Նատալյա Արսենևա

Նատալյա Արսենևա; բելառուս․՝ Наталля Арсеннева, Натальля Арсеньнева
Ծնվել է	սեպտեմբերի 20, 1903
Ծննդավայր	Բաքու, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հուլիսի 25, 1997 (93 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ռոչեստեր, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Գերեզման	Մաունթ Հոուփ գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	լեզվաբան, դրամատուրգ, թարգմանչուհի, բանաստեղծուհի և գրող
Լեզու	բելառուսերեն
Ազգություն	բելառուս
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, Կենտրոնական Լիտվայի Հանրապետություն, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն, Ռայխսկոմիսարիատ Օստլանդ և ԱՄՆ
Կրթություն	Վիլնյայի բելառուսական գիմնազիա
Ուշագրավ աշխատանքներ	«Малітва за Беларусь»
Անդամակցություն	Q3919566?
Աշխատավայր	Belaruskaya gazeta?, Janka Kupala High School (Bavaria)?, Biełarus?, Belarussian section of Radio Free Europe/Radio Liberty? և Belarusian Institute of Arts and Sciences?
Ամուսին	Ֆրանց Կուշել
Զավակներ	երկու որդի
	Natalla Arsieńnieva Վիքիպահեստում

Նատալյա Արսենևա (ամուսնու ազգանունով՝ Կուշել, բելառուս․՝ Наталля Арсеннева, Натальля Арсеньнева, 20 սեպտեմբերի, 1903, Բաքու — 25 հուլիսի, 1997, Ռոչեսթեր, Նյու Յորք, ԱՄՆ), բելառուս բանաստաղծուհի։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նատալյա Արսենևան ծնվել է 1903 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Բաքվում, ռուս ծառայողի ընտանիքում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ (1914) Արսենևների ընտանիքը արտաքսված է եղել Յարոսլավլ, որտեղ ապագա բանաստեղծուհին գրել է իր առաջին բանաստեղծությունը (ռուսերեն)։ 1920 թվականին ընտանիքը վերադարձել է Վիլն, որտեղ Նատալյա Արսենևան ավարտել է Վիլնի Բելառուսական գիմնազիան, ընդունվել համալսարանի հումանիտար ֆակուլտետ։ Նրա բանաստեղծական օժտվածության վրա ուշադրություն է դարձրել Մաքսիմ Գորեցկին։ 1922 թվականին Նատալյա Արսենևան ամուսանցել է Ֆրանց Կուշելի հետ, ում որպես լեհական բանակի սպայի ուղարկում են ծառայելու Լեհական Հանրապետության արևմուտքում՝ Խելմնոյում։

1939 թվականի սեպտեմբերից հետո Նատալյա Արսենևան ապրել է Վիլեյկայում, աշխատել շրջանային «Գյուղական թերթում»։ 1940 թվականի ապրիլին Նատալյա Արսենևան՝ որպես գերի լեհ սպայի կին, երկու որդիների հետ աքսորվում է Ղազախստան, որտեղ աշխատել է կոլխոզում։ 1941 թվականի մայիսին աքսորից վերադարձել է Մինսկ Բելառուսական ԽՍՀ Գրողների միության և հատկապես Յանկա Կուպալայի խնդրագրով։ Այդ ժամանակ սկսվում է պատերազմը։ Շրջափակված Մինսկում աշխատակցել է «Մինսկի լրագրին»։ Գրել է մի քանի օպերաների լիբրտոներ, զբաղվել թարգմանությամբ։ 1944 թվականին ամուսնու հետ էվակուացվել է Գերմանիա։ Գաղութներում խավալել է մշակութային ու լուսավորական ակտիվ գործունեություն, դասավանդել է Յանկա Կուպալայի անվան բելառուսական գիմնազիայում։ Ֆաշիստական իշխանության հետ համագործակցությունը հետագայում բացատրել է հետևյալ կերպ. «Մարդիկ, ովքեր ոչնչի համար պատժվել են խորհրդային իշխանությունների կողմից, իսկ այդպիսիք քիչ չեն, գերմանացիներին դիմավորում էին հույսով լի։ Բացարձակապես ոչ ոք չէր մտածում, որ նրանք այդքան ոչ մարդ են»։

1949 թվականից ապրել է ԱՄՆ-ում։ Աշխատել է բելառուսական «Բելառուս» թերում, «Ազատություն» ռադիոյում, Նյու Յորքի Գիտության ու արվեստների բելառուսական ինստիտուտում։ 1970-1980 -ական թվականներին այլևս ակտիվորեն չէր մասնակցում բելառուս էմիգրանտների քաղաքական կյանքին։ Մահացել է 1997 թվականի հուլիսի 25-ին Նյու Յորք Նահանգի Ռոչեսթեր քաղաքում, որտեղ ապրել է որդու՝ Վլադիմիրի ընտանիքի հետ։ Այնտեղ էլ թաղվել է։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1980-ական թվականներին Նատալյա Արսենևայի ստեղծագործությունները դառնում են հայտնի ու մեծ ժողովրդականություն են վայելում։ Հատկապես հայտնի է «Малітва за Беларусь» ստեղծագործությունը, որ Նիկոլայ Ռովենսկու երաժշտությամբ դարձել է հիմն «Магутны Божа» («Աստված Ամենակարող»), որի պատվին կոչվել է հոգևոր երաժշտության փառատոնը։ 1995 թվականին նույնիսկ առաջարկվել է այդ երգը դարձնել Բելառուսի Հանրապետության հիմնը։

2003 թվականին Նատալյա Արսենևայի արձանն են կանգնեցրել Մինսկի մարզի Ստարիե Դորոգի քաղաքում։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանաստեղծություններ

Пад сінім небам։ Вершы, 1921—1925. Вільня, 1927.
(Жёлтая осень) (չի հրատարակվել պատերազմի պատճառով)
Сягоньня։ Вершы, 1941—1943. Мн., 1944.
Між берагамі։ Выбар паэзіі, 1920—1970. Нью-Ёрк, Таронта, 1979.
Яшчэ адна вясна։ Выбраныя вершы. Мн., 1996.
Выбраныя творы. Мн., 2002.

Պիեսներ

Сваты (1955)

Լիբրետո

Մ. Շեգլովի «Անտառային լիճ», «Վսեսլավ Չարոդեյ»

Երգերի տեքստեր

«Магутны Божа» և այլն։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Байкоў М. Аб творчасці Наталлі Арсеньевай // Полымя. 1927, № 8.
Сачанка Б. Сняцца сны… С. 43-48.
Мішчанчук М. «Між берагамі» // Культура беларускага замежжа. Кн. 1. Мн., 1993.
Тарасюк Л. Праз акіян забыцця // ЛіМ. 1993, 5 лют.
Тарасюк Л. Пад небам паэзіі // Полымя. 1995, № 6.
Сямёнава А. Лёс — і над лёсам // Голас Радзімы. 1993, 30 верас.
Калеснік У. Наталля Арсеннева // ЛіМ. 1994, 9 снеж.
Савік Л. Жывём Айчынай мы…// Пакліканыя. Літаратура Беларускага Замежжа. Мн., 2001.
Vytautas Žeimantas. Natalija Arsenjeva - žurnalistė, poetė, tremtinė // XXI amžius, 2010 bal. 14, 5-8 pusl.(լիտվերեն)
Бераснева М. Творчасць Наталлі Арсенневай – набытак Беларусі Արխիվացված 2015-06-18 Wayback Machine // «Рэгіянальная газета» (բելառուս.)

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Арсеннева (Кушаль) Наталля // Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т.1. — Мн: 2003. ISBN 985-6374-04-9
Նատալյա Ասենևան Արխիվացված 2021-04-28 Wayback Machine Женская поэзия կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նատալյա Արսենևա» հոդվածին։