցի մի քանի վարպետներ: Ոճի բնորոշ առանձնահատկություններից է տարբեր մասշտաբների կերպարների հարթ պատկերումը. երբեմն կերպարների ոտքերն ու գլուխը շրջված են տարբեր կողմեր, ինչի պատճառով նրանց դիրքերն անբնական են թվում:
Ֆրեսկոները ներկայացնում են դրվագներ Հին Կտակարանի պատմություններից՝ մարդու արարումը, ջրհեղեղին և Նոյին նվիրված ամբողջական շարք, Բաբելոնի աշտարակաշինությունը, Աստծու հայտնությունն Աբրահամին, Աբրահամի թաղումը, Հովսեփի օրհնությունը Հակոբի կողմից, Հովսեփի գերեվաճառությունը, անցումը Կարմիր ծովով և այլն:
Որմնանկարներ Նոյի և համաշխարհային ջրհեղեղի շարքից:
Աստված կանչում է Նոյին | Նոյյան տապան | Նոյն ընտանիքի հետ դուրս է գալիս տապանից |
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Список Всемирного наследия ЮНЕСКО». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-10-16-ին. Վերցված է 2009-09-05-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ Российский общеобразовательный портал(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներ
- Աբբայության մասին տեղեկություն Art Roman կայքում (ֆր.)
- Արևմտյան Եվրոպայի՝ ռոմանական ոճի ուխտատեղիներ
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն» հոդվածին։ |
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սեն Սավեն սյուր Գարտամպ աբբայություն կատեգորիայում։ |