Ռուբայի

Ռուբայի (հոգնակի թվով՝ «ռուբայաթ» - քառյակ, արաբ․, բառացի՝ քառապատկված), պարսկա-արաբական պոեզիայում քառատող ավարտուն բանաստեղծություն, առավելապես խոհական-փիլիսոփայական բնույթի։ Դասական քառյակի մեջ հանգավորվում են առաջին, երկրորդ և չորրորդ տողերը, իսկ երրորդը մնում է ամուրի՝ անհամգ։ Ռուբայաթի կամ քառյակի ժանրում ստեղծագործել են Օմար Խայամը, Հաֆեզը, Ռուդաքին, Նիզամին, Ռումին, Սաադին, իսկ հայ հեղինակներից՝ Հովհաննես Թումանյանը, Եղիշե Չարենցը, Հովհաննես Շիրազը և ուրիշներ։

Ռուսաստանում փաստորեն երկու բեյթ է․ հանգավորվում են 1-ին, 2-րդ, 4-րդ տողերը, երրորդը մնում է անհանգ կամ հանգավորվում է հազվադեպ։ Տողերի վերջում կրկընվող բառը կամ բառերի խումբը կոչվում է ռեդիֆ, իսկ Ռուսների շարքը՝ ռուբայաթ։ Աշուղական Ռ․ ունի երաժշտական հատուկ եղանակ և ընդգրկված է որոշ, աշուղական բարդ երգատեսակների մեջ (ռուբայի–դիվանի, ռուբայի–բայաթի–թասլիբվերջինիս միակ օրինակը ստեղծել է Սայաթ–Նովան)։ Հայ բանաստեղծներից Ռուսերեն է գրել Ե․ Չարենցը։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 7)։