Jump to content

Մարիա Մակապագալ Առոյո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարիա Մակապագալ Առոյո
անգլ.՝ Maria Gloria Macaraeg Macapagal Arroyo
 
Կուսակցություն՝ Lakas–CMD?
Կրթություն՝ Էդմունդ Ա. Վալշի անվան դիվանագիտական ծառայության դպրոց, Ջորջթաունի համալսարան, Ատենեո դե Մանիլա համալսարան, Ֆիլիպինների համալսարան և Assumption College San Lorenzo?
Մասնագիտություն՝ տնտեսագետ, քաղաքական գործիչ և համալսարանի դասախոս
Ազգություն Kapampangan people?
Դավանանք Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր ապրիլի 5, 1947(1947-04-05)[1][2][3] (77 տարեկան)
Ծննդավայր Սան Խուան, Ռիսալ, Ֆիլիպիններ
Քաղաքացիություն  Ֆիլիպիններ
Ի ծնե անուն անգլ.՝ Maria Gloria Macaraeg Macapagal
Հայր Դիոսդադո Մակապագալ[4]
Մայր Eva Macapagal?
Ամուսին Խոսե Միգել Առոյո
Զավակներ Մայքի Առոյո, Դիոսդադո Մակապագալ Առոյո և Evangelina Lourdes Arroyo-Bernas?[5]
 
Կայք՝ macapagal.com/gma
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Մարիա Գլորիա Մակապագալ Առոյո (անգլ.՝ Maria Gloria Macapagal-Arroyo, ապրիլի 5, 1947, Սան Խուան, Ֆիլիպիններ)[7], քաղաքական գործիչ, Ֆիլիպինների 14-րդ նախագահը 2001-2010 թվականներին, վարչապետը՝ 1998-2001 թվականներին և 2010 թվականից Ներկայացուցիչների պալատի անդամ, որը ներկայացնում է Պամպանգա 2-րդ շրջանը։ Երկրի երկրորդ կին նախագահն էր (Կորասոն Ակինոյից հետո) և նախկին նախագահ Դիոսդադո Մակապագալի դուստրը։ Առոյոն նաև առաջին օրինական ընտրված կին վարչապետն է Ֆիլիպիններում[8]։

Առոյոն տնտեսագիտության պրոֆեսոր էր Ատենեո դե Մանիլա համալսարանում, որտեղ նրա ուսանողներից էր Բենիգնո Ակինո III-ը։ Կառավարություն մուտք գործեց 1987 թվականին՝ որպես նախարարի օգնական, իսկ նախագահ Կորասոն Ակինոյի հրավերով նաև Առևտրի և արդյունաբերության նախարարության փոխնախարար։ 1992-1998 թվականներին սենատոր լինելուց հետո Ջոզեֆ Էստրադայի նախագահության ժամանակ ընտրվեց փոխնախագահ՝ թեև ընդդիմադիր թևից էր։ Երբ Էստրադան մեղադրվեց կաշառակերության մեջ, Առոյոն հրաժարական տվեց Սոցիալական ապահովման և զարգացման նախարարի պաշտոնից և միացավ գործող նախագահի դեմ հանդես եկող ընդդիմադիրների աճող բանակին․ նախագահին անվստահություն հայտնեցին։ 2001 թվականին Ֆիլիպինների ազգային հեղափոխության արդյունքում Էստրադան շուտով հեռացվեց իր պաշտոնից, և Առոյոն 2001 թվականի հունվարի 20-ին դարձավ նախագահ։ 2004 թվականի մայիսին կայացած հակասական ընտրություններում ընտրվեց նախագահ 6 տարի ժամկետով, երդման արարողությունը կայացավ 2004 թվականի հունիսի 30-ին։ Նախագահության ժամկետն ավարտվելուց հետո ընտրվեց Ներկայացուցիչների պալատի անդամ՝ Ֆիլիպիններում դառնալով երկրորդ նախկին նախագահը՝ Խոսե Լաուրելից հետո, որն ավելի ցածր պաշտոն զբաղեցրեց։

2011 թվականի նոյեմբերի 18-ին Առոյոն ձերբակալվեց ընտրակեղծիքի համար հարուցված քրեական գործի արդյունքում։ Նա գտնվում էր հսկողության տակ Կեսոն քաղաքի Veterans Memorial Medical Center-ում՝ ընտրակեղծիքների համար, սակայն 2012 թվականի հուլիսին ազատ արձակվեց գրավի դիմաց[9][10]։ Հոսպիտալում եղած ժամանակ՝ 2012 թվականի հոկտեմբերին, կրկին ձերբակալվեց պետբյուջեից $8.8 մլն ԱՄՆ դոլար չարաշահելու համար[11]։ 2016 թվականի հուլիսի 19-ին 11-4 քվեարկության արդյունքում արդարացվեց Գերագույն դատարանի կողմից[12]։ Ֆիլիպինների իսպաներեն լեզվի ակադեմիայի անդամ է։

Վաղ տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Գլորիա Մակարաեգ Մակապագալը ծնվել է 1947 թվականի ապրիլի 5-ին քաղաքական գործիչ Դիոսդադո Մակապագալի և կնոջ՝ Էվանգելինա Մակարաեգ Մակապագալի ընտանիքում։ Դոկտոր Դիոսդադո «Բոբոյ» Մակապագալ կրտսերի և Սիելո Մակապագալ Սալգադոյի քույրն է։ 5 տարի անց է կացրել Լուբաոյում՝ հոր առաջին ամուսնությունից ծնված 2 քույր-եղբայրների հետ[7]։ 4 տարեկանից 3 տարի ապրել է մայրական տատի հետ Իլիգան քաղաքում[13], այնուհետև մինչև 11 տարեկանը ապրել է և՛ Մինդանաոյում, և՛ Մանիլայում[13]։ Ազատ հաղորդակցվում է անգլերեն, թագալոգ, իսպաներեն և ֆիլիպինյան այլ լեզուներով, որոնցից հատկանշական են կապամպանգան, իլոկաներենը և սեբուաներենը։

1961 թվականին, երբ Առոյոն 14 տարեկան էր, հայրը դառնում է նախագահ։ Ընտանիքի հետ տեղափոխվում է Մանիլայի Մալականանգ պալատ։ Համայնքը նրա պատվին կոչվում է Գլորիա։ Հաճախում էր Assumption Convent դպրոց, որը 1964 թվականին ավարտելուց հետո 2 տարի սովորեց Ջորջթաուն համալսարանի Էդմունդ Ա. Վալշի անվան դիվանագիտական ծառայության դպրոցում, (Վաշինգտոն), որտեղ նա ապագա ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինթոնի համադասարանցին էր[14]։ Այնուհետև Assumption College-ում ստացավ տնտեսագիտության բակալավրի աստիճան։

1968 թվականին Առոյոն ամուսնացավ փաստաբան և գործարար Խոսե Միգել Առոյոյի հետ, ում հետ ծանոթացել էր դեռահաս ժամանակ[7]։ Նրանք 3 երեխա ունեն՝ Խուան Միգելը (1969), Էվանգելինա Լուրդեսը (1971) և Դիոսդադո Իգնասիո Խոսե Մարիան (1974)։ Ատենեո դե Մանիլա համալսարանում 1978 թվականին ստացավ տնտեսագիտության մագիստրոսի որակավորում, իսկ 1985 թվականին Ֆիլիպինների Դիլիման համալսարանում՝ դոկտորի աստիճան[15]։ 1977-1987 թվականներին դասավանդում էր որոշ ուսումնական հաստատություններում, որոնցից հատկանշական են Ֆիլիպինների համալսարանը և Ատենեո դե Մանիլա համալսարանը։ Առոյոն դարձավ նաև Assumption College-ի տնտեսագիտության բաժնի վարիչը։

1987 թվականին նախագահ Կորասոն Ակինոն Առոյոյին հրավիրեց միանալու կառավարությանը՝ Առևտրի և արդյունաբերության նախարարի օգնականի պաշտոնում։ 2 տարի անց դարձավ փոխնախարար։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Encyclopædia Britannica
  2. ↑ Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ Munzinger Personen (գերմ.)
  4. ↑ Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  5. ↑ https://mb.com.ph/2022/12/10/proud-gma-says-daughter-luli-landed-dream-job-thanks-to-her-own-merits
  6. ↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Gloria Macapagal-Arroyo». Current Biography International Yearbook 2004. The H. W. Wilson Company. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 4-ին.
  8. ↑ Skard, Torild (2014) "Gloria Macapagal-Arroyo" in Women of Power - Half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press, ISBN 978-1-44731-578-0
  9. ↑ «Arroyo arrives at VMMC». SunStar. 2011 թ․ դեկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 19-ին.
  10. ↑ Kathrina Alvarez (2012 թ․ հունվարի 18). «Corona revealed bias vs President: Aquino ally». SunStar. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 19-ին.
  11. ↑ Whaley, Floyd (2012 թ․ հոկտեմբերի 4). «Philippines Ex-President Is Arrested in Hospital on New Charges». New York Times. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  12. ↑ «SC acquits Gloria Arroyo of plunder, sets her free». Rappler. 2016 թ․ հուլիսի 19. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 19-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Spaeth, Anthony (2001 թ․ հունվարի 29). «Glory, Gloria!». Time. Արխիվացված օրիգինալից 2001 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 4-ին.
  14. ↑ «Gloria Arroyo, The Most Powerful Women». Forbes. 2005 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 4-ին.
  15. ↑ «President Gloria Macapagal-Arroyo Biography». Office of the President. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 4-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Մակապագալ Առոյո» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարիա_Մակապագալ_Առոյո&oldid=9433584» էջից