Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն
| Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Միջազգային կազմակերպություն |
| Հիմնադրված | հունիսի 4, 1992 |
| Գլխադասային գրասենյակ | Ստամբուլ, Թուրքիա |
| Կայք | bsec-organization.org(անգլ.) |
Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն[1] (ՍԾՏՀ), տարածաշրջանային կազմակերպություն է՝ ստեղծված Սևծովյան տարածաշրջանի 11 պետությունների կողմից։ Կազմակերպության հիմնական նպատակն է Սևծովյան տարածաշրջանում ապահովել կայունություն, տնտեսական զարգացում, բարգավաճում և խաղաղություն։ Կազմակերպության գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում։
Կազմակերպության մասին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1992 թ. հունիսի 25-ին Սևծովյան տարածաշրջանի 11 երկրների՝ Ալբանիայի, Ադրբեջանի, Բուլղարիայի, Վրաստանի, Հայաստանի, Հունաստանի, Մոլդովայի, Ռումինիայի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ուկրաինայի ղեկավարները Ստամբուլում անցկացվող գագաթնաժողովի ժամանակ ստորագրեցին «Սևծովյան տնտեսական համագործակցություն» կազմակերպություն ստեղծելու վերաբերյալ համատեղ հռչակագիր։ 2004 թ-ից կազմակերպության անդամ է հանդիսանում նաև Սերբիան։ Կազմակերպությունը ստեղծվել է որպես բազմակողմանի քաղաքական և տնտեսական համագործակցության յուրահատուկ և խոստումնալից մոդել։ Այն նպատակ ունի նպաստել անդամ երկրների միջև փոխգործակցության ամրապնդմանն ու խորացմանը, ապրանքների, ծառայությունների, կապիտալի և աշխատուժի ազատ տեղաշարժին, բարիդրացիական հարաբերությունների հաստատմանը, ինչպես նաև Սևծովյան տարածաշրջանում հաստատել խաղաղություն, կայունություն և բարգավաճում և նպաստել անդամ ենկրների՝ համաշխարհային տնտեսությանն ինտեգրվելու գործում։ ՍԾՏՀ-ն զբաղեցնում է շուրջ 20 միլիոն քառակուսի կիլոմետր տարածք՝ ընդգրկելով Սևծովյան տարածաշրջանի, Բալկանների և Կովկասի երկրները՝ շուրջ 350 միլիոն բնակչությամբ։ Անդամ երկրների միջև առևտուրը տարեկան գերազանցում է 300 միլիարդ դոլարը։ Պարսից ծոցի տարածաշրջանից հետո Սևծովյան տարածաշրջանը երկրորդն է բնական գազի և նավթի պաշարներով։ Այն հարուստ է նաև տարբեր հանքային ռեսուրսներով և մետաղներով։ Տարածաշրջանը Եվրոպայի խոշորագույն տրանսպորտային և էներգետիկ տարանցիկ միջանցքներից է[2]։ Կազմակերպությունում դիտորդի կարգավիճակ ունեն Եգիպտոսը, Ավստրիան, Բելառուսը, Խորվաթիան, Չեխիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Իսրայելը, Իտալիան, Լեհաստանը, Սլովակիան, Թունիսը, ԱՄՆ-ը։ Եվրամիությունը մի շարք միջազգային այլ կազմակերպությունների հետ մեկտեղ վայելում է նույն կարգավիճակը։ 1998 թ. հունիսի 5-ին Յալթայի գագաթաժողովում անդամ երկրների ղեկավարների կողմից ընդունվել է ՍԾՏՀ Կանոնադրությունը (Խարտիա)։
Անդամ երկրները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ադրբեջան
Ալբանիա
Բուլղարիա
Թուրքիա
Հայաստան
Հունաստան
Մոլդովա
Ռումինիա
Ռուսաստան
Սերբիա
Վրաստան
Ուկրաինա
Կիպրոս
ՍԾՏՀ կառուցվածքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Արտաքին գործերի նախարարների խորհուրդը հանդիսանում է կազմակերպության շրջանակում որոշումներ կայացնող բարձրագույն մարմինը։ Խորհրդի հերթական հանդիպումները գումարվում են տարեկան երկու անգամ՝ մայիսին/հունիսին և նոյեմբերին/դեկտեմբերին, անհրաժեշտության դեպքում գումարվում են նաև հատուկ կամ ոչ-պաշտոնական հանդիպումներ։ Խորհրդի հանդիպումները գումարվում են ՍԾՏՀ անդամ-երկրներում այբբենական կարգով և կարգավորվում են ՍԾՏՀ Նախագահության կողմից։ Նախագահությունն իրեն հերթին կարգավորվում է նույն սկզբունքով։ Նախագահության ժամկետը տևում է վեց ամիս՝ սկսած յուրաքանչյուր տարվա հունվարի և հուլիսի 1-ից։ Համաձայն ՍԾՏՀ Կանոնադրության, ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Ավագ պաշտոնյաների կոմիտեն հաշվետու է Արտգործնախարարների խորհրդին և գործում է վերջինիս անունից։ Կոմիտեն օժտված է համապատասխան լիազորություններով, քննարկում և վեանաոմ է կազմակերպության կառույցների գործունեությունը։ ՍԾՏՀ անդամ-երկրների Արտգործնախարարների խորհրդի կողմից 1994 թ. մարտի 10-ին ընդունված որոշմամբ, Ստամբուլում հիմնադրվել է ՍԾՏՀ մշտական միջազգային քարտուղարությունը։ 2001 թ. օգոստոսից Ստամբուլում գործում է ՍԾՏՀ-ում Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցչությունը իր ողջ անձնակազմով։ Ներկայացուցչությունը գլխավորում է Միքայել Վարդանյանը։ Կազմակերպությունը Հայաստանում ներկայացված չէ[3]։ ՍԾՏՀ հարակից կազմակերպությունները՝ Խորհրդարանական վեհաժողովը, Գործարար խորհուրդը, Սևծովյան առևտրի և զարգացման բանկը և Սևծովյան ուսումնասիրությունների միջազգային կենտրոնը հանդիսանում են որպես առանձին կազնակերպություններ՝ սեփական նստավայրով և բյուջեով, գործունեության առանձին ծրագրերով։ Այս կազմակերպությունները գործում են համաձայն իրենց սեփական կանոնադրությունների, որոնց դրույթները ներդաշնակեցված են ՍԾՏՀ Կանոնադրության հետ։
ՍԾՏՀ առաջնայնությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՍԾՏՀ առաջնայնությունները նախանշված են կազմակերպության Կանոնադրությունում ձևակերպված համագործակցության ոլորտներում՝ առևտուր և տնտեսական զարգացում, բանկային գործ և ֆինանսներ, հեռահաղորդակցություն, էներգետիկա, տրանսպորտ, գյուղատնտեսություն և գյուղատնտեսական արդյունաբերություն, առողջապահություն և դեղագործություն, բնապահպանություն, զբոսաշրջություն, գիտություն և տեխնոլոգիաներ, վիճակագրական տվյալների և տնտեսական տեղեկատվության փոխանակում, մաքսային և սահմանային այլ մարմինների միջև համագործակցություն, պայքար կազմակերպված հանցավորության, թմրանյութերի, զենքերի և ռադիոակտիվ նյութերի անօրինական ներկրման, ահաբեկչության և անօրինական արտագաղթի դեմ, արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացում, փոքր և միջին ձեռնարկատիրություն, կրթություն, ինստիտուցիոնալ վերազինում և կառավարում։ Կազմակերպության առաջնային հայեցակարգային ծրագրերի շարքում են ՍԾՏՀ արդյունավետության բարձրացումն ու նոր տնտեսական օրակարգի մշակումը։
ՍԾՏՀ շրջանակներում կնքված պայմանագրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՍԾՏՀ անդամ երկրները մինչև այժմ ունեն կնքված համաձայնագրեր և պայմանագրեր հետևյալ հարցերի շուրջ՝
- տարերային և տեխնածին աղետների կանխարգելման և դրանց հետևանքների վերացման բնագավառում համագործակցության մասին
- կազմակերպված հանցավորությունների դեմ պայքարի բնագավառում ՍԾՏՀ անդամ-երկրների կառավարությունների միջև համագործակցության մասին համաձայնագիր
- բեռների ավտոմոբիլային փոխադրումների դյուրացման մասին փոխըմբռնման հուշագիր
- Սևծովյան օղակաձև մայրուղու համակարգված զարգացման և ՍԾՏՀ տարածաշրջանում ծովային մայրուղիների զարգացման վերաբերյալ փոխըմբռնման հուշագրեր
- ՍԾՏՀ չորս անդամ-երկրների՝ Ալբանիայի, Հայաստանի, Մոլդովայի և Թուրքիայի կողմից ստորագրված Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ-երկրների քաղաքացի հանդիսացող բեռնատար մեքենաների վարորդների համար անդամ-երկրներում արտոնագրերի տրամադրման ընթացակարգերի դյուրացման մասին և Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ-երկրների քաղաքացի հանդիսացող գործարարների համար անդամ-երկրներում արտոնագրերի տրամադրման ընթացակարգերի դյուրացման մասին համաձայնագրեր։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.bsec-organization.org/
- ↑ http://www.bsec-organization.org/Information/Pages/bsec.aspx
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 4-ին.