Սուրբ Խաչ մատուռ (Սեդոնա, Արիզոնա)
| Սուրբ Խաչ մատուռ | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | cemetery chapel? |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Տեղագրություն | Սեդոնա |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1955 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Վայր՝ ԱՄՆ պատմական վայրերի ազգային ցանկից[1] |
| Հիմնադրված | 1955 |
 | |
 | |
 Chapel of the Holy Cross (Sedona, Arizona) Վիքիպահեստում | |
| chapeloftheholycross.com | |
Սուրբ Խաչ մատուռ (անգլ.՝ Chapel of the Holy Cross), հռոմեական կաթոլիկ մատուռ, որը կառուցվել է 1954-ից 1956 թվականներին Արիզոնա նահանգի Սեդոնա քաղաքի կարմիր ժայռերի մեջ, Կոկոնինոյի ազգային անտառում։ Այն ոգեշնչվել և պատվիրվել է տեղացի ագարակատեր և քանդակագործ Մարգարիտ Բրունսվիգ Ստաուդի կողմից և նախագծվել է Օգոստոս Կ. Ստրոցի կողմից Անշեն և Ալեն ֆիրմայի կողմից, իսկ ընկերության ճարտարապետ Ռիչարդ Հեյնը։ Մատուռը գտնվում է Ֆինիքսի հռոմեական կաթոլիկ թեմի եպիսկոպոսական աթոռի հովանու ներքո, և նրա ծառայությունը վարում է Սեդոնայի Սուրբ Ջոն Վիաննի Փարիշը[2]։
Մատուռը 2011 թվականին ավելացվել է Պատմական վայրերի ազգային ռեգիստրում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մատուռը ոգեշնչվել և պատվիրվել է տեղացի ագարակատեր և քանդակագործ Մարգարիտ Բրունսվիգ Ստաուդի կողմից, որը 1932 թվականին ոգեշնչվել էր նորակառույց Էմփայր Սթեյթ Բիլդինգից՝ նման եկեղեցի կառուցելու համար։ Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում դա անելու փորձից հետո, ճարտարապետ Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթի որդու՝ Լլոյդ Ռայթի օգնությամբ, լքվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկման պատճառով, նա որոշել է եկեղեցին կառուցել իր հայրենի շրջանում[3]։
Մատուռի նախագիծը ճարտարապետ Օգյուստ Կ. Ստրոցն է, իսկ նախագծի ճարտարապետը Ռիչարդ Հայնն էր[4], երկուսն էլ Անշեն և Ալեն ֆիրմայի[5]։ Մատուռը կառուցված է Կոկոնինոյի ազգային անտառի հողի վրա, Սենատոր Բարի Գոլդուոթերը օգնեց Ստաուդին հատուկ օգտագործման թույլտվություն ստանալու հարցում[6]։ Շինարարության ղեկավարը Ֆրեդ Կուկոսն էր Ուիլյամ Սիմփսոն շինարարական ընկերության[7], ով մատուռը կառուցել է 18 ամսում 300.000 դոլար արժողությամբ։ Ավելի քան 25 տոննա քար է տեղափոխվել առանց դինամիտի օգտագործման[6]։ Մատուռի կառուցումն ավարտվել է 1956 թվականին[6]։
Ճարտարապետների ամերիկյան ինստիտուտը մատուռին շնորհել է իր Պատվավոր մրցանակը 1957 թվականին[8]։ Քանդակագործի խոսքերով. «Թեև հավատքով կաթոլիկ է, որպես արվեստի գործ, մատուռը ունի համընդհանուր գրավչություն։ Նրա դռները միշտ բաց կլինեն բոլորի առջև, անկախ դավանանքից, որպեսզի Աստված կենդանանա բոլոր մարդկանց հոգիներում և լինի կենդանի իրականություն»[8]։
2007 թվականին Արիզոնցիները քվեարկեցին մատուռը որպես Արիզոնայի յոթ տեխնածին հրաշալիքներից մեկը[9]։
Ճարտարապետական առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանելուց հետո այցելուները ոտքով բարձրանում են թեքահարթակով ավտոկայանատեղիից դեպի մատուռ։ Երկար, կոր թեքահարթակը կառուցված է հյուսվածքային բետոնից։
Մատուռի հիմնական առանձնահատկությունը հարավ-արևմտյան պատի վրա 90 ֆուտ (27,4 մ) բարձրությամբ երկաթյա խաչն է, որը ծառայում է և՛ գեղագիտական, և՛ կառուցվածքային նպատակներին։ Ստաուդը ոգեշնչվել է Էմփայր Սթեյթ Բիլդինգիցի և այլ երկնաքերերի պողպատե շրջանակի հզոր պատկերով։ Խաչի գաղափարը իրականացրել է քանդակագործ Քիթ Մոնրոն Սան Ֆրանցիսկոյից։ Խաչը ներսից պահում է և՛ զոհասեղանը, և՛ կորպուսը։
Պատերը և խաչը կառուցված են 1 ոտնաչափ (0,3 մ) հաստությամբ երկաթբետոնե կոպիտ լցանյութով։ Ներսից և դրսից պատերը ավազապատվել են, որպեսզի բացվի հյուսվածքային ագրեգատը։ Փայլը նվազեցնելու համար մատուռի երկու ծայրերում օգտագործվում է ծխագույն մոխրագույն ապակի։ Հատակը բետոնից է, որը պատված է մալայով։ Դրսի դռները պատրաստված են ալյումինից՝ եղջյուրաձև բռնակներով։
Նյութերի ծղոտի ազդեցությունը զուգակցված մատուռի պարզ անկյունային ձևերի հետ ստեղծում է վեհության և ուժի տպավորություն։ Սա տեղին է, քանի որ այն գտնվում է 1500 ֆուտ (457,2 մ) ժայռի հիմքում և շրջապատված է ավազաքարի հսկայական կտորներով։
Մատուռը տեղավորում է մինչև 150 մարդ։ Շենքի նկուղում են գտնվում դավանարանը, գրասենյակը, երկու մատյանները և ծառայությունները։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Մատուռի մուտքը -
Մատուռը համատեքստում -
Մատուռում գտնվող Խաչի վրա Հիսուս Քրիստոսի քանդակի ավելի մոտիկ տեսարան -
Տեսարանը՝ ներսից մուտքի միջով, դեպի հյուսիս-արևելք -
Մատուռը շրջապատված է բազմաթիվ ավազաքարային գոյացություններով
,_exterior_and_landscape.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ԱՄՆ-ի պատմական վայրերի ազգային գրանցիչ — 1966.
- ↑ «Home». Chapel of the Holy Cross.
- ↑ «Chapel of the Holy Cross». Sedona Drive Tour. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2007 թ․ ապրիլի 9-ին.
- ↑ «AD Classics: Chapel of the Holy Cross / Richard Hein». ArchDaily (ամերիկյան անգլերեն). 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Chapel of the Holy Cross». #SOSBRUTALISM (անգլերեն). The German Architecture Museum and the Wüstenrot Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Bryant, Kathleen (2002). Sedona: Treasure of the Southwest. Flagstaff: Northland. էջ 40. ISBN 0-87358-818-5.
- ↑ pls4e (2018 թ․ հուլիսի 16). «Chapel of the Holy Cross». SAH ARCHIPEDIA (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 23-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ 8,0 8,1 «The Chapel of the Holy Cross». Sedona Central Reservations. 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին – via the Internet Archive Wayback Machine.
- ↑ «7 Wonders of Arizona». AZCentral. 2010. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- "Drama in the Desert." Architectural Forum, December 1956, pp. 97–99
- "Chapel Crowns Arizona Eminence." Progressive Architecture, October 1956, p. 91
- "Chapel of the Holy Cross." Architectural Record, October 1956, pp. 173–182.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սուրբ Խաչ մատուռ (Սեդոնա, Արիզոնա) կատեգորիայում։ |