Դայտի
| Դայտի | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռ |
| Մայրցամաք | Եվրոպա |
| Երկիր |  Ալբանիա |
| Վարչատարածք | Tirana District? |
| ԲԾՄ | 1613 մետր |
| Մակերես | 29,38 կմ²[1] |
| Նյութ | կրաքար |
| Լեռնաշղթա | Skanderbeg Mountains? |
 | |
 | |
Դայտի լեռ (անգլ.՝ Dajti), գտնվում է Կենտրոնական Ալբանիայում՝ մայրաքաղաք Տիրանայից արևելք։ Սկանդերբեգ լեռան մի մասը տարածվում է հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Shkalla e Tujanit֊ից մինչև հարավ-արևելքում Qafa e Priskës, ունի 8 կմ երկարություն և 5 կմ լայնություն: Ամենաբարձր գագաթը Մայա Է Դեյտիտն է, որը հասնում է 1613 մ (5292 ոտնաչափ) բարձրության: Մյուս գագաթները ներառում են Մայա է ջեմ Ռում, 1571 մ (5154 ոտնաչափ) և Մայա Է Թուջանիտ 1531 մ (5023 ոտնաչափ) լեռնագագաթները[2]։
Երկրաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիմնականում կազմված է կավճե և պալեոգեն կրաքարերից, նկատելի կարստային կազմավորումներով, վերին մասը զուրկ է բուսականությունից, մինչդեռ ստորին մասը՝ մինչև 600 մ (2000 ոտնաչափ) բարձրությամբ, բաղկացած է ֆլիշից։ Ալիքավոր լեռնաշղթան ունի զառիթափ արևելյան լանջ և արևմտյան լանջ, որն աստիճանաբար իջնում է դեպի Տիրանայի հարթավայր՝ աչքի ընկնելով հին ծովային տեռասով, հայտնի է որպես Ֆուշա-է-Դայտիտ, որը ձևավորվել է Միոցենի դարաշրջանում[3]։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դայտին ունի լեռնային զով կլիմա, միջին ջերմաստիճանը 12 °C է (54 °F) մոտ 1000 մ (3300 ոտնաչափ) բարձրության վրա։ Ջերմաստիճանը ամենացուրտն է հունվարին (3,2 °C (38 °F)) և ամենաշոգը՝ հուլիսին (20,4 °C (69 °F)): Տեղումների միջին քանակը 1,520 մմ է, որի զգալի մասը ձյունն է[4]։
Կեսաբազմազանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լեռան արևմտյան լանջը բաղկացած է հստակ արտահայտված երեք բուսական գոտիներից։ Ստորին գոտին, մինչև 600 մ (2000 ոտնաչափ) բարձրությամբ, ծածկված է միջերկրածովյան թփերով, ինչպիսիք են՝ ելակի ծառը, գիհին և հեդը․ միջին գոտում՝ 600-1000 մ (2000-3300 ոտնաչափ) բարձրության վրա, գերակշռում է կաղնու անտառը․ վերին գոտում, 1300-1400 մ֊ից բարձր (4300-4600 ոտնաչափ) ծածկված է հաճարենու և փշատերև ծառերով։ Լեռան գագաթը զուրկ է բուսականությունից և ծառայում է որպես հիմք Ալբանիայի հանրային հեռուստառադիընկերության կենտրոնական ալեհավաքի համար:
Արևելյան լանջի բուսականությունը փոխվում է։ Կան միջերկրածովյան ավելի քիչ թփեր, կաղնիներ, շագանակներ և այլ ծառեր, որոնք բացակայում են արևմտյան լանջին: Արևելյան լանջին աճում է ավելի քան 1000 ծառատեսակ:
Լեռան հատվածը և նրա շրջակա միջավայրը հայտարարվել են ազգային պարկ[5]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ Buda, Aleks (1985). Fjalori Enciklopedik Shqiptar. Tiranë: Akademia e Shkencave e RPSSH. էջ 166.
- ↑ Kabo, Mevlan (1991). Gjeografia Fizike e Shqipërisë (1.2 ed.). Tiranë: Qendra e Studimeve Gjeografike. էջեր 178–180.
- ↑ Kosovrasti, Albana (2014). «Zhvillimi i qëndrueshëm i komunave Dajt dhe Bërzhitë» (PDF). Universiteti i Tiranës (Departamenti i Gjeografisë): 40.
- ↑ «Parku Kombëtar Mali i Dajtit». akzm.gov.al. Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura. Վերցված է 4 July 2023-ին.