Լևան Ցուցքիրիձե
Լևան Ցուցքիրիձե վրաց.՝ ლევან სიმონის ძე ცუცქირიძე | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունվարի 12, 1926 |
| Ծննդավայր | Խաշուր |
| Վախճանվել է | նոյեմբերի 17, 2021 (95 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն |  Վրաստան |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Պարգևներ | |
Լևան Սեմյոնի Ցուցկիրիձե (վրաց.՝ ლევან სიმონის ძე ცუცქირიძე, հունվարի 12, 1926, Խաշուր - նոյեմբերի 17, 2021), վրացի խորհրդային նկարիչը, որը հայտնի է իր նկարազարդումներով, նախագծել է ավելի քան երեսուն գիրք, այդ թվում՝ «Ընձենավորը» հրատարակությունը։ ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ։ Վրացական ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ։
Կենսագրություն
Մանկության մեծ մասն անցկացրել եմ Իմերեթի լեռներում գտնվող Մոլիթի փոքրիկ գյուղում։ Տասնմեկ տարեկանում զրկվել է հորից, որը 1937 թվականի բռնաճնշումների զոհ է դարձել[1],և ապրեց մեծ կարիքի մեջ:
Նախնական կրթությունը ստացել Է Թբիլիսիում։ 1946 թվականին ուսումը շարունակել Է Թբիլիսիի գեղարվեստի պետական ակադեմիայում՝ նկարչության և գրաֆիկայի դասեր ստանալով:Ավարտել է ակադեմիան 1957 թվականին՝ այնտեղ անցկացրած տասներկու տարի, քանի որ առաջին կուրսից խնդիրներ է ունեցել ուսումնական գործընթացի հետ՝ որպես «ֆորմալիստ», երկրորդ կուրսից տեղափոխվել է առաջին, չորրորդից՝ առաջին մի ֆակուլտետից մյուսը և այլն: Նրա աշխատանքները հեռացվել են ցուցահանդեսներից։ Սակայն 1960 թվականին այնտեղ ավարտեց ասպիրանտուրան՝ Սերգեյ Քոբուլաձեի աշակերտը։
Առաջին անհատական ցուցահանդեսը տեղի է ունեցել 1959 թվականին։ Ցուցադրվել է արտերկրում, մասնավորապես՝ Բելգիայում[2]։
Ցուցկիրիձեն նկարազարդումներ է արել Յակոբ Ցուրտավելիի («Շուշանիկի նահատակությունը»), Վաժա-Փշավելայի («Հյուր հաղորդավար», «Գիժլիյա», «Գելմահամ» և այլն), Գալակտիոն Տաբիձեի, Ալեքսանդր Կազբեգիի («Հիվիսբերի Գոչա») գործերի համար։ Գրիգոլ Օրբելիանի («Կենաց») ստեղծագործությունների նկարազարդումները:
1976 թվականին Փոթիի նավահանգստում տեղադրվել է Լ. Ցուցկիրիձեի «Ձգտում» մեծ կտավը։ 1977 թվականին Վրաստանի գրողների տան համար ստեղծվել են «Կոլխեթի» մոնումենտալ կտավները, իսկ «Չերիզաբլը»՝ Շոթա Ռուսթավելու «Ընձենավորը» պոեմի հիման վրա։ 1984-1988 թվականներին նկարել է Սիոնի տաճարի երեք պատերի որմնանկարները[3]։ Աշխատել է Գարեջիի Դավիթ վանքում։
Հանդես է եկել նաև որպես դիմանկարիչ։
1960-1963 թվականներին եղել է դասախոս, 1967-1975 թվականներին՝ Վրաստանի տեխնիկական համալսարանի գեղանկարչության ամբիոնի դոցենտ։ Դասավանդել է Գեղարվեստի ակադեմիայում 1975-2005 թվականներին, պրոֆեսոր (1990):
1974 թվականին ստացել է Մանկական գրքերի միջազգային խորհրդի (ԻԲԲԻ) պատվավոր դիպլոմ՝ Գ.Օրբելիանիի «Զազդրավնայա» (1972) գրքի ձևավորման համար։[4].
2016 թվականի հունվարի 12-ին Վրաստանի մշակույթի և հուշարձանների պահպանության նախարար Միխայիլ Գիորգաձեն Լևան Ցուցկիրիձեին շնորհել է «արվեստի քահանա» կոչում՝ նրա ծննդյան 90-ամյակի և վրացական արվեստի զարգացման գործում ունեցած առանձնահատուկ ավանդի համար։
Մահացել է նոյեմբերի 17-ին, 2021 թվականին[5][6]։
Հատկանշական աշխատանքներ
- Ադիհանջալա. Նար. Հեքիաթ [Տախտնակների համար. տարիքը / թարգմանությունը՝ Վ. Բերեստովի, նկարիչ. Լ. Ցուցկիրիձե]: Թբիլիսի: Նակադուլի, 1982թվական 20 էջ
- Ջափարիձե, Ռևազ: Ամառը մոտենում է [տեքստ]՝ պատմություններ և պատմություններ, [Իլ. Լ. Ս. Ցուցկիրիձե]: Մոսկվա, Սովետական գրող, 1971թվական: 367 էջ
- Ոսկե փունջ: Կյանքը բեռ. գյուղեր (Պատմվածքներ) Կոնստանտին Լորդկիպանիձե (Նկարիչ. Լ. Ցուցկիրիձե)։ Թբիլիսի: Սաբչոտա Սաքարթվելո, 1982թվական, 138 էջ:
- Իմ օրերի և գիշերների գիրքը՝ (Բանաստեղծություններ) Կարլո Կալաձե, (Արվեստագետ. Լ.Ցուցկիրիձե): Թբիլիսի: Մերանի, 1978թվական, 498 էջ
- Երեք բանաստեղծություն (թարգմ. Դ. Ռայֆելդ․ Իլ. Լ. Ցուցկիրիձե): Թբիլիսի : Գանաթլեբա, 1981թվական,128 էջ:
- Չիկովանի, Գրիգոլ. Վադիլայ-վադիլ: Պատմություններ: Պատմություն (Ներած. Վ. Օսոցկու հոդված) (Իլլ՝ Լ. Ցուցկիրիձե)։ Մոսկվա: Նկարիչ։ 1972թվական, 575 էջ
- Մարդը քայլում էր ճանապարհի երկայնքով : Վեպ՝ Օթար Չիլաձե, թույլտվություն, Անանիաշվիլի, (Նկարիչ. Լ. Ս. Ցուցկիրիձե) Մոսկվա. գրող, 1978թվական, 470 էջ:
- Աշխարհի պոետները մայրեր են (Համ. թարգմ. և խմբ. նախաբան Մ.Պոցկիշվիլի․ Նկարիչ Լ.Ցուցկիրիձե) Թբիլիսի:
Գրականություն
Леван Цуцкиридзе — иллюстратор : IV Междунар. симпоз. по груз. искусству / Мери Карбелашвили. — : Мецниереба, 1983. — 8 с.
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Сталинские списки из Грузии». Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-30-ին. Վերցված է 2021-11-30-ին.
- ↑ Ежегодник Большой советской энциклопедии/гл. ред. Б. А. Введенский. — Москва : Большая советская энциклопедия Արխիվացված է Նոյեմբեր 2, 2021 Wayback Machine-ի միջոցով:, 1957—1990. — 26 см. Вып. 18: 1974 / гл. ред. С. М. Ковалев; редкол. А. Н. Игнатьев и др.. — 1974. — 618 с.
- ↑ «Сионский собор». Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-02-ին. Վերցված է 2021-11-02-ին.
- ↑ «Региональный сайт детских библиотек». Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-02-ին. Վերցված է 2021-11-02-ին.
- ↑ 95 წლის ასაკში მხატვარი ლევან ცუცქირიძე გარდაიცვალა Արխիվացված է Նոյեմբեր 17, 2021 Wayback Machine-ի միջոցով:, „ტაბულა“, 17 ნოემბერი, 2021.
- ↑ «Ушел из жизни грузинский художник Леван Цуцкиридзе». Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-17-ին. Վերցված է 2021-11-17-ին.
Արտաքին հղումներ
| ||||||
