Պերուշիչ
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Պերուշիչ | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Խորվաթիա | ||||
| Համայնք | Լիչկո Սենսկա | ||||
| Մակերես | 383 կմ², 12,5 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 576 մետր | ||||
| Բնակչություն | 1973 մարդ (օգոստոսի 31, 2021)[1] | ||||
| Փոստային դասիչ | 53202[2] | ||||
| Պաշտոնական կայք | perusic.hr | ||||
| |||||
Պերուշիչ (խորվ.՝ Perušić), քաղաք կենտրոնական Խորվաթիայում` Լիչկո Սենսկա ժուպանիայի տարածքում` Լիկա պատմական շրջանում։ Համանուն համայնքի կենտրոնն է, որի բնակչությունը 2011 թվականի տվյալներով եղել է 2.638 մարդ, իսկ քաղաքի բնակչությունը՝ 852 մարդ։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պերուշիչ քաղաքը գտնվում է Լիկա շրջանի հարավարևելյան մասում` ծովի մակարդակից 575-600 մ բարձրության վրա` Լիկա գետի հովտում։ Հովիտը մի կողմից սահմանակից է լեռներին, իսկ արևմուտքից` Կլիսին։ Երկաթգծով կապված է Պերուշիչի Հին քաղաքի (խորվ.՝ Stari grad Perušića) արևելյան մասին, որ կոչվում է Գրադինա (խորվ.՝ Gradina):
Պերուշիչը կապված է երկրի հիմնական ավտոճանապարհներին, այդ թվում պետական նշանակության D50 ճանապարհին (այն ձգվում է Օտոչացից Գոսպիչ) և Զագրեբ-Սպլիտ մայրուղուն։ MP11 գլխավոր երկաթգիծը քաղաքը կապում է Զագրեբին և Սպլիտին։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տեղանքը բնակեցվել է նախնադարյան ժամանակաշրջանից։ Օտոչացի ճանապարհին հայտնաբերվել են քարե դարի գտածոներ։ Շատ ավելի մեծ թվով գտածոներ են հայտնաբերվել, որոնք առնչվում են բրոնզե դարին` ներառյալ 8-9-րդ դարերը։ Բեգովաչի անտառում գտնվել է հին հռոմեական մոնոլիտ, որի վրա փորագված է իլիրիական ցեղերի միջև ջրի համար տեղի ունեցած վեճի պատմությունը։
Պերուշիչը ամբողջական բնակավայրի տեսք է ձեռք է բերել 16-րդ դարում, երբ գտնվել է Օսմանյան կայսրության և եվրոպական տերությունների սահմանին։ Հիմնադրվել է Դոմինիկ և և Գաշպար Պերուշիչների կողմից։
Երբ խորվաթ-թուրքական հարյուրամյա պատերազմի ընթացքում թուրքերը նվաճել են Լիկան և Կրբավան (մոտ 1527 թվական), Պերուշիչի ամրությունը դարձել է թուրքական Լիկայի հենակետերից մեկը։ Դա եղել է երեք կայսրությունների` Հաբսբուրգյան միապետության, Վենետիկի հանրապետության և Օսմանյան կայսրության սահմանը` մշտական կռիվների վայր։ Լիկան թուրքական լծից ազատագրելու գործընթացը սկսվել է 1685 թվականին։
Արդյունքում Պերուշիչը հայտնվել է Ավստրիական կայսրության տիրապետության տակ, իսկ 1867 թվականին կնքված Ավստրա-հունգարական համաձայնագրով պատկանել է Խորվաթիայի ու Սլավոնիայի թագավորությանը մինչև 1918 թվականը[3][4]։
Խորվաթիայի պատերազմի ժամանակ (1991-1995) Պերուշիչը եղել է մերձճակատային հատված։ Նույնիսկ իրավիճակի կարգավորումից ու Խորվաթիայի ճանաչումից հետո Պերուշիչում եղել են զինված բախումներ[5]։
Մշակույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմական փաստաթղթերի համաձայն` Պերուշիչը կարելի է անվանել խորվաթական գրագրության օրրան։ Հարևան Կոսին հյուղում տպագրական մեքենա ստեղծելուց հետո ստեղծվել է Խորվաթիայում ու Եվրոպայում ամենահին տպագիր գրքերից մեկը (խորվ.՝ Misal po zakonu rimskoga dvora)` բազմաթիվ նկարազարդումներով։ Գիրքը տպագրվել է 1483 թվականին՝ Գուտենբերգի` Աստվածաշնչի տպագրությունից 28 տարի անց[6]։
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պերուշիչ համայնքը Խորվաթիայում ամենաաղքատներից է, որի բնակչությունը մշտապես կրճատվում է։ Տնտեսական գործունեության հիմնական ձևերից են հողագործությունը և գյուղատնտեսության այլ ճյուղեր։ Որոշ բնակավայրեր կառուցված են լեռների լանջերին` հեղեղումներից պաշտպանվելու նկատառումներով։
Տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Գրաբովաչի քարանձավներ[7]
- Կրուշչիցկի ջրամբար
- Կոսինի կամուրջ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Popis stanovništva, kućanstava i stanova 2021. – stanovništvo prema starosti i spolu po naseljima, 2021 Croatian census: population data by age, sex, settlement — Croatian Bureau of Statistics, 2022.
- ↑ List of Croatian settlements and delivery post offices — 2022.
- ↑ Map in the Corinphila-Auktionen 2003
- ↑ Die Poststempel auf der Freimarken-Ausgabe 1867 von Österreich und Ungarn, Edwin Mueller, 1930
- ↑ «Hrvatski memorijalno-dokumentacijski centar Domovinskog rata». centardomovinskograta.hr. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 13 липня 2015-ին.
- ↑ «Kosinj-Raj na Zemlji». 2007 թ․ հունիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 15-ին.
- ↑ «Pećinski park Grabovača | Pećinski park Grabovača pruža priliku posjetiteljima da se vrate u prošlost, tisućama godina unatrag» (խորվաթերեն). pp-grabovaca.hr. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 15-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պերուշիչ» հոդվածին։ |
| ||||||
