Jump to content

Ուղուր Մումջու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուղուր Մումջու
թուրքերեն՝ Uğur Mumcu
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 22, 1942(1942-08-22)
ԾննդավայրԿըրշեհիր, Թուրքիա
Մահացել էհունվարի 24, 1993(1993-01-24)[1] (50 տարեկան)
Մահվան վայրԱնկարա, Թուրքիա
ԳերեզմանՋեբեջի Ասրի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Թուրքիա
ԿրթությունԱնկարայի համալսարան, իրավաբանության ֆակուլտետ
Մասնագիտությունլրագրող, գրող և փաստաբան
ԱշխատավայրԱնկարայի համալսարան
ԱմուսինԳյուլդալ Մումջու
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Uğur Mumcu Վիքիպահեստում

Ուղուր Մումջու (թուրքերեն՝ Uğur Mumcu; օգոստոսի 22, 1942(1942-08-22), Կըրշեհիր, Թուրքիա - հունվարի 24, 1993(1993-01-24)[1], Անկարա, Թուրքիա), թուրք լրագրող։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եղել է ընտանիքի երրորդ զավակը։ Դպրոցական կրթությունը ստացել է Անկարայում։ 1965 թվականին ավարտել է Անկարայի համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետը[3]։ 1965- 1969 թվականին աշխատել է որպես իրավաբան։ 1969- 1972 թվականներին աշխատել է Անկարայի համալսարանում։

1971 թվականին Թուրքիայում տեղի ունեցած պետական հեղաշրջումից հետո, Մումջուն ձերբակալվել է։ Բանտում ենթարկվել է տանջանքների։ Ավելի ուշ, Մումջուն նշել է, որ իրեն տանջած մարդիկ ասել են, որ իրենք կոնտրգերիլիա են և անգամ Թուրքիայի նախագահը չի կարող իրենց հրամայել[4]։

1974 թվականից սյունակագիր է եղել «Yeni Ortam»ում, իսկ 1975 թվականից սյունակագիր է եղել նաև «Ջումհուրիյեթում»։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբաղվել է լրագրողական հետաքննությամբ։ Հրատարակել է մի քանի գրքեր։ Մահվան պահին զբաղվում էր Քրդական բանվորական կուսակցության և Թուրքիայի ազգային հետախուզական ծառայության (MIT) միջև կապերի ուսումնասիրությամբ[5][6]։ Մահվանից առաջ նա հետաքննում էր այն փաստը, թե ինչպես է Թուրքիայի զինված ուժերին պատկանող 100 000 միավոր զինամթերքը հայտնվել Իրաքի քրդերի առաջնորդ Ջալյալ Թաալաբանի ձեռքում։ Մումջուի մահվանից 25 օր անց, ավտովթարից մահացել է գեներալ Էշլեֆ Բիթլիսը, ով նույնպես զբաղվում էր այս գործի հետաքննությամբ։ 1993 թվականի հունվարի 8-ին «Ջումհուրիյեթում» Մումջուն տպագրել էր հոդված, որտեղ նշել էր, որ շուտով գիրք կտպագրի, որտեղ կբացահայտի քուրդ զինյալների և թուրքական հատուկ ծառայությունների միջև եղած գաղտնի կապերի մասին[7]։

Մումջուի որդու խոսքերով, 1993 թվականի հունվարի 27-ին հայրը պետք հանդիպեր երկրի նախկին դատախազ Բաքի Թուղայի հետ։ Մումջուն ցանկանում էր նրա հետ քննարկել Աբդուլլահ Օջալանի և թուրքական գաղտնի ծառայությունների միջև եղած կապերի փաստը[8]։ 1972 թվականին, երբ Օջալանը սովորում էր Անկարայի համալսարանում, նրան մի խումբ ուսանողների հետ ձերբակալել են։ Նրանց գործը հետաքննում էր Բաքի Թուղան։ Որոշ ժամանակ անց, քննիչին ծանուցագիր է գալիս, որտեղ նշվում էր, որ բոլոր ձերբակալվածներին բաց թողնեն, քանի որ նրանցից մեկը հանդիսանում է MIT-ի գործակալ։ Ավելի ուշ, Թուղան նշել է, թե, չի հիշում, թե ով է եղել գործակալը Հավանաբար, խոսքը գնացել է Աբդուլլահ Օջալանի մասին[9]։

1993 թվականի հունվարի 24-ին Ուղուր Մումջուն, դուրս գալով տնից, նստել է Renault 12 մակնիշի ավտոմեքենան։ Երբ գործի է դրել շարժիչը, տեղի է ունեցել պայթյուն։ Ռումբը եղել է C-4 տեսակի[9]։

Սպանությունը մինչ օրս բացահայտված չէ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. https://www.tgc.org.tr/oduller/sedat-simavi-odulleri/45-oduller/sedat-simavi-odulleri/odul-kazananlar/127-11-sedat-simavi-odulleri-1987.html
  3. About um: ag
  4. Lucy Komisar, Turkey’s terrorists: a CIA legacy lives on Արխիվացված 2009-08-26 Wayback Machine, The Progressive, April 1997.
  5. Aydin, Zulfikar Ali (2008 թ․ հուլիսի 27). «PKK-MİT ilişkisini yazamadan öldürüldü». Sabah (Turkish). Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. Duzel, Nese (2006 թ․ մայիսի 29). «Mumcu, Apo'nun devletteki bağlantısını buldu». Radikal (Turkish). Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. «It was reported by press that Mumucu was killed due to his discovery of the relation between MIT and Abdullah Ocalan.» {{cite news}}: |section= ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. Mumcu: «Yakında yayımlanacak bir kitabımda, Kürt milliyetçileri ile istihbarat örgütleri arasındaki ilişkilere ışık tutacak çok ilginç belgeler açıklayacağım!» Quoted in Kumbasar, İsrafil K (2006 թ․ մայիսի 26). «Uğur Mumcu, kendisini dört kez çağıran İsrail Sefiri ile ne konuştu?». Yeni Çağ (Turkish). Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մայիսի 26-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. Alpman, Nazım (1999 թ․ հունվարի 24). «Babam bir şeylere ulaşmıştı». Milliyet (Turkish).{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. 9,0 9,1 İşleyen, Ercüment (1999 թ․ հունվարի 24). «Artık konuşun». Milliyet (Turkish). «O tür bir olay hatırlıyorum. Ancak Apo'yla mı ilgiliydi, başka bir mensupla mı ilgili onu çözemedik. Sayın Mumcu'ya da söylediğim şuydu: Bana böyle birşey gelmişti. Onunla ilgili mi değil mi bende resmi yazı olacak, dedim. O yazıyı ararken o olay oldu. Gelen yazı `dokunmayın' mealinde değil `bizim mensubumuzdur' şeklindeydi. Aradığım belge oydu. Belgede bir şahıs ismi var. MİT hesabına çalışan bir sanığın ismi. O belgeyi arıyorum. Onu bulursak Mumcu'nun aradığı düğüm çözülecek.»{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուղուր Մումջու» հոդվածին։