Ֆենիա Չերտկոֆ

Ֆենիա Չերտկոֆ;
Ծնվել է	հոկտեմբերի 7, 1869
Ծննդավայր	Օդեսա, Խերսոնի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	մայիսի 31, 1927 (57 տարեկան)
Մահվան վայր	Բուենոս Այրես, Արգենտինա
Քաղաքացիություն	Արգենտինա
Կրթություն	Փարիզի համալսարան
Մասնագիտություն	նկարչուհի, լրագրող և քանդակագործ
	Fenia Chertkoff Վիքիպահեստում

Ֆենիա Չերտկոֆ դե Ռեպետտո (իսպ.՝ Fenia Chertkoff de Repetto, հոկտեմբերի 7, 1869(1869-10-07), Օդեսա, Խերսոնի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 31, 1927(1927-05-31), Բուենոս Այրես, Արգենտինա), ֆեմինիստ, մտավորական, մանկավարժ, քաղաքական գործիչ և քանդակագործ։ Ծնվել է Ռուսաստանում, հետագայում դարձել Արգենտինայի քաղաքացի։ Ամուսնացել է արգենտինացի ֆիզիկոս, Արգենտինայի սոցիալիստական կուսակցության առաջնորդ Նիկոլաս Ռեպետտոյի հետ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերտկոֆը ծնվել է Ռուսական կայսրության Խերսոնի նահանգի (ներկայիս Ուկրաինա) Օդեսա քաղաքում, 1869 թվականին։ Նրա քույրը՝ Մարիանան, Արգենտինայի սոցիալիստական կուսակցության հիմնադիր Խուան Բաուտիստա Խուստոյի կինն էր և Ադելան, որ ամուսնացավ սոցիալիստական տեսաբան Ադոլֆո Դիքմանի հետ^[1]։ 1887 թվականին հայրենի քաղաքում ստացել է ուսուցչի որակավորւմ, սովորել է երաժշտություն, թատրոն և պար։ Քաղաքական ներգրավվածության պատճառով նա ստիպված էր աքսորվել ընտանիքի հետ։ Չերտկոֆին հրավիրվել են Լոզանի համալսարան, Շվեյցարիա, որտեղ 1897-1898 թվականներին մասնագիտացել է մանկավարժության մեջ, մեկ տարի անց ավարտելով իր ուսումնասիրությունները Սորբոնում։ Ամուսնացել է սոցիալիստ Գաբրիել Գուկովսկու հետ, որի հետ ունեցել է դուստր՝ Վիկտորյա Գուկովսկին^[2]։ Ամուսինը մահացել է Եվրոպայում։

Արգենտինայում ապրել է Սանտա Կլարայում, Արևելյան Եվրոպայի հրեաների կողմից հիմնադրված մի գաղութում, որտեղ նա հիմնել է դպրոց և զարգացրել է գրադարանը։ Չերտկոֆը և նրա քույրերը դարձել են Արգենտինայի քաղաքացիներ։ Ֆենիա Չերտկոֆը տեղափոխվել է Բուենոս Այրես, որտեղ ապրել է Դիքմանի տանը, նախքան Սոցիալիստական կուսակցության անդամ Նիկոլա Ռեպետտոյի հետ ամուսնանալը^[1]։ 1903 թվականին, որպես Սոցիալիստական կուսակցության պատվիրակ, մասնակցել է Կոնգրեսի քննարկումներին, որտեղ ի թիվս այլ հարցերի, առաջարկել է գենդերային հավասարություն, օրենքի հավասարություն օրինական և անօրինական երեխաների համար, ամուսնալուծության օրենքի վավերացում և հայրության քննություն։ Որպես սոցիալիստ՝ 1920 թվականին հիմնադրել է Կանանց սոցիալիստական կենտրոնը և Կանանց արհեստակցական միությունը, քույրերի և Գաբրիելա Լապերրիերի և Ռաքել Մեսինայի հետ։ Ֆենիա Չերտկոֆը մասնակցել է աշխատողների և արհեստակցական միություների առաջին գործադուլներին տարբեր ոլորտներում, ինչպիսիք են հեռախոսը, տեքստիլը, առևտուրը և գործարանները` նպաստելով, որ կիրակի օրն օրենքով լինի հանգստյան օր։ Նա նաև դատապարտել է անչափահասների աշխատանքային շահագործումը, գործարանների վատ սանիտարական պայմանները և երկար աշխատանքային ժամերը։ Վերջին 20 տարիների ընթացքում վատ առողջական վիճակի պատճառով մահացել է Բուենոս Այրեսում 1927 թվականին, 59 տարեկան հասակում^[1]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Luis O. Cortese & Nora Capaccioli. La mujer en las calles de Puerto Madero (Իսպաներեն)
Recorrido histórico por colonias judías del centro de Entre Ríos. Diario El Día (20 January 2008) (Իսպաներեն)
Partido Socialista Auténtico. Fenia Chertkoff - Datos biográficos (Իսպաներեն)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Rappaport, Helen (2001). Encyclopedia of Women Social Reformers. ABC-CLIO. էջեր 148–. ISBN 978-1-57607-101-4.
↑ Deutsch, Sandra McGee (2010 թ․ հունիսի 22). Crossing Borders, Claiming a Nation: A History of Argentine Jewish Women, 1880–1955. Duke University Press. էջեր 154–. ISBN 0-8223-9260-7.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆենիա Չերտկոֆ» հոդվածին։

[Rappaport2001-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Rappaport, Helen (2001). Encyclopedia of Women Social Reformers. ABC-CLIO. էջեր 148–. ISBN 978-1-57607-101-4.

[Deutsch2010-2] Deutsch, Sandra McGee (2010 թ․ հունիսի 22). Crossing Borders, Claiming a Nation: A History of Argentine Jewish Women, 1880–1955. Duke University Press. էջեր 154–. ISBN 0-8223-9260-7.

[1]

[2]