Jump to content

Մարինա Կավացցանա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարինա Կավացցանա
Ծնվել է1959
Վենետիկ, Իտալիա[1]
Քաղաքացիություն Իտալիա և  Ֆրանսիա
Մասնագիտությունբժիշկ և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)Նեկկեր-Անֆան-Մալյադ հիվանդանոցային կենտրոն և Imagine գենետիկական հիվանդությունների ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտգենոթերապիա
Ալմա մատերՓարիզ 8 համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինիտալերեն
Գիտական ղեկավարԱլեն Ֆիշեր[2]
Եղել է գիտական ղեկավարՅեյթս, Ֆրենկ[3], Անդրեա Դիթադի[4] և Լեսլի Վեբեր[5]
Պարգևներ
 Marina Cavazzana-Calvo Վիքիպահեստում

Մարինա Կավացցանա (իտալ.՝ Marina Cavazzana, 1959, Վենետիկ, Իտալիա[1]), Փարիզի Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցի մանկական իմունոլոգիայի պրոֆեսոր, Փարիզի Դեկարտ բժշկական համալսարանի ակադեմիկոս։ 2012 թվականին արժանացել է Իրեն Կյուրիի մրցանակի, 2019 թվականին՝ ընտրվել ամերիկյան «Բժշկության ազգային ակադեմիայի» անդամ։

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վենետիկում, երկաթուղայինի և ուսուցչուհու ընտանիքում։ Բժշկություն ուսանել է Պադովայում, ավարտել է տեղի համալսարանը[7]։ Տեղափոխվել է Փարիզ և Դիդրո համալսարանում ստացել դոկտորի աստիճան՝ ոսկրածուծի փոխպատվաստում ուսումնասիրելով Էլայն Գլուկմենի մոտ Սենտ-Լուիս հիվանդանոցում[7]։

Հետազոտական աշխատանք և գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1987 թվականին անդամագրվել է Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցին, որտեղ աշխատել է Ալեն Ֆիշերի և Կլոդ Գրիցելլիի հետ։ 1994 թվականին դարձել է իմունոլոգիայի պրոֆեսոր և նույն թվականին աշխատել որպես Ֆրանսիայի առողջապահության և բժշկական հետազոտությունների ազգային ինստիտուտի տնօրեն։ 2003 թվականին նշանակվել է Նեկեր-Էնֆանտս Մալադես հիվանդանոցի արյունաբանական բաժանմունքի վարիչ և կենսաթերապիայի տնօրեն[8]։ Հիմնադրել է «Assistance Publique – Hôpitaux de Paris» կլինիկական հետազոտությունների առաջին կենտրոնը, որը միակ ֆրանսիական ակադեմիական բաժանմունքն է, որն իրավասու է կատարել բջջային և գենային թերապիաներ։

Հետազոտական աշխատանքները վերաբերել են արյունաստեղծման իմունային համակարգին[9] ու գենաթերապիային[10]։ Գենային թերապիայի մեջ լենտիվիրալ վեկտորի վրա հիմնված կլինիկական փորձարկումներ է կատարել և առաջինն օգտագործել արյունաբերական ցողունային բջիջների գենային թերապիան գենետիկական իմունային և հեմատոպոետիկ/արյունատիպային խանգարումների բուժման նպատակով[7]։ 2002 թվականին սկսել է աշխատել Ֆիլիպե Լեբուլխի հետ՝ փորձելով կլինիկական արձանագրություններ ստեղծել անեմիայի բուժման համար[11]։ Ժառանգական քրոնիկ անեմիայի ծանր դեպք հանդիսացող մանգաղաբջջային սակավարյունությամբ տառապող երեխա բուժած առաջին բժիշկն է եղել։ Մանգաղաբջջային սակավարյունությունը արյան խանգարում է, որն առաջանում է արյան կարմիր բջիջների՝ էրիթրոցիտների անկանոնությունից։ Այն տեղի է ունենում հեմոգլոբին բետա կոչվող ժառանգակրի/գենի գլոբինային սպիտակուցի մուտացիայի հետևանքով և հանգեցնում է էրիթրոցիտների մանգաղանման դեֆորմացիայի․ Ֆրանսիայում ամենատարածված ժառանգական խանգարումն է։ 2000 թվականին իրականացրել է X-SCID-ով տառապող երիտասարդ տղաների գենային թերապիա՝ համագործակցելով «bluebird bio» ամերիկյան կենսատեխնոլոգիական ընկերության հետ[12]։ Երբ հաստատվել է, որ գենային թերապիայի ընթացքում տղաներից երկուսի մոտ լեյկեմիա է առաջացել, համակարգել է կենսաբանների, վիրուսաբանների և մի շարք այլ մասնագետների աշխատանքները՝ ժամանակակից բժշկական թերապիաներ ստեղծելու նպատակով[7]։ 2010 թվականին գենային թերապիա է իրականացրել բետա թալասեմիա կոչվող արյան ժառանգական հիվանդություն ունեցող երեխայի վրա[13][14][15]։ Թալասեմիայով ծնված երեխաների մոտ իրենց կյանքի առաջին տարիների ընթացքում հաճախ է զարգանում անեմիա[11]։ 2014 թվականին զբաղվել է մանգաղաբջջային սակավարյունության[11] և Վիսկոտ-Ալդրիչի համախտանիշի[16] դեմ գենային թերապիա ապահովելու հարցով․ վերջինս թրոմբոցիտների չափի ու քանակի կրճատման վրա հիմնված իմունային անբավարարությունն է։ Մանգաղաբջջային սակավարյունությամբ երեխան գենային թերապիայի վեց ամիսներից հետո ունեցել է վերականգնված կլինիկական և կենսաբանական ֆենոտիպ[11]։

2017 թվականին ընդգրկվել է կենսաէթիկայի ֆրանսիական օրենքների, հատկապես՝ 2011-814 օրենքի վերամշակման գործում[17]․ օրենքը պահանջում է ընտանիքի մերձավոր անդամներին տեղեկացնել, երբ նրանք գենետիկորեն փոխանցվող հիվանդություն ունենալու վտանգի տակ են։

Մրցանակներ և պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 2006. Մրցանակ հետազոտական, կլինիկական և բուժական աշխատանքների համար[18]
  • 2012. Իրեն Կյուրիի անվան «Տարվա կին գիտնական» մրցանակ[19]
  • 2016. Բժշկության ազգային ակադեմիայի մրցանակ[20]
  • 2017. Fondation Recherche Médicale մրցանակ[21]
  • 2017. Արյունաբանության ամերիկյան ընկերության մրցանակ[22]
  • 2019. Ցյուրիխի համալսարանի Պատվավոր դոկտորի կոչում[23]
  • 2019. Ընտրվել է «Բժշկության ազգային ակադեմիայի» անդամ[24]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Who's Who in France (ֆր.)Paris: 1953. — ISSN 0083-9531; 2275-0908
  2. https://www.theses.fr/1993PA077235
  3. https://www.theses.fr/2003MNHN0044
  4. https://www.theses.fr/2008PA05T036
  5. https://www.theses.fr/2018USPCC272
  6. Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 «Luigi Naldini, MD, PhD, and Marina Cavazzana, MD, PhD, to Present 2017 American Society of Hematology Ernest Beutler Lecture». www.hematology.org (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ օգոստոսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  8. «Necker's site clinical research». www.institutimagine.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  9. «24 research labs». www.institutimagine.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  10. Gene therapies, today: Marina Cavazzana at TEDxLakeComo (անգլերեն), Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 «Necker-Enfants Malades Hospital: The gene-ius treating sickle cell disease». Research Features (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հուլիսի 26. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  12. Cavazzana-Calvo, M. (2000 թ․ ապրիլի 28). «Gene Therapy of Human Severe Combined Immunodeficiency (SCID)-X1 Disease». Science. 288 (5466): 669–672. Bibcode:2000Sci...288..669C. doi:10.1126/science.288.5466.669. ISSN 0036-8075. PMID 10784449.
  13. Cavazzana-Calvo, Marina; Payen, Emmanuel; Negre, Olivier; Wang, Gary; Hehir, Kathleen; Fusil, Floriane; Down, Julian; Denaro, Maria; Brady, Troy; Westerman, Karen; Cavallesco, Resy (2010). «Transfusion independence and HMGA2 activation after gene therapy of human β-thalassaemia». Nature (անգլերեն). 467 (7313): 318–322. Bibcode:2010Natur.467..318C. doi:10.1038/nature09328. ISSN 1476-4687. PMC 3355472. PMID 20844535.
  14. Hacein-Bey-Abina, Salima; Pai, Sung-Yun; Gaspar, H. Bobby; Armant, Myriam; Berry, Charles C.; Blanche, Stephane; Bleesing, Jack; Blondeau, Johanna; de Boer, Helen (2014 թ․ հոկտեմբերի 8). «A Modified γ-Retrovirus Vector for X-Linked Severe Combined Immunodeficiency». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 371 (15): 1407–1417. doi:10.1056/nejmoa1404588. PMC 4274995. PMID 25295500.
  15. Thompson, Alexis A.; Walters, Mark C.; Kwiatkowski, Janet; Rasko, John E. J.; Ribeil, Jean-Antoine; Hongeng, Suradej; Magrin, Elisa; Schiller, Gary J.; Payen, Emmanuel; Semeraro, Michaela; Moshous, Despina (2018 թ․ ապրիլի 18). «Gene Therapy in Patients with Transfusion-Dependent β-Thalassemia». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 378 (16): 1479–1493. doi:10.1056/NEJMoa1705342. PMID 29669226.
  16. Ribeil, Jean-Antoine; Hacein-Bey-Abina, Salima; Payen, Emmanuel; Magnani, Alessandra; Semeraro, Michaela; Magrin, Elisa; Caccavelli, Laure; Neven, Benedicte; Bourget, Philippe (2017 թ․ մարտի 1). «Gene Therapy in a Patient with Sickle Cell Disease». New England Journal of Medicine (անգլերեն). 376 (9): 848–855. doi:10.1056/nejmoa1609677. PMID 28249145.
  17. Atwill, Nicole (2011 թ․ հուլիսի 18). «France: New Bioethics Law | Global Legal Monitor». www.loc.gov. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  18. «Marina Cavazzana-Calvo - Prix de Recherche, clinique et thérapeutique 2006 / Histoire de l'Inserm». histoire.inserm.fr. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  19. «Marina Cavazzana-Calvo, lauréate du Prix de la "Femme Scientifique de l'année" - hopital.fr - Fédération Hospitalière de France». www.hopital.fr. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  20. «Lauréats 2016». Académie nationale de médecine | Une institution dans son temps (ֆրանսերեն). 2016 թ․ հունիսի 29. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  21. «Fondation Guillaumat-Piel». Fondation pour la Recherche Médicale (ֆրանսերեն). Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  22. «Ernest Beutler Lecture and Prize Recipients». www.hematology.org (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 29. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  23. «University of Zurich Awards Six New Honorary Doctorates». www.media.uzh.ch (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  24. «Newly elected NAM members». NAM. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարինա Կավացցանա» հոդվածին։