Վաղարշ Ազատյան

Վաղարշ Ազատյան
Ծնվել է	հունվարի 14, 1904; Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	դեկտեմբերի 28, 1992 (88 տարեկան)
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	քիմիկոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան և ՀՀ ԳԱԱ
Անդամակցություն	Ռուսական ֆիզիկա-քիմիական ընկերություն
Ալմա մատեր	Ներսիսյան դպրոց և Երևանի պետական համալսարան (1928)
Գիտական աստիճան	քիմիական գիտությունների թեկնածու (1940)
Պարգևներ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Երեխա(ներ)	Վիլեն Ազատյան

Վաղարշ Դավթի Ազատյան (հունվարի 14, 1904(1904-01-14)^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 28, 1992(1992-12-28)^[1]), հայ խորհրդային քիմիկոս։ Քիմիական գիտությունների թեկնածու (1940), դոցենտ։

Վաղարշ Ազատյանի հուշատախտակը Երևանում

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է հունվարի 14-ին, Թիֆլիսում։ Ավարտել է Ներսիսյան դպրոցը, Երևանի պետական համալսարանի գյուղատնտեսական ֆակուլտետը (1928]), բնագիտական ֆակուլտետի կենսաբանական (1930) և քիմիական (1931) բաժինները։

Աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատել է նույն համալսարանում (1928-1934) որպես դասախոս, պրոռեկտոր, քիմիական ֆակուլտետի դեկան։

1940 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսությունը։

1939-1943 թվականներին եղել է ԽՍՀՄ ԳԱ հայկական մասնաճյուղի (Արմֆանի) տնօրեն Հովսեփ Օրբելու տեղակալը։ Նրա անմիջական մասնակցությամբ ստեղծվել է Արմֆանի քիմիայի ինստիտուտը (Օրգանական քիմիայի ինստիտուտ), որի տնօրենն էր 1939-1945 թվականներին։ Նրա ակտիվ մասնակցությամբ ստեղծվել է նաև Հայաստանի քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը։

1965 թվականից աշխատել ՀԽՍՀ ԳԱ քիմիական ֆիզիկայի լաբորատորիայում որպես ավագ գիտական աշխատող։ ԽՄԿԿ անդամ՝ 1924 թվականից։

Գիտական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանի քիմիական արդյունաբերության զարգացման գործում մեծ նշանակություն է ունեցել Վաղարշ Ազատյանի ստացած գիտական արդյունքները քլորոպրենային կաուչուկի, դիքլորբութենի, ացետիլենային միացությունների սինթեզի, տարրօրգանական միացությունների կատալիտային ցիկլոօկտատետրաեանի ածանցյալների ուսումնասիրման բնագավառում։ Նրա անունը սերտորեն կապված է նաև «Հայկական քիմիական ամսագրի» ստեղծման (1947) հետ։ Երկար տարիներ եղել է ՀԽՍՀ ԳԱ տերմինաբանական խորհրդի փոխնախագահ։ Իր բացառիկ լեզվիմացությամբ և լեզվալան հարուստ գիտելիքներով մեծապես նպաստել է հայերեն քիմիական տերմինաբանության մշակմանն ու զարգացմանը։ Մեծ է նրա ավանդը նաև ռուս-հայերեն քառահատոր և ռուս-հայերեն պոլիտեխնիկականբառարանների ստեղծման գործում։ Զգալիորեն նպաստել է նաև Հայկական հանրագիտարանի ստեղծմանը։

Վաղարշ Ազատյանը ԽՍՀՄ Մենդելեևյան քիմիական ընկերության ստեղծողներից և ակտիվ ղեկավարներից էր^[2]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարգևատրվել է Կարմիր դրոշի շքանշանով։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատալիտիկ յերևույթներ^[3]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 99.
↑ Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2009, էջ 62-63։
↑ Կատալիտիկ յերևույթներ arar.sci.am կայքում

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 99)։

[_04a5164e7a83996c-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 99.

[2] Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատ., 2009, էջ 62-63։

[3] Կատալիտիկ յերևույթներ arar.sci.am կայքում

[1]

[2]

[3]