«Պետական դումա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Հետ է շրջվում 6581436 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ Shoghik Stepanyan (քննարկում) մասնակցուհին Պիտակ՝ Հետ շրջել |
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 21. | Տող 21. | ||
| election3 = 2016 թվականի հոկտեմբերի 5 |
| election3 = 2016 թվականի հոկտեմբերի 5 |
||
}} |
}} |
||
'''Պետական դումա''' ({{lang-ru|Госуда́рственная ду́ма}}){{ն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)}}<ref>[http://new.gramota.ru/spravka/buro/search-answer/?s=государственная%20дума Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru]</ref><ref>[http://orthographia.ru/orfografia.php?sid=81 Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.]</ref>, (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը: Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին: Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում<ref>[http://www.constitution.ru/10003000/10003000-7.htm Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание]</ref>։ |
'''Պետական դումա''' ({{lang-ru|Госуда́рственная ду́ма}}){{ն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)}}<ref>[http://new.gramota.ru/spravka/buro/search-answer/?s=государственная%20дума Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru]</ref><ref>[http://orthographia.ru/orfografia.php?sid=81 Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.]</ref>, (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը: Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին: Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում<ref>[http://www.constitution.ru/10003000/10003000-7.htm Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание]</ref>։ |
||
Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով: |
Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով: |
||
Տող 29. | Տող 29. | ||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
Դումայի խոսքը օգտագործվել է [[Կիևյան Ռուսիա |
Դումայի խոսքը օգտագործվել է [[Կիևյան Ռուսիա]]յի ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար <ref>https://history.wikireading.ru/220659</ref>։ [[Ռուսական կայսրություն]]ում քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա: Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ [[Ռուսական կայսրության Պետական դումա]]ն գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել [[Փետրվարյան հեղափոխություն]]ից հետո։ ԽՍՀՄ-ում և [[Խորհրդային Ռուսաստան]]ում բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի]] (1937-1991) և [[ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհուրդ|ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի]] (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։ |
||
Նախագահ [[Բորիս Ելցին |
Նախագահ [[Բորիս Ելցին]]ի [[s:Указ Президента РФ от 21.09.1993 № 1400|№ 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին»]], 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում: Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։ |
||
Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր [[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Սահմանադրությունը]]: Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։ |
Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր [[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Սահմանադրությունը]]: Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։ |
||
Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, [[ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհուրդ|ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին]], ԽՍՀՄ Պետպլանին։<references group="К" /> |
Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, [[ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհուրդ|ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին]], ԽՍՀՄ Պետպլանին։<references group="К" /> |
08:57, 7 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Պետական դումա ռուս.՝ Государственная Дума Федерального Собрания Российской Федерации | |
---|---|
Տեսակ | |
Տեսակ | Ստորին պալատ, elected legislative house?, Դումա և fictional government body? |
Պատմություն | |
Հիմնադրված | 1993 և 1907[1] |
Վյաչեսլավ Վոլոդին | |
Ղեկավարում | |
Պետական դումայի նախագահ | Վյաչեսլավ Վոլոդին, Միասնական Ռուսաստան սկսած 2016 թվական հոկտեմբերի 5 |
Նախագահի առաջին տեղակալներ | Ալեքսանդր Ժուկով, Միասնական Ռուսաստան սկսած 2016 թվականի հոկտեմբերի 5 |
Իվան Մելնիկով, Ռուսաստանի Դաշնության կոմունիստական կուսակցություն սկսած 2016 թվականի հոկտեմբերի 5 | |
Նստատեղեր | 450 |
duma.gov.ru(ռուս.)(անգլ.) |
Պետական դումա (ռուս.՝ Госуда́рственная ду́ма)[Ն 1][2][3], (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը: Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին: Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում[4]։
Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով:
Պետդուման բացել է իր անձնական «Դումա TV»[5], խորհրդարանը նաև պաշտոնական հաշիվներ ունի սոցիալական ցանցերում[6]։ 2018 թվականի ապրիլին գործարկվել Է Պետդումայի կայքի նոր տարբերակը՝ նորացված դիզայնով։
Պատմություն
Դումայի խոսքը օգտագործվել է Կիևյան Ռուսիայի ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար [7]։ Ռուսական կայսրությունում քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա: Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ Ռուսական կայսրության Պետական դուման գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո։ ԽՍՀՄ-ում և Խորհրդային Ռուսաստանում բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի (1937-1991) և ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։
Նախագահ Բորիս Ելցինի № 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին», 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում: Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։
Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր Սահմանադրությունը: Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։
Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին, ԽՍՀՄ Պետպլանին։
Ձևավորման կարգ
1993 թվականի Սահմանադրությունը սահմանում էր Պետական դումայի ձևավորման հետևյալ պահանջները. այն բաղկացած է 450 պատգամավորներից[Ն 2] և ընտրվում է 4 տարի ժամկետով [Ն 3]։ Ընդ որում, Սահմանադրության անցումային դրույթների համաձայն, առաջին գումարման Պետական դուման ընտրվել է 2 տարով: 2008 թվականի վերջին Սահմանադրությունում մտցվել է փոփոխություն, որի համաձայն Դումայի լիազորությունների ժամկետը երկարաձգվել է մինչև 5 տարի[8]։
Պատգամավորների ընտրության անցկացման կարգը սահմանվում է դաշնային օրենքներով՝ Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի Պետական դումայի պատգամավորների ընտրության մասին, ընտրական իրավունքների հիմնական երաշխիքների և Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների հանրաքվեին մասնակցելու իրավունքի մասին և մի շարք այլ դաշնային օրենքներով: Օրենքները սահմանում են Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից պատգամավորների ընտրության սկզբունքը՝ գաղտնի քվեարկության ժամանակ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա: Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացու մասնակցությունը ընտրություններին ազատ և կամավոր է:
Պետական դումայի պատգամավորների ընտրությունների մասին օրենքը բազմիցս փոփոխվել է։ Այժմ գործող օրենքը թվով 5-րդն է։ Օրենքի յուրաքանչյուր նոր խմբագրություն այս կամ այն չափով փոխել է ընտրություններում կիրառվող ընտրական համակարգը։ Մասնավորապես, փոխվել է քաղաքական կուսակցությունների դերը, թեկնածուների առաջադրման կարգը, մեծամասնական (ըստ ընտրատարածքների) և համամասնական (ցուցակների) համակարգով ընտրված պատգամավորների թվի հարաբերակցությունը, համամասնական ընտրակարգով անցողիկ շեմը:
Նշումներ
- ↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)
- ↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 95-րդ հոդված
- ↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 96-րդ հոդված
Ծանոթագրություններ
- ↑ ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
- ↑ Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru
- ↑ Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.
- ↑ Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание
- ↑ «Дума ТВ» // Парламентское телевидение
- ↑ Госдума запустила аккаунты в соцсетях
- ↑ https://history.wikireading.ru/220659
- ↑ Закон Российской Федерации о поправке к Конституции Российской Федерации от 30 декабря 2008 года № 6-ФКЗ «Об изменении срока полномочий президента Российской Федерации и Государственной Думы» // Российская газета от 31 декабря 2008 года.