Վարդակուկ ոսկեզօծ
| Վարդակուկ ոսկեզօծ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Քարբեկածաղկավորներ (Saxifragales) |
| Ընտանիք | Թանձրատերևազգիներ (Crassulaceae) |
| Ենթաընտանիք | Գառնադմակայիններ (Sempervivoideae) |
| Տրիբա | Sedeae |
| Ցեղ | Վարդակուկ (Rosularia) |
| Տեսակ | Վարդակուկ ոսկեզօծ (R. chrysantha) |
| Միջազգային անվանում | |
| Rosularia chrysantha | |
Վարդակուկ ոսկեզօծ (լատին․՝ Rosularia chrysantha), թանձրատերևազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմամյա, գեղազարդային բույս է, որն ունի 6-13 սմ բարձրություն։ Վարդակի տերևների երկարությունը հասնում է 2 սմ-ի, երկարավուն-թիաձև են, մերկ, վերևի մասում բլթավուն են, իսկ հիմքում՝ սեպաձև, ցողունայիններն ավելի փիոքր են, նշտարաձև, գեղձերով պատված։ Ծաղկակիր ցողունների բարձրությունը 5-6 սմ է։ Ծաղկաբույլը պատված է նոսր ծաղիկներով։ Ծաղիկները ոսկեդեղին են, կարճ, մինչև 2 մմ երկարության կոթերով։ Բաժակը մինչև հիմքը հատված է, սուր-նշտարաձև, գորշավուն, մասերը մեջքի կողմից պատված են գեղձերով։ Առէջներն ունեն 10 դժգույն-նարնջագույն փոշանոթ[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է միայն Դարեղեգիսի ֆլորիստիկական շրջանում (Խաչիկ և Գնիշիկ գյուղերի շրջակայք) և Փոքր Ասիայում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ենթալպյան գոտում՝ ծովի մակարդակից 2100-2800 մ բարձրությունների վրա, կրաքարային ժայռերի ճեղքերում։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս–օգոստոսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Հայտնի է մեկ պոպուլյացիա։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված է որպես հազվագյուտ տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության գործուղություններ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.