Ներքին ջրանցք
Ներքին անցուղին (ֆր.՝ Passage Intérieur) ծովափնյա երթուղի է նավերի և նավակների համար՝ ձգված անցուղիների ցանցի երկայնքով, որոնք միանում են իրար Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսարևմտյան ափին գտնվող կղզիներով։ Երթուղին տարածվում է Ալյասկայի հարավ-արևելքից (ԱՄՆ, Բրիտանական Կոլումբիայի արևմտյան մաս, Կանադա), դեպի ԱՄՆ-ի Վաշինգտոն նահանգի հյուսիս-արևմուտք։ Երթուղով նավարկող նավերը կարող են խուսափել բաց օվկիանոսի վատ եղանակից և կարող են այցելել երթուղու երկայնքում տարածվող համայնքներ, որոնք գրեթե մեկուսացված են աշխարհից։ Ներքին անցուղով ճանապարհորդությունները հիմնականում կատարվում են կրուիզային նավերով, բեռնատարներով, քարշակներով, ձկնորսական նավերով և «Alaska Marine Highway», «BC Ferries» և «Washington State Ferries» ընկերություների նավերով։
«Ներքին անցուղի» տերմինը հաճախ օգտագործվում է նաև բուն անցուղու շուրջ գտնվող օվկիանոսի և կղզիների մասին խոսելիս։
Ուղեգիծ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընդհանուր առմամբ ընդունված է, որ ներքին անցուղու ամենահարավային կետը Օլիմպիան է, Վաշինգտոնը, որը նաև Փյուջեթ ծոցի ամենահարավային կետն է։ Հյուսիսում Մեծ Սալիշ ծովն է։ Այնուհետև այն անցնում է Ջորջիայի նեղուցով և Ջոնսթոնի նեղուցով, որոնք հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Վանկուվեր կղզու և Բրիտանական Կոլումբիայի միջև են։ Հյուսիս-արևմուտքում Հարավարևելյան Ալյասկան է[1][2]։
Կլոնդայքի ոսկե տենդի ժամանակ անցումը Սիեթլից և Կալիֆոռնիայից էր, որը տանում էր ամերիկացի հետախույզներին դեպի հյուսիս։
Այսօր մոտ 36,000 հանգստյան նավեր օգտագործում են ներքին անցուղու մի մասը[3]։
Վաշինգտոնի շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երթուղու Վաշինգտոնի մասը գրեթե ամբողջությամբ բաղկացած է Փյուջեթ ծոցի ջրուղիներից։ Բադ պատնեշի ամենահարավային կետից, ջրուղին շրջվում է դեպի հյուսիս-արևելք և երբ հասնում է Փյուջեթ ծոցի Նիսքուալլի ուղուն` լայնանում է։ Ջրային ուղին այնուհետև շարունակվում է դեպի հյուսիս-արևելք։
Բրիտանական Կոլումբիայի շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երթուղու Բրիտանական Կոլումբիայի հատվածը ներառում է նեղ, պաշտպանված Ջորջիայի նեղուցը (Վանկուվեր կղզու և երբեմնի մայրցամաքի միջև), Ջոնսթոնի նեղուցը և Դիսքավերի անցուղին։ Ֆից Հաֆ ծոցից հյուսիս այս երթուղին շրջանի տարբեր խոշոր կղզիների շնորհիվ պաշտպանվում է Խաղաղ օվկիանոսի քամիներից և ալիքներից. այդպիսի կղզիներ են Փրինսես Ռոյալ կղզին և Փիթ կղզին։ Այս շրջանում շատ են ալիքները և նեղուցները, որոնք ձգված են հարավից հյուսիս։
Ալյասկայի շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներքին անցուղու Ալյասկայի հատվածը տարածվում է հյուսիսից հարավ 500 մղոն (800 կմ) և արևելքից արևմուտք 100 մղոն (160 կմ)։ Տարածքն ընդգրկում է 1000 կղզիներ և հազարավոր ծովախորշեր։ Չնայած Ալյասկայի Ալեքսանդր կղզեխումբը որոշ չափով պաշտպանում է Խաղաղ օվկիանոսի վատ եղանակից, այնուամենայնիվ տարածքի մեծ մասում զգալի են ուժեղ մակընթացություններ, որոնք կարող են ծայրահեղ և ցածր մակարդակի լինել. ծայրահեղ տարբերությունը 30 ոտնաչափ (9 մ) է, ուստի անհրաժեշտությունը կա զգուշացնել օդաչուներին առավել զգույշ վայրէջք կատարել՝ անախորժություններից խուսափելու համար։ Ներքին անցուղու ամենահյուսիսային ջրուղին Լինն կիրճն է։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներքին անցուղին զբոսաշրջիկների համար բավականին սիրված վայր է։ Առափնյա լեռնաշղթաներն ու կղզիները իրենց վայրի բնության տեսարժան վայրերով հիացնում են մարդկանց և տալիս նավարկության, ձկնորսության, ճամբարների և արշավների կատարման լայն հնարավորություններ։ Վայրի բնության մեջ մարդկանց գրավում են շատ բազմազան երևույթներ` թռչնատեսակներից սկսած մինչև արջերը։ Արջերին կարելի է դիտել Ուրանգելի մոտակայքում գտնվող Անան ծոցում և Ջունաույի մոտակայքում գտնվող կղզու Փեք ծոցում, որտեղ կան արջեր։
Ամռան ընթացքում Ներքին անցուղին ուսումնասիրելու ամենատարածված միջոցը զբոսաշրջային նավարկությունն է։ Ավելի քան 2 միլիոն մարդ ամեն տարի այս մարզում նավարկություն է կատարում՝ զգալիորեն ազդելով տեղական տնտեսության վրա։ Քանի որ նավի չափի սահմանափակումներ չկան, հիմնական գլխավոր գծի բոլոր խոշոր նավարկելի նավերն առաջարկում են Ներքին անցուղով երթուղիներ։ Որոշ հիմնական ընկերություններ ներառում են նաև այցելություններ դեպի Նորվեգիա, Դիսնեյ, Փրինսես, Սելեբրիթի Քյունարդ և այլ վայրեր։ Այս նավարկություններից շատերն առաջարկում են շրջայցեր կամ Վանկուվերից կամ Սիեթլից։
Չնայած ավելի փոքր արդյունաբերությանը, կան նաև մի քանի արշավախմբային նավարկություններ, որոնք ուսումնասիրում են Ներքին անցուղին։ Այս նավերը սովորաբար ավելի փոքր են, քան հիմնականները և ավելի շատ կենտրոնանում են վայրի բնության ուսումնասիրության վրա։ «National Geographic»-ն այստեղ շահագործում է արշավային մի քանի նավ։
1994 տարանցիկ հարկային ճգնաժամ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1994-ի սկզբին պայմանագրային բանակցությունների ընթացքում Կանադան եզրակացրեց, որ Միացյալ Նահանգները չեն արձագանքում իր հրատապ մտահոգություններին։ Ըստ այդմ, 1994-ի հունիսի 15-ին Կանադան տրանզիտ վճար սահմանեց ԱՄՆ բոլոր առևտրային ձկնորսական նավերի վրա, որոնք օգտագործում էին Կանադայի ներքին անցուղին (այդ վճարն ի վերջո հանվեց երկկողմ բանակցությունների արդյունքում)։ Բարեբախտաբար, այս ճգնաժամը մնաց խաղաղ, և բռնարար միջադեպեր տեղի չունեցան ԱՄՆ ձկնորսական նավերի և Կանադայի հարկադիր կատարողների միջև[4]։
Ի պատասխան Կանադայի գործողության, 1995 թվականի հոկտեմբերի 24-ին ԱՄՆ Կոնգրեսը փոփոխություն կատարեց ձկնորսությանը վերաբերող հոդվածում` ավելացնելով դրույթներ, որոնք թույլ են տալիս ԱՄՆ կառավարությանը ուղղակիորեն փոխհատուցել ԱՄՆ ձկնորսներին ներկայացված տուգանքների և այլ ծախսերի համար, որոնք կապված են օտարերկրյա կառավարությունների կողմից ապօրինի բռնագրավումների հետ[4]։
Մշակութային տեղեկանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրիտանացի հեղինակ Ջոնաթան Ռաբանը 1999 թվականին նկարագրել է իր` Սիեթլից Ջունաու` ներքին անցուղու միջով նավարկությունը «Ճանապարհորդություն դեպի Ջունաու. Ծովը և դրա իմաստները» ուղեգրում։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Merriam-Webster, Richard (2000). Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia. Merriam-Webster. էջ 808. ISBN 978-0-87779-017-4.
- ↑ Manning, Richard (2001). Inside Passage: A Journey Beyond Borders. Island Press. էջ 113. ISBN 978-1-55963-655-1.
- ↑ [Brant Thornton/Mark Bunzel/Wagooneer.
- ↑ 4,0 4,1 Colin B. Picker (1996). «Fishing for Answers in Canada's Inside Passage: Exploring the Use of the Transit Fee as a Countermeasure». Yale Journal of International Law. 21: 349–393.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Travel information on Alaska's Inside Passage
- Inside Passage Photo Gallery
- Alaskan voyage of the Ulanah Photographic Album at Dartmouth College Library