Համբեր (գետ, թափվում է Օնտարիո)

Համբեր
Բնութագիր
Երկարություն	126
Ավազանի մակերես	908 կմ²
Ավազան	Օնտարիո (լիճ), Սուրբ Լավրենտիոս գետ, Ատլանտյան օվկիանոս
Ջրահոսք
Ակունք	Համբեր-Սփրինգս-Փոնդս
Բարձրություն	421 մ
Գետաբերան	Օնտարիո (լիճ)
Գետաբերանի տեղակայում	Տորոնտո
Բարձրություն	74 մ
Կոորդինատներ
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Black Creek?
Երկիր	Կանադա
Երկրամաս	Օնտարիո
Ջրահավաք	Lake Ontario drainage basin?

Համբեր (Humber River), գետ Կանադայի Օնտարիո նահանգում^[1]։

Աշխարհագրություն և Ջրագրություն

Գետի ավազանը գտնվում է Հարավային Օնտարիոյում՝ Ջորջիան-Բեյ ծոցի և Օնտարիո լճի միջև։ ներառում է Դաֆֆերին և Սիմկո կոմսությունների մի մասը, ինչպես նաև ռեգիոնալ մունիցիպալիտետների՝ Փիլի և Յորքի մի մասը։ Գետի գլխավոր վտակը սկիզբ է առնում Նիագարայի հնագույն ժայռերի թեքությունից, իսկ մյուս վտակը՝ Իստ-Համբերը սկիզբ է առնում Սենտ-Ջորջ լճից^[2], որը գտնվում է Ավրորա (Օնտարիո) քաղաքին մոտ՝ Օակ-Ռիջեյս-Մորեյն բլուրների մեջ, որոնք կազմված են մորենի մեծ մնացորդներից։ Երկու վտակները միանում են Տորոնտոյից հյուսիս և հետո գետը հոսում է մեկ ընդհանուր ուղղությամբ դեպի հարավ-արևելք Մեծ Տորոնտոյով՝ Կանադայի ամենաշատ ուրբանիզացված մեգապոլիսով և թափվում է Օնտարիոյի Համբեր ծովածոց։ Գետի երկարությունը՝ 126]]^[3] կիլոմետր, ավազանի մակերեսը՝ 908 կմ քառ․։

Պատմություն

Գետի ջրավազանը մարդկանց կողմից բնակեցվել է մոտ 9-12 հազար տարի առաջ։ 1615 թվականին այստեղ եկավ առաջին եվրոպացին՝ ֆրանսիացի հայտնի ճանապարհորդԷթյեն Բրյուլը, Օնտարիոյի առաջին լեյտենանտ-նահանգապետ Ջոն Գրեյվս Սիմկոն գետը կոչել է Անգլիայի Համբեր գետի պատվին։

Բնապահպանություն

Չնայած այն բանին, որ գետի ավազանը շատ է ուրբանիզացված (տարածքի 55%-ում ընկած են գյուղեր, 45%-ում քաղաքներ), նա տարբերվում է բուսական աշխարհի և բնական պայմանների մեծ բազմազանությամբ։ Գետը հոսում է Կարոլյան անտառով, մարգագետիններով, դաշտերով և ճահիճներով։ Գետի ավազանի մոտ գտնվում են մի քանի այգիներ,այդ թվում նաև Հայ-Պարկը, այգի Կազեմիր-Գրովսկին և այգի Համբեր-Բեյը։ 1999 թվականին գետը մտել է Կանադայի հսկվող գետերի ցուցակի մեջ^[3]։

Հեյզել մրրիկ

1954 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Արևադարձային ցիկլոն Հեյզելը փլվեց Տորոնտոյի գլխին։ Քամու արագությունը հասավ 200 կիլոմետր ժամի, իսկ ամեն խորանարդ դյույմում 6 ժամում թափվեց 11 տոննայից ավել մթնոլորտային տեղում անձրևի տեսքով, որը ջրհեղեղի պատճառ դարձավ Համբեր և Լիթլ-Դոն գետերի համար՝ ամենաուժեղը ամբողջ մարդկության պատմության արդյունքում։ Գետերի ջրերը բարձրացան 6-8 մետրով, ջուրը իր հետ քշեց ամեն ինչ՝ ծառեր, տներ, կամուրջներ և ճանապարհներ։ Ավերվեցին 50-ից ավել կամուրջներ։ Ցավոք ջրհեղեղը բերեց մարդկային կորուստների, մահացավ 81 մարդ։ 4 հազարից ավել ընտանիք մնաց անտուն։ Տորոնտոն կրեց 100 միլիոն դոլարի վնաս։ Ջրհեղեղից հետո կառուցվեց կանադական առաջին ջրհեղեղ զգուշացնող համակարգ^[4]^[5]։