«Կեչի ելունդավոր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Նոր էջ «{{taxobox | name = Կեչի ելունդավոր | image file = | image title = | image descr = | regnum = Բույսեր | phylum = | classis = | ordo = Կեչածաղկ...»: |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{taxobox |
{{taxobox |
||
| name = |
| name = {{PAGENAME}} |
||
| image file = |
| image file = |
||
| image title = |
| image title = |
||
Տող 11. | Տող 11. | ||
| genus = Կեչի |
| genus = Կեչի |
||
| species = |
| species = |
||
| latin = verrucosa Ehrh |
| latin = Betulaceae verrucosa Ehrh |
||
| author = |
| author = |
||
| syn = |
| syn = |
||
Տող 17. | Տող 17. | ||
| typus = |
| typus = |
||
}} |
}} |
||
'''Կեչի ելունդավոր''' ({{lang-lat|verrucosa Ehrh}}), կեչազգիների ընտանիքի, կեչի ցեղի [[բույս]]։ |
'''Կեչի ելունդավոր''' ({{lang-lat|Betulaceae verrucosa Ehrh}}), կեչազգիների ընտանիքի, կեչի ցեղի [[բույս]]։ |
||
== Նկարագրություն == |
== Նկարագրություն == |
||
Ծառեր են՝ մինչև 20 մ բարձրությամբ և 20-30 սմ բնի տրամագծով: Սաղարթը անկանոն-ձվաձև է, թափանցիկ, դեպի ցած հակված ճյուղերով: Բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, բարակ շերտերով անջատվող կեղևով: Ծեր [[ծառ]]երի բնի հիմքում կեղևը խիստ ճաքճքված է, ամուր, սևավուն: Տարեկան ընձյուղները կարմրագորշավուն են, երիտասարդները մերկ, ծածկված ելունդանման խեժագեղձերով: [[Տերև|Տերևները]] ձվաձև-շեղանկյունաձև են կամ եռանկյուն ձվաձև, 3,5-7 սմ երկարությամբ և 2,5-5,5 սմ լայնությամբ, հիմքում լայն-սեպաձև, գագաթը սրածայր, կրկնակի սուրարմատաեզր, երկու կողմերից հարթ, նոր բացված ժամանակ կպչուն: Կոթունը մերկ է, 2-3 սմ երկարությամբ: Պտղաբերող կատվիկները գլանաձև են, 2,5-3 սմ երկարությամբ և մոտ 1 սմ տրամագծով: Թեփուկները կանաչավուն են, 5 մմ երկարությամբ ու լայնությամբ: Ընկուզիկը երկարավուն-էլիպսաձև է, թևիկները 2-3 անգամ ավելի լայն են ընկուզիկից: Ծաղկում է մայիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբերին: |
|||
Ծառեր են՝ մինչև 20 մ բարձրությամբ և 20-30 սմ բնի տրամագծով: Սաղարթը |
|||
անկանոն-ձվաձև է, թափանցիկ, դեպի ցած հակված ճյուղերով: Բունը և բազմամյա |
|||
ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, բարակ շերտերով անջատվող կեղևով: Ծեր [[ծառ|ծառերի]] բնի |
|||
հիմքում կեղևը խիստ ճաքճքված է, ամուր, սևավուն: Տարեկան ընձյուղները |
|||
կարմրագորշավուն են, երիտասարդները մերկ, ծածկված ելունդանման խեժագեղձերով: |
|||
[[Տերև|Տերևները]] ձվաձև-շեղանկյունաձև են կամ եռանկյուն ձվաձև, 3,5-7 սմ երկարությամբ և |
|||
2,5-5,5 սմ լայնությամբ, հիմքում լայն-սեպաձև, գագաթը սրածայր, կրկնակի սուրարմատաեզր, երկու կողմերից հարթ, նոր բացված ժամանակ կպչուն: Կոթունը մերկ է, |
|||
2-3 սմ երկարությամբ: Պտղաբերող կատվիկները գլանաձև են, 2,5-3 սմ |
|||
երկարությամբ և մոտ 1 սմ տրամագծով: Թեփուկները կանաչավուն են, 5 մմ |
|||
երկարությամբ ու լայնությամբ: Ընկուզիկը երկարավուն-էլիպսաձև է, թևիկները 2-3 |
|||
անգամ ավելի լայն են ընկուզիկից: Ծաղկում է մայիսին, պտուղները հասունանում են |
|||
օգոստոս-սեպտեմբերին: |
|||
== Տարածվածություն == |
== Տարածվածություն == |
||
Բնական պայմաններում տարածված է [[Կովկաս|Կովկասում]], [[Արևմտյան Եվրոպա|Արևմտյան Եվրոպայում]], |
Բնական պայմաններում տարածված է [[Կովկաս|Կովկասում]], [[Արևմտյան Եվրոպա|Արևմտյան Եվրոպայում]], [[Միջերկրական ծով]]ի ափերին, [[ԽՍՀՄ]]-ի եվրոպական մասում, Բալկաններում, Արևմտյան Սիբիրում: Մեր հանրապետության տարածքում հանդիպում է հյուսիս-արևելյան և հյուսիսային շրջաններում, Ապարան-Հրազդանում, Գեղարդում, Վայքում, Ջանգեզուրում և Մեղրիում, որտեղ աճում է անտառների վերին եզրերում, ծովի մակերևույթից մինչև |
||
⚫ | |||
[[Միջերկրական ծով]]ի ափերին, [[ԽՍՀՄ]]-ի եվրոպական մասում, Բալկաններում, Արևմտյան |
|||
Սիբիրում: Մեր հանրապետության տարածքում հանդիպում է հյուսիս-արևելյան և |
|||
հյուսիսային շրջաններում, Ապարան-ճրազդանում, Գեղարդում, Վայքում, Ջանգեզուրում |
|||
և Մեղրիում, որտեղ աճում է անտառների վերին եզրերում, ծովի մակերևույթից մինչև |
|||
⚫ | |||
առաջացնելով: |
|||
== Կիրառություն == |
== Կիրառություն == |
||
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն են |
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում: Դրանք տարբերվում են սաղարթի և |
||
տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով: Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ: Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով: Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով: Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է: Արագ է աճում: Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում: Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար: Լավ փայտածուխ է տալիս: Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք: Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար: Դրանից խեժ են ստանում<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|1|196}}</ref>: |
|||
մշակվում կանաչապատման բնագավառում: Դրանք տարբերվում են սաղարթի և |
|||
տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով: |
|||
Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ: |
|||
Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով: Սերմերը հեշտությամբ են |
|||
տարածվում քամու միջոցով: Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է: Արագ է աճում: Մեծ |
|||
տարիքում վերատնկումը վատ է տանում: |
|||
Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար: Լավ |
|||
փայտածուխ է տալիս: Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք: Վերնակեղևը |
|||
օգտագործում են ամանեղեն, ւոուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար: Դրանից |
|||
խեժ են ստանում<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|1|(գրքի էջը)}}</ref>: |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
19:21, 9 հունվարի 2016-ի տարբերակ
Կեչի ելունդավոր | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||
Betulaceae verrucosa Ehrh | ||||||||
Հատուկ պահպանություն | ||||||||
Արեալ | ||||||||
Կեչի ելունդավոր (լատին․՝ Betulaceae verrucosa Ehrh), կեչազգիների ընտանիքի, կեչի ցեղի բույս։
Նկարագրություն
Ծառեր են՝ մինչև 20 մ բարձրությամբ և 20-30 սմ բնի տրամագծով: Սաղարթը անկանոն-ձվաձև է, թափանցիկ, դեպի ցած հակված ճյուղերով: Բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, բարակ շերտերով անջատվող կեղևով: Ծեր ծառերի բնի հիմքում կեղևը խիստ ճաքճքված է, ամուր, սևավուն: Տարեկան ընձյուղները կարմրագորշավուն են, երիտասարդները մերկ, ծածկված ելունդանման խեժագեղձերով: Տերևները ձվաձև-շեղանկյունաձև են կամ եռանկյուն ձվաձև, 3,5-7 սմ երկարությամբ և 2,5-5,5 սմ լայնությամբ, հիմքում լայն-սեպաձև, գագաթը սրածայր, կրկնակի սուրարմատաեզր, երկու կողմերից հարթ, նոր բացված ժամանակ կպչուն: Կոթունը մերկ է, 2-3 սմ երկարությամբ: Պտղաբերող կատվիկները գլանաձև են, 2,5-3 սմ երկարությամբ և մոտ 1 սմ տրամագծով: Թեփուկները կանաչավուն են, 5 մմ երկարությամբ ու լայնությամբ: Ընկուզիկը երկարավուն-էլիպսաձև է, թևիկները 2-3 անգամ ավելի լայն են ընկուզիկից: Ծաղկում է մայիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբերին:
Տարածվածություն
Բնական պայմաններում տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Եվրոպայում, Միջերկրական ծովի ափերին, ԽՍՀՄ-ի եվրոպական մասում, Բալկաններում, Արևմտյան Սիբիրում: Մեր հանրապետության տարածքում հանդիպում է հյուսիս-արևելյան և հյուսիսային շրջաններում, Ապարան-Հրազդանում, Գեղարդում, Վայքում, Ջանգեզուրում և Մեղրիում, որտեղ աճում է անտառների վերին եզրերում, ծովի մակերևույթից մինչև 2400 մ բարձրության վրա, հաճախ՝ քարքարոտ վայրերում, ամենուրեք կեչուտներ առաջացնելով:
Կիրառություն
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում: Դրանք տարբերվում են սաղարթի և տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով: Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ: Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով: Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով: Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է: Արագ է աճում: Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում: Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար: Լավ փայտածուխ է տալիս: Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք: Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար: Դրանից խեժ են ստանում[1]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ 196։