Վրաստանի ազգային բուսաբանական այգի

Վրաստանի ազգային բուսաբանական այգի վրաց.՝ საქართველოს ეროვნული ბოტანიკური ბაღი
Տեսակ	բուսաբանական այգի և մշակութային արժեք
Երկիր	Վրաստան
Վարչատարածք	Թբիլիսի
Տեղագրություն	Թբիլիսի
Հիմնվել է	1845
Մակերես	128 հեկտար

Վրաստանի ազգային բուսաբանական այգի (վրաց.՝ საქართველოს ეროვნული ბოტანიკური ბაღი), պաշտոնական անվանումը՝ Թբիլիսիի բուսաբանական այգի (თბილისის ბოტანიკური ბაღი)։ Գտնվում է Թբիլիսիի պատմական կենտրոնում՝ Ցավկիսի-Ցխալի կիրճում, Թրիալեթի լեռնաշղթայի հարավային ստորոտին։ Զբաղեցնում է 161 հեկտար տարածք և ունի շուրջ 4,500 բուսաբանական տարատեսակներ։

Պատմություն

Այգու մասին առաջին անգամ հիշատակվել է 1671 թվականին ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ժան Շարդենի կողմից, որպես արքայական պարտեզներ, որոնք հավանաբար ստեղծվել են 1625 թվականին և պատմության մեջ դրանք համարվել են «ամրոցային պարտեզներ» կամ «Seidabad պարտեզներ»։ Պարտեզները հայտնվել են նաև Ժոզեֆ Պիտոն դե Տուրնեֆորի (1701) գրառումներում և Վախուշտի Բագրատիոնիի կազմած Վրաստանի քարտեզի վրա։ 1795 թվականի պարսկական նվաճումների ժամանակ այգին ավերվել է և վերականգնվել 19-րդ դարի սկզբում՝ 1845 թվականին պաշտոնապես հաստատվելով որպես Թիֆլիսի բուսաբանական այգի։

1888 թվականից, երբ ստեղծվեցին ֆլորիստիկայի կենտրոնները, այգում աշխատել են Յուրի Վորոնովը և այլ ակնառու գիտնականներ։ 1896-1904 թվականներին այգին ընդլայնվել է դեպի արևմուտք։ 1932-1958 թվականներին նախկին մուսուլմանական գերեզմանոցն ընդգրկվել է բուսաբանական այգու տարածքում։ Պահպանվել են մի շարք գերեզմաններ, այդ թվում ադրբեջանցի գրող Միրզա Ախունդովի (1812-1878) գերեզմանը։

Այգու կենտրոնական մուտքը գտնվում է Նարիկալի ամրոցի ստորոտին։

Պատկերասրահ

• 
  Թբիլիսիի բուսաբանական այգին և Նարիկալայի ավերակները
• 
  Թբիլիսիի բուսաբանական այգու ջրվեժի 1914 թվականին կառուցված կամրջակի կամարը
• 
  Թբիլիսիի բուսաբանական այգին գարնանը

Գրականություն

• "საქართველოს ძველი ქალაქები: თბილისი", 2006 წ. მეორე გამოცემა. ISBN 99940-0-923-0
• Jimšer ereseliże, M. L. Loriia, Manana Elbakiże (2001), Tbilisi Botanic Garden 365. Central Botanical Garden, ISBN 99928-899-8-5.
• Тифлисский ботанический сад и обзор его научной и научно-практической деятельности за последние 12 лет. — Тифлис, 1912.
• Цицин Н. В. Ботанические сады СССР. — М., 1974. — С. 144—146.

Արտաքին հղումներ

• Tourist Route "Narikala" (Virtual tour) Արխիվացված 2007-10-31 Wayback Machine. The Government of Tbilisi. Accessed on September 23, 2007.
• Tbilisi Botanical Garden photo gallery Արխիվացված 2007-07-26 Wayback Machine. Грузия Online. Accessed on September 23, 2007.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վրաստանի ազգային բուսաբանական այգի» հոդվածին։