Հելդենպլատց

Հրապարակ
Հելդենպլատց; Heldenplatz
Երկիր	Ավստրիա

Հելդենպլատցը (գերմ.՝ Հերոսների հրապարակ) հանրային տարածք է, Ավստրիայի Վիեննա քաղաքի Հոֆբուրգյան պալատի առջև։ Հրապարակը գտնվում է Innere Stadt համայնքում, Ավստրիայի նախագահը բնակվում է հարակից Հոֆբուրգի թևում, մինչ դաշնային գրասենյակը գտնվում է հարակից Բալհաուսպլացում։ Այստեղ տեղի են ունեցել շատ կարևոր գործողություններ և միջոցառումներ, մասնավորապես 1938 թվականի մարտի 15-ին` Ադոլֆ Հիտլերի հանդիսավոր հայտարարությունը` նացիստական Գերմանիային Ավստրիայի միավորվելու մասին (Anschluss, Անշլյուս)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հինգերորդ կոալիցիայի Նապոլեոնյան պատերազմից հետո Ավստրիայի պարտությունը 1809 թվականի Վագրամի ճակատամարտում և Schönbrunn- ի պայմանագրով, Հոֆբուրգյան պալատի մնացած ամրոցները խարխլվեցին և փոխարինվեցին վարագույրների պատով, պահպանված-Արտաքին ամրոց դարպասով։ Հոֆբուրգյան պատերի ներսում մի քանի հրապարակներ և այգիներ են տեղադրվել, այդ թվում` Վոլսկգարտեն պուրակը։

Կայսերական հրապարակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայիս Հելդենպլատց հրապարակը Հոֆբուրգի նախկին արտաքին հրապարակի վրա կառուցվել է Ringstraße բուլվար ծրագրի ընթացքում կայսր Ֆրենսիս Ջոզեֆի օրոք։ Այնուամենայնիվ, նախատեսված կայսերական հրապարակը երբեք չի ավարտվել։ 1864 թվականից սկսած, հռչակավոր ճարտարապետները, ինչպիսիք են՝ Կարլ Ֆոն Հանսենը, Թեոֆիլ Հանսենը և Հենրիխ Ֆերստելը մրցում էին ներկայացնելով իրենց նախագծերը, 1869 թվականին դուրս մղելով Գոթֆրիդ Սեմպերին։ Սեմպերը մշակել է լայնածավալ «ընդհանուր պլան», որն ընդգրկում է Հոֆբուրգյան պալատի թևից` Ringstraße- ից դուրս դեպի Մարիա-Թերեզյան-հրապարակ, Kunsthistorisches թանգարանի հայելային պատկերասրահների և Naturhistorisches թանգարանները։ Շինարարությունը սկսվել է 1871 թվականին և 1881 թվականին կառուցվել է Neue Burg Wing-ը։ 1913 թվականին, երբ մասոնների աշխատանքը դադարեց, Volksgarten- ի հյուսիսարևելյան մասում մնաց անավարտ։ Այն ներկայացնում է Ringstrasseի տեսքը՝ Ավստրիայի խորհրդարանի շենքի, Rathaus (քաղաքապետարանի) և Burgtheaterի հետ միասին։

Հերոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հրապարակում կան երկու հեծեալ արձաններ, որոնք նախագծվել են Անտոն Դոմինիկ Ֆերնկորնի կողմից՝ Էդվարդ Վան Դեր Նուլի հետ միասին։ Կառլ Թեշենցիի արձանը, որը մոդելավորվել է Ջոհան Պետեր Կրաֆտի հայտնի գեղանկարչության վրա, բացվել է 1860 թվականին։ Այն կոչված էր փառաբանելու Հաբսբուրգյան տոհմը որպես մեծ ավստրիական ռազմական առաջնորդներ, թեև նրանք պարզապես սպանվել էին Սոլֆերինոյի արյունալի ճակատամարտում։ Արքայազն Եվգենի Սավոյացիի երկրորդ արձանը բացվել է 1865 թվականին՝ Ավստրիայի պարտությունից մեկ տարի առաջ։ Արտաքին ամրոցի դարպասը մնաց հարավային կողմում, երբ ամրացման պատերը քանդվել էին։ 1824 թվականին Պիետրո Նոբելի կողմից նախագծված ծրագրերը, որոնք մշակվել են Լուիջի Կեգնոլայի կողմից, և բացվել է Նապոլեոնյան պատերազմների վետերանների պատվին Ավստրիայի կայսր Ֆրենսիս I-ի կողմից, այն վերակառուցվել է 1933-34 թվականներին, որպես պատերազմական հուշարձան և նաև անհայտ զինվորի հուշարձանը։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիտլերի ելույթի պատմական բովանդակությունը մնում է հասարակության ընկալման մեջ։ Սա է նաև պատճառը, որ Heldenplatz ը եղել է գրականության մի քանի ստեղծագործությունների առարկա, առավել ևս Թոմաս Բերնհարդի դրամատիկական «Հելդենպլատց» դրաման և Էրնստ Յենդլի «Հելդենպլաց» անունով պոեմը։