Սուրբ Վարդան վանք
| Սուրբ Վարդան վանք | |
|---|---|
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | Վանական համալիր |
| Երկիր |  Թուրքիա |
| Տարածաշրջան | Վանի նահանգ |
| Հասցե | Սուրբ Վարդան գյուղ, Արտամետ շրջան |
| Դավանանք | Հայ առաքելական |
| Հոգևոր կարգավիճակ | Չգործող |
| Ներկա վիճակ | Ավերված |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական |
| Շինանյութ | Քար |
Սուրբ Վարդան վանք, հայկական առաքելական ոչնչացված վանական համալիր պատմական Վասպուրական նահանգի Հայոց ձոր գավառի Սուրբ Վարդան գյուղում՝ Վանա լճի ափին, ներկայիս Թուրքիայի Հանրապետության Վանի նահանգի Էդրեմիտ (Արտամետ) շրջանի Կիուիցակ գյուղում[1][2]։
Սուրբ Վարդան վանական համալիրի անունով է անվանակոչվել այն գյուղը, որտեղ գտնվել է վանքը[1]։
Վանքի հիմնադրման մասին հստակ տեղեկությոններ հայտնի չեն[1]։
Վանքի մասին առաջին հիշատակությունը, որը թվագրվում է 1691 թվականով, հայտնի է Երեմիա Կոստանդնուպոլեսցու կազմած քարտեզից[1][3]։
1760-ական թվականներին Վանա լճի ջրի մակարդակի բարձրացման հետևանքով ափին գտնվող Սուրբ Վարդան վանքը հայտնվում է ջրի տակ[2]։ Մոտավորապես 1880-ական թվականներին այն վերանորոգվել է[1][4][5]։ Համաձայն «Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարանի» վանքից 5-6 կմ հեռու՝ Սուրբ Վարդան լեռան լանջին կառուցվել է համանուն եկեղեցի[2]։ 19-րդ դարում վանական համալիրը նկարագրվել է որպես մեծ և քարաշեն կառույց[1][6]։
1894-1896 թվականներին Օսմանյան կայսրության հայ ազգաբնակչության նկատմամբ իրականացված զանգվածային կոտորածների (Համիդյան ջարդեր) ժամանակ Սուրբ Վարդան վանքը թալանվել է[1][7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Սամվել Կարապետյան, Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամ, «Հայոց ձոր, Հայաստանի պատմություն գրքաշար, հատոր Ա», Երևան 2015 թվական, էջ 188-189։
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Թ.Խ. Հակոբյան, Ստ.Տ. Մելիք-Բախշյան, Հ.Խ. Բարսեղյան, «Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն, Երեւան, 2001թ., էջ 775-776։
- ↑ Uluhogian G., Un’ antica mappa dell’ Armenia, Ravenna, 2000.(իտալ.)
- ↑ Միրախորեան Մ., Նկարագրական ուղեւորութիւն հայաբնակ գաւառս Արեւելեան Տաճկաստանի, մասն Ա, Կ. Պօլիս, 1885թ., էջ 123-124։
- ↑ Ա.Մենակ (Մաքսապետյան Արմենակ), Հայոց-Ձոր, «Աշխատանք», 1911, N 11, 27 մարտ, էջ 5։
- ↑ Ինճիճեան Ղ., Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի, հ. Ա, Վէնէտիկ, 1806թ., էջ 144։
- ↑ «Արարատ», 1896, Բ, էջ 88։