Մարինա Կավացցանա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարինա Կավացցանա
Ծնվել է1959
Վենետիկ, Իտալիա[1]
Քաղաքացիություն Իտալիա և  Ֆրանսիա
Մասնագիտությունբժիշկ և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)Նեկկեր-Անֆան-Մալյադ հիվանդանոցային կենտրոն և Imagine գենետիկական հիվանդությունների ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտգենոթերապիա
Ալմա մատերՓարիզ 8 համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինիտալերեն
Գիտական ղեկավարԱլեն Ֆիշեր[2]
Եղել է գիտական ղեկավարՅեյթս, Ֆրենկ[3], Անդրեա Դիթադի[4] և Լեսլի Վեբեր[5]
Պարգևներ
 Marina Cavazzana-Calvo Վիքիպահեստում

Մարինա Կավացցանա (իտալ.՝ Marina Cavazzana, 1959, Վենետիկ, Իտալիա[1]), Փարիզի Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցի մանկական իմունոլոգիայի պրոֆեսոր, Փարիզի Դեկարտ բժշկական համալսարանի ակադեմիկոս։ 2012 թվականին արժանացել է Իրեն Կյուրիի մրցանակի, 2019 թվականին՝ ընտրվել ամերիկյան «Բժշկության ազգային ակադեմիայի» անդամ։

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վենետիկում, երկաթուղայինի և ուսուցչուհու ընտանիքում։ Բժշկություն ուսանել է Պադովայում, ավարտել է տեղի համալսարանը[7]։ Տեղափոխվել է Փարիզ և Դիդրո համալսարանում ստացել դոկտորի աստիճան՝ ոսկրածուծի փոխպատվաստում ուսումնասիրելով Էլայն Գլուկմենի մոտ Սենտ-Լուիս հիվանդանոցում[7]։

Հետազոտական աշխատանք և գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1987 թվականին անդամագրվել է Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցին, որտեղ աշխատել է Ալեն Ֆիշերի և Կլոդ Գրիցելլիի հետ։ 1994 թվականին դարձել է իմունոլոգիայի պրոֆեսոր և նույն թվականին աշխատել որպես Ֆրանսիայի առողջապահության և բժշկական հետազոտությունների ազգային ինստիտուտի տնօրեն։ 2003 թվականին նշանակվել է Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցի արյունաբանական բաժանմունքի վարիչ և կենսաթերապիայի տնօրեն[8]։ Հիմնադրել է «Assistance Publique – Hôpitaux de Paris» կլինիկական հետազոտությունների առաջին կենտրոնը, որը միակ ֆրանսիական ակադեմիական բաժանմունքն է, որն իրավասու է կատարել բջջային և գենային թերապիաներ։

Հետազոտական աշխատանքները վերաբերել են արյունաստեղծման իմունային համակարգին[9] ու գենաթերապիային[10]։ Գենային թերապիայի մեջ լենտիվիրալ վեկտորի վրա հիմնված կլինիկական փորձարկումներ է կատարել և առաջինն օգտագործել արյունաբերական ցողունային բջիջների գենային թերապիան գենետիկական իմունային և հեմատոպոետիկ/արյունատիպային խանգարումների բուժման նպատակով[7]։ 2002 թվականին սկսել է աշխատել Ֆիլիպե Լեբուլխի հետ՝ փորձելով կլինիկական արձանագրություններ ստեղծել անեմիայի բուժման համար[11]։ Ժառանգական քրոնիկ անեմիայի ծանր դեպք հանդիսացող մանգաղաբջջային սակավարյունությամբ տառապող երեխա բուժած առաջին բժիշկն է եղել։ Մանգաղաբջջային սակավարյունությունը արյան խանգարում է, որն առաջանում է արյան կարմիր բջիջների՝ էրիթրոցիտների անկանոնությունից։ Այն տեղի է ունենում հեմոգլոբին բետա կոչվող ժառանգակրի/գենի գլոբինային սպիտակուցի մուտացիայի հետևանքով և հանգեցնում է էրիթրոցիտների մանգաղանման դեֆորմացիայի․ Ֆրանսիայում ամենատարածված ժառանգական խանգարումն է։ 2000 թվականին իրականացրել է X-SCID-ով տառապող երիտասարդ տղաների գենային թերապիա՝ համագործակցելով «bluebird bio» ամերիկյան կենսատեխնոլոգիական ընկերության հետ[12]։ Երբ հաստատվել է, որ գենային թերապիայի ընթացքում տղաներից երկուսի մոտ լեյկեմիա է առաջացել, համակարգել է կենսաբանների, վիրուսաբանների և մի շարք այլ մասնագետների աշխատանքները՝ ժամանակակից բժշկական թերապիաներ ստեղծելու նպատակով[7]։ 2010 թվականին գենային թերապիա է իրականացրել բետա թալասեմիա կոչվող արյան ժառանգական հիվանդություն ունեցող երեխայի վրա[13][14][15]։ Թալասեմիայով ծնված երեխաների մոտ իրենց կյանքի առաջին տարիների ընթացքում հաճախ է զարգանում անեմիա[11]։ 2014 թվականին զբաղվել է մանգաղաբջջային սակավարյունության[11] և Վիսկոտ-Ալդրիչի համախտանիշի[16] դեմ գենային թերապիա ապահովելու հարցով․ վերջինս թրոմբոցիտների չափի ու քանակի կրճատման վրա հիմնված իմունային անբավարարությունն է։ Մանգաղաբջջային սակավարյունությամբ երեխան գենային թերապիայի վեց ամիսներից հետո ունեցել է վերականգնված կլինիկական և կենսաբանական ֆենոտիպ[11]։

2017 թվականին ընդգրկվել է կենսաէթիկայի ֆրանսիական օրենքների, հատկապես՝ 2011-814 օրենքի վերամշակման գործում[17]․ օրենքը պահանջում է ընտանիքի մերձավոր անդամներին տեղեկացնել, երբ նրանք գենետիկորեն փոխանցվող հիվանդություն ունենալու վտանգի տակ են։

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2006. Մրցանակ հետազոտական, կլինիկական և բուժական աշխատանքների համար[18]
  • 2012. Իրեն Կյուրիի անվան «Տարվա կին գիտնական» մրցանակ[19]
  • 2016. Բժշկության ազգային ակադեմիայի մրցանակ[20]
  • 2017. Fondation Recherche Médicale մրցանակ[21]
  • 2017. Արյունաբանության ամերիկյան ընկերության մրցանակ[22]
  • 2019. Ցյուրիխի համալսարանի Պատվավոր դոկտորի կոչում[23]
  • 2019. Ընտրվել է «Բժշկության ազգային ակադեմիայի» անդամ[24]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Who's Who in France (ֆր.) — Paris: 1953. — ISSN 0083-9531; 2275-0908
  2. ↑ https://www.theses.fr/1993PA077235
  3. ↑ https://www.theses.fr/2003MNHN0044
  4. ↑ https://www.theses.fr/2008PA05T036
  5. ↑ https://www.theses.fr/2018USPCC272
  6. ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «Luigi Naldini, MD, PhD, and Marina Cavazzana, MD, PhD, to Present 2017 American Society of Hematology Ernest Beutler Lecture». www.hematology.org (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ օգոստոսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  8. ↑ «Necker's site clinical research». www.institutimagine.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  9. ↑ «24 research labs». www.institutimagine.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  10. ↑ Gene therapies, today: Marina Cavazzana at TEDxLakeComo (անգլերեն), Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «Necker-Enfants Malades Hospital: The gene-ius treating sickle cell disease». Research Features (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հուլիսի 26. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  12. ↑ Cavazzana-Calvo, M. (2000 թ․ ապրիլի 28). «Gene Therapy of Human Severe Combined Immunodeficiency (SCID)-X1 Disease». Science. 288 (5466): 669–672. Bibcode:2000Sci...288..669C. doi:10.1126/science.288.5466.669. ISSN 0036-8075. PMID 10784449.
  13. ↑ Cavazzana-Calvo, Marina; Payen, Emmanuel; Negre, Olivier; Wang, Gary; Hehir, Kathleen; Fusil, Floriane; Down, Julian; Denaro, Maria; Brady, Troy; Westerman, Karen; Cavallesco, Resy (2010). «Transfusion independence and HMGA2 activation after gene therapy of human β-thalassaemia». Nature (անգլերեն). 467 (7313): 318–322. Bibcode:2010Natur.467..318C. doi:10.1038/nature09328. ISSN 1476-4687. PMC 3355472. PMID 20844535.
  14. ↑ Hacein-Bey-Abina, Salima; Pai, Sung-Yun; Gaspar, H. Bobby; Armant, Myriam; Berry, Charles C.; Blanche, Stephane; Bleesing, Jack; Blondeau, Johanna; de Boer, Helen (2014 թ․ հոկտեմբերի 8). «A Modified γ-Retrovirus Vector for X-Linked Severe Combined Immunodeficiency». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 371 (15): 1407–1417. doi:10.1056/nejmoa1404588. PMC 4274995. PMID 25295500.
  15. ↑ Thompson, Alexis A.; Walters, Mark C.; Kwiatkowski, Janet; Rasko, John E. J.; Ribeil, Jean-Antoine; Hongeng, Suradej; Magrin, Elisa; Schiller, Gary J.; Payen, Emmanuel; Semeraro, Michaela; Moshous, Despina (2018 թ․ ապրիլի 18). «Gene Therapy in Patients with Transfusion-Dependent β-Thalassemia». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 378 (16): 1479–1493. doi:10.1056/NEJMoa1705342. PMID 29669226.
  16. ↑ Ribeil, Jean-Antoine; Hacein-Bey-Abina, Salima; Payen, Emmanuel; Magnani, Alessandra; Semeraro, Michaela; Magrin, Elisa; Caccavelli, Laure; Neven, Benedicte; Bourget, Philippe (2017 թ․ մարտի 1). «Gene Therapy in a Patient with Sickle Cell Disease». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 376 (9): 848–855. doi:10.1056/nejmoa1609677. PMID 28249145.
  17. ↑ Atwill, Nicole (2011 թ․ հուլիսի 18). «France: New Bioethics Law | Global Legal Monitor». www.loc.gov. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  18. ↑ «Marina Cavazzana-Calvo - Prix de Recherche, clinique et thérapeutique 2006 / Histoire de l'Inserm». histoire.inserm.fr. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  19. ↑ «Marina Cavazzana-Calvo, lauréate du Prix de la "Femme Scientifique de l'année" - hopital.fr - Fédération Hospitalière de France». www.hopital.fr. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  20. ↑ «Lauréats 2016». Académie nationale de médecine | Une institution dans son temps (ֆրանսերեն). 2016 թ․ հունիսի 29. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  21. ↑ «Fondation Guillaumat-Piel». Fondation pour la Recherche Médicale (ֆրանսերեն). Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  22. ↑ «Ernest Beutler Lecture and Prize Recipients». www.hematology.org (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 29. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  23. ↑ «University of Zurich Awards Six New Honorary Doctorates». www.media.uzh.ch (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  24. ↑ «Newly elected NAM members». NAM. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարինա Կավացցանա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 16556173t · GND: 1072788977 · LCCN: n2014182335 · SUDOC: 084138653 · VIAF: 220549013 · WorldCat VIAF: 220549013
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարինա_Կավացցանա&oldid=9744234» էջից