Սերգեյ Ագանով

Սերգեյ Ագանով;
Ծնվել է	հունիսի 4, 1917
Ծննդավայր	Աստրախան, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 1, 1996 (78 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան
Գերեզման	Տրոեկուրովյան գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մ. Վ. Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիա
Մասնագիտություն	ռազմական գործիչ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; և
	Sergey Aganov Վիքիպահեստում

Սերգեյ Ագանով (հունիսի 4, 1917(1917-06-04), Աստրախան, Ռուսական կայսրություն - փետրվարի 1, 1996(1996-02-01), Մոսկվա, Ռուսաստան, Սարգիս Քրիստափորի Օհանյան), Խորհրդային Միության ինժեներական զորքերի մարշալ։

Երիտասարդ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորաբար նշվում է, որ Սերգեյ Ագանովը ազգությամբ ռուս է, սակայն 1990 թվականից հետո հայկական մամուլում հաճախ նշվում է, որ նա հայ է, իսկական ազգանունը՝ Օհանյան։ Նրա նախապապը տեղափոխվել է Աստրախան Արցախից։ Սերգեյ Ագանովը մինչև 1929 թվականը սովորել է Բաքվում։ Միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո աշխատանքի է անցել Մոսկվայի էլեկտրակոմբինատում, եղել է հավաքման բրիգադայի բրիգադավար։ Կարմիր բանակում է 1938 թվականից։ 1940 թվականին ավարտել է Մոսկվայի ռազմա-ինժեներական ուսումնարանը, դառնալով ինժեներական զորքերի սպա։ 1940 թվականի հունվարի 31-ին Սերգեյ Ագանովը ստանում է լեյտենանտի կոչում և նշանակվում Լենինգրադյան օկրուգի 7-րդ բանակի 123-րդ հրաձգային դիվիզիայի 257-րդ առանձին սակրային գումարտակի սակրային դասակի հրամանատար։ Մասնակցել է խորհրդա-ֆիննական պատերազմին։ 1940 թվականից մարտ ամսից՝ սակրավորային վաշտի հրամանատար։ Մաններհայմի հանրահայտ գծի պաշտպանությունը ճեղքող մարտերում աչքի ընկնելով՝ Ագանովը արժանանում է Լենինի շքանշանի։ Բացի այդ՝ 123-րդ հրաձգային դիվիզիայի ողջ անձնակազմին գերագույն հրամանատարությունը շնորհակալություն է հայտնում^[1] Հետո եղել է Լենինգրադյան ռազմական օկրուգի սակրավորների կրտսեր հրամանատարական դպրոցի պետ։

Հայրենական Մեծ պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայրենական մեծ պատերազմի սկզբնական շրջանում՝ մինչև 1942 թվականի նոյեմբերը, Ագանովը եղել է որպես 257-րդ սակրային գումարտակի սակրավորային վաշտի հրամանատար, 1941 թվականի հոկտեմբերից՝ սակրավորային գումարտակի ավագ համհարզ (ժամանակակից տերմինաբանությամբ համապատասխանում է շտաբի պետի պաշտոնին), 1942 թվականի փետրվարից՝ մոտոինժեներային գումարտակի հրամանատարի տեղակալ, 1942 թվականի ապրիլից՝ 54-րդ բանակի ինժեներային զորքերի շտաբի պետի օգնական։ Մարտնչել է Լենինգրադյան և Վոլխովյան ռազմաճակատներում։ 1942 թվականի նոյեմբերից շարունակել է ծառայությունը Կարմիր բանակի ինժեներական զորքերի շտաբում, որպես օպերատիվ բաժնի պետի կրտսեր, ապա ավագ օգնական։Հրամանատարության մարտական առաջադրանքները ժամանակին կատարելու և այդ ընթացքում ցուցաբերած քաջության համար Ագանովին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահությունը պարգևատրել է Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշանով^[2] Գլխավոր հրամանատարության ռազմակայանի ներկայացուցիչների հետ միասին բազմաթիվ անգամ եղել է առաջավոր գծում։

Հետպատերազմյան ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերգեյ Ագանովի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված նամականիշ^[3]

Պատերազմից հետո շարունակել է ծառայությունը Խորհրդային Բանակի ինժեներական զորքերի շտաբում, եղել է բաժնի ավագ սպա։ 1950 թվականին ավարտել է Ֆրունզեի անվան Ռազմական ակադեմիան։ 1951 թվականից՝ բաժնի պետի տեղակալ, 1952 թվականի հունվարից՝ Խորհրդային Բանակի ինժեներաին զորքերի շտաբի բաժնի պետ։ 1955 թվականին ավարտել է Վորոշիլովի անվան Բարձրագույն ռազմական ակադեմիան։ 1975 թվականից՝ ԽՍՀՄ Զինված ուժերի ինժեներական զորքերի պետ։ Ակտիվորեն մասնակցել է Չեռնոբիլյան աղետի հետևանքների վերացման աշխատանքներին։ Վտանգի ենթարկելով կյանքը մի քանի անգամ եղել է Աֆղանստանում, անձամբ ղեկավարել ինժեներական զորքերի մարտական գործողությունները Աֆղանստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը ինտերնացիոնալ օգնություն ցուցաբերելու ժամանակ, պարգևատրվել Ինտերնացիոնալիստ մարտիկին՝ Աֆղանստանի երախտապարտ ժողովրդից մեդալով։ 1980 թվականի մայիսի 7-ին արժանացել է ինժեներական զորքերի մարշալի կոչման։ 1987 թվականի մարտից մինչև իր կյանքի վերջը ինժեներական զորքերի մարշալը աշխատում է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարարության գլխավոր տեսուչների խմբում։ 1992 թվականին պաշտոնաթող է եղել, ապրել է Մոսկվայում։ Թաղված է Տրոեկուրյան գերեզմանոցում։ Ծառայության ընթացքում Ագանովը այցելել է Հայաստան և օգնել այստեղ տեղակայված խորհրդային 7-րդ գվարդիական բանակին ինժեներական զորքերի պաշտպանական բնույթի կառույցների, ճանապարհների ու կամուրջների շինարարական աշխատանքներին։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ պետական մրցանակ «Ճապոնիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ
«1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ
Կարմիր դրոշի շքանշան
Լենինի շքանշան
Կարմիր Աստղի շքանշան
«Հայրենական պատերազմի» I և II աստիճանի շքանշաններ
I աստիճանի Կուտուզովի շքանշան
«ԽՍՀՄ զինված ուժերում Հայրենիքին ծառայելու համար» 3-րդ աստիճանի շքանշան
«Մարտական ծառայությունների» մեդալ
«Խիզախության համար» մեդալ (ԽՍՀՄ)
«Լենինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ
«Մարտական համագործակցության ամրապնդման համար» մեդալ
«1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 50-ամյակ» հոբելյանական շքանշան
Ժուկովի մեդալ
«ԽՍՀՄ զինված ուժերի վետերան» մեդալ
«1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
Կուտուզովի շքանշան
Հայրենական պատերազմի շքանշան
Շքանշան «ԽՍՀՄ զինված ուժերում հայրենիքին ծառայելու համար»
Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ
«1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
«1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
«Խորհրդային բանակի և նավատորմի 30-ամյակի» հոբելյանական մեդալ
«ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 40-ամյակ» հոբելյանական մեդալ
«ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
«ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 60-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
«ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 70-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
Մոսկվայի 800-րդ ամյակին նվիրված մեդալ
Մեդալ «Լենինգրադի 250-ամյակի առթիվ»

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Կլիմենտ Հարությունյան, Ինժեներական զորքերի մարշալ Սերգեյ Քրիստափորի Ագանով, 2012, Երևան
↑ Կ․Հարությունյան, Հայ ժողովրդի ներդրումը Հայրենական պատերազմի հաղթանակում 1941-45 թթ․, 2010թ․։
↑ Խորհրդային բանակի ինժեներական զորքերի մարշալ Սերգեյ Ագանովի ծննդյան 100-ամյակը

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Советская военная энциклопедия в 8 томах, 2-е изд. М.: Военное издательство, 1990. — Том 1. — С.75
Военная история в лицах: Аганов Сергей Христофорович (կենսագրությունը ՌԴ ՊՆ կայքում)
Հայոց Պատմություն/ Ագանով Սերգեյ

[1] Կլիմենտ Հարությունյան, Ինժեներական զորքերի մարշալ Սերգեյ Քրիստափորի Ագանով, 2012, Երևան

[2] Կ․Հարությունյան, Հայ ժողովրդի ներդրումը Հայրենական պատերազմի հաղթանակում 1941-45 թթ․, 2010թ․։

[3] Խորհրդային բանակի ինժեներական զորքերի մարշալ Սերգեյ Ագանովի ծննդյան 100-ամյակը

[1]

[2]

[3]