Հոգեբանական դիմանկար

Հոգեբանական դիմանկար, ուղղություն ֆոտոարվեստում, լուսանկարչության դիմանկարային ժանրի տեսակ։ Նման դիմանկարները նախատեսված են ցույց տալու մարդու ապրումները և ներաշխարհի խորությունը, արտացոլելու անձի ամբողջականությունը, ակնթարթում արտահայտել մարդկային զգացմունքների զարգացման և գործողությունների անվերջությունը։

Աղբյուրներ

Լուսանկարչության մեջ հոգեբանական դիմանկարի աղբյուրները կերպարվեստի մեջ է, որտեղ ամենակարևորը ոչ միայն պատկերի և նկարվողի արտաքին նմանությունն է, այլ նաև մարդու բնավորության, հոգևոր աշխարհի ճշմարիտ բացահայտումը՝ որպես պատմական կոնկրետ ժամանակաշրջանի, ազգության, սոցիալական միջավայրի ներկայացուցիչ։

Որպես օրինակ կարող են ծառայել այնպիսի հայտնի դիմանկաչիչներ, ինչպեսիք են Ռենուարը, Ռեմբրանդտը և այլք։

Սկիզբ

Լուսանկարչության գյուտարարներից մեկը Լ.Ժ.Մ Դագերը նկարիչ էր, և նրա առաջին լուսանկարները՝ դագերները, (անգլ.՝ daguerreotypy), ստեղծվում էին ավանդական գեղանկարչության ժանրերի, նատյուրմորտի, բնանկարի, դիմանկարներին համահունչ։

Հիմնադիրներ

Լուսանկարչության մեջ հոգեբանական դիմանկարի ուղղության հիմնադիրներից են.

Նադար (Nadar, 1872 —1910), որը ստեղծել է իր ժամանակակիցների բազմաթիվ դիմանկարներ;
Ջուկիա Մարգարետ Քեմերոն (Julia Margaret Cameron, 1815 —1879), իր աշխատանքներում ձգտում էր մարդու ներաշխարհի կերպարի հաղորդումը տալ լուսագրի միջոցով;
Ալֆրեդ Ստիգլից (Alfred Stieglitz, 1864 —1910), հաճախ փոխում էր կատարման տեխնիկաննկարում բնավորությունն ավելի ճիշտ արտահայտելու համար;
Ման Ռեյ (Man Ray, 1890 —1976), ստիպեց ֆոտոկոմպոզիցիայի դասական կանոնները հնչեն նոր լադում;
Զանդեր (Zander, 1876 —1964), Գերմանական ժողովրդի լուսանկարչական դիմանկարը ստեղծողը, ինչպես նաև իր դարաշրջանի բոլոր կարևոր սոցիալական տիպերն ու նշանավոր անձանց նկարահանողը;
Մաիսեյ Նապելբաում (Moisey Nappelbaum, 1869 —1958), իր սեփական ստուդիական լուսանկարների ստեղծագործական տեսակը ստեղծողը;
Ռիչարդ Ավեդոն (Richard Avedon, 1923 —2004), 20-րդ դարի արվեստի, նորաձեւության և քաղաքական գործիչների հավաքական դիմանկարի ստեղծողը;
Առնոլդ Նյուման (Arnold Newman);
Անրի Կարտյե-Բրեսսոն (Henri Cartier-Bresson);
Հելմուտ Նյուտոն (Helmut Newton);
Իրվինգ Պեն (Irving Penn);
Պիտեր Լինդբերգ (Peter Lindbergh).

Լուսանկարչի համար հոգեբանական դիմանկարը բավականին դժվար խնդիր է։ Բնորդների մեծամասնությունը զգում է անհարմարավետություն։ Հարկավոր է օգնել նրան թուլանալ, բացել բնավորության գծերը, տաղանդը։ Ֆոտոլուսանկարիչը պետք է օժտված լինի ոչ միայն արհեստավարժ գիտելիքներով, այլ նաև հետաքրքիր զրուցակցի և հոգեբանի հմտություններով։

Ժամանակակիցներ

Լուսանկարում հոգեբանական դիմանկարը մշտապես օգտագործվել է ավելի խորը նպատակներով, քան ավանդական դիմանկարը։ Դա առավել ցայտուն է ընդգծվում հայտնի մարդկանց դիմանկարներում. դերասանների, երաժիշտների և քաղաքական գործիչների, որոնց արտաքինը հայտնի է բոլորին, բայց ներքնաշխարհը միշտ մնում է ստվերում։ Բացահայտել այն՝ ահա թե որն է «հոգեբանական դիմանակարի» ժանրում աշխատող լուսանկարչի հիմնական խնդիրը։ Չէ՞ որ հենց հանրաճանաչ գործիչների հոգեբանական դիմանկարների ստեղծումով է հաջողվում նկարել իր սերնդի հոգեբանական պատկերը։ Ժամանակակից համաշխարհային լուսանկարիչների մեջ, որոնք նկարում են հոգեբանական նկարներ, կարելի է նշել.

Է.Ջ. Քեմփ —հայտնի հոգեբանական նկարներն են. Ջորջ Քլունի(դերասան), Ջոդի Ֆոստեր (դերասան), Սամուել Ջեկսոն (դերասան) և այլն;
Տերենս Դոնովան—հայտնի հոգեբանական նկարներն են. Մարգարետ Թետչեր (քաղաքական գործիչ), Կլաուդիա Շիֆեր (դերասանուհի), Սոֆի Լորեն (դերասանուհի);
Էնդրյու Էկլե—հայտնի հոգեբանական նկարներն են. Սթիվ Մարտին (դերասան), Ռոբին Ուիլյամս (դերասան);
Գրեգ Գորման—հայտնի հոգեբանական նկարներն են. Հարիսոն Ֆորդ (դերասան), Դոնալդ Սազերլենդ (դերասան), Ֆիլիպ Ջոնսոն (ճարտարապետ), Սառա Ֆոստեր (դերասանուհի);
Նադավ Կանսեր
Յուսուֆ Կարշ Ջոն Քենեդի Джон Кеннеди (քաղաքական գործիչ), Ալբերտ Էյնշտեյն (գիտնական), Ֆիդել Կաստրո (քաղաքական գործիչ)և այլն։

Ներքոնշյալ հեղինակները այսօրվա մոխրագույն դիմանկարների ուղղության զարգացնողներն են.

Պլատոն—հայտնի է հանրահայտ քաղաքական գործիչների, երաժիշտների, դերասանների և գրողների վառ մոխրագույն նկարների շարքով;
Անտոն Կորբին—հայտնի է ռոք երաժիշտների մի քանի հոգեբանական դիմանկարների շարքով;
Մայքլ Բիրտ—սև-սպիտակ հոգեբանական դիմանկարների շարք. Հարիսոն Ֆորդ (դերասան), Հյու Գրանտ (դերասան), Իգգի Պոպ (երաժիշտ)։

Արտաքին հղումներ