Jump to content

Սատոշի Ումուրա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սատոշի Ումուրա
ճապ.՝ 大村 智
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 12, 1935(1935-07-12)[1][2][3] (88 տարեկան)
ԾննդավայրKamiyama, Յամանասի (պրեֆեկտուրա), Ճապոնիա
Քաղաքացիություն Ճապոնիա
ԿրթությունUniversity of Yamanashi?, Tokyo University of Science?, Տոկյոյի կրթության համալսարան և Yamanashi Prefectural Nirasaki High School?
Գիտական աստիճանգիտությունների դոկտոր և Doctor of Pharmacy?
ԵրկերIvermectin?
Մասնագիտությունկենսաքիմիկոս, քիմիկոս, մանրէաբան, director, դպրոցի ուսուցիչ և բուսաբան
ԱշխատավայրThe Kitasato Institute?, Ուեսլեական համալսարան, Tokyo Metropolitan Sumida Technical High School?, University of Yamanashi?, Kitasato University? և Q107638717?
Զբաղեցրած պաշտոններպրոֆեսոր
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունՃապոնական ակադեմիա, Chinese Academy of Engineering?, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Քիմիայի թագավորական ընկերություն, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և Լեոպոլդինա
Կայքsatoshi-omura.info
 Satoshi Ōmura Վիքիպահեստում

Սատոշի Օմուրա (ծնված հուլիսի 12, 1935) ճապոնացի կենսաքիմիկոս։ Նա հայտնի է հարյուրավոր դեղամիջոցների հայտնաբերմամբ և մշակմամբ, որոնք սկզբնապես հայտնաբերվել են միկրոօրգանիզմներում։ 2015 թվականին նա, Ուիլյամ Քեմփբելի և Թու Յույուի հետ միասին, արժանացել է ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության Նոբելյան մրցանակի՝ ավերմեկտինների և իվերմեկտինի հայտնաբերման գործում ունեցած դերի համար[13][14]։

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սատոշի Ումուրան ծնվել է 1935 թվականին, Ճապոնիայի Նիրասակի քաղաքում, Ումուրա ընտանիքի երկրորդ որդին է։ 1958 թվականին Յամանասիի համալսարանն ավարտելուց հետո նշանակվել է Տոկիոյի Մետրոպոլիտեն Սումիդա Tech ավագ դպրոցի բնական գիտությունների ուսուցիչ։ 1960 թվականին Տոկիոյի կրթական համալսարանում նա դարձավ Կոջի Նաքանիշիի դասընթացի աուդիտորը, մեկ տարի անց նա ընդունվեց Տոկիոյի Գիտության համալսարանը (ՏԳՀ)։ Ումուրան իր մագիստրոսի կոչումը ստացել է ՏԳՀ-ում, իսկ թեկնածուական թեզը դեղագործական բնագավառում պաշտպանել է Տոկիոյի համալսարանում[15]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965 թվականից Ումուրան աշխատել է Կիտասատոյի ինստիտուտի համակարգում[16]։ 1970-1990 թվականներին նա նաև դարձել է Տոկիոյի Գիտության համալսարանի հեռակա դասախոս[17]։

1971 թվականին, երբ նա այցելու պրոֆեսոր էր Ուեսլեյան համալսարանում[16], նա միջազգային գիտաժողովում համագործակցում էր Ամերիկյան քիմիական ընկերության նախագահ Մաքս Թիշլերի հետ։ Նրանք միասին հաջողությամբ հետազոտական ​​ծախսերը ստացան Merck & Co.-ից[18]։ Ումուրան մտածում էր իր հետազոտությունները ԱՄՆ-ում շարունակելու մասին, բայց ի վերջո վերադարձավ Ճապոնիա։

1973 թվականին նա դարձավ Կիտասատոյի համալսարանի հակաբիոտիկների լաբորատորիայի տնօրեն[19], ինչպես նաև սկսեց համագործակցել Merck & Co-ի հետ[20]։

1975 թվականին նա դարձել է Կիտասատոյի համալսարանի դեղագործական դպրոցի պրոֆեսոր։ Միևնույն ժամանակ, Ումուրայի լաբորատորիան բազմաթիվ հետազոտողներ և 31 համալսարանի դասախոս և 120 բժիշկ է աճեցրել։

Ներկայումս Ումուրան Կիտասատոյի համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր է և Վեսլեյան համալսարանի Մաքս Թիշլեր քիմիայի պրոֆեսոր։

Հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իվերմեկտինի մոլեկուլային դիագրամ, Օմուրայի հայտնագործություններից մեկը

Սատոշի Ումուրան հայտնի է միկրոօրգանիզմներից ստացված տարբեր դեղագործական նյութերի հայտնաբերմամբ և մշակմամբ։ Ուիլյամ Քեմփբելի և Թու Յույուի հետ համատեղ նա արժանացել է 2015 թվականի ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության Նոբելյան մրցանակին՝ կլոր որդերի մակաբույծներով առաջացած վարակների դեմ նոր թերապիայի հայտնագործության համար։ Ավելի ճիշտ, նրա հետազոտական ​​խումբը առսանձնացրեց Streptomyces avermitilis-ի մի շտամը, որն արտադրում է հակամակաբույծ ավերմեկտին միացությունը[14]։ Հետագայում Քեմփբելը ձեռք բերեց այս բակտերիաները և մշակեց ստացված դեղամիջոցը, որն առաջին անգամ վաճառվեց անասնաբուժական օգտագործման համար 1981 թվականին, այնուհետև 1987-88 թվականներին օգտագործվեց օնկոկերցիազի՝ Մեկտիզան անունով քոս, դեմ[14] և այսօր օգտագործվում է գետի կուրություն, լիմֆատիկ ֆիլարիազի, քոսի և այլ մակաբուծական վարակների դեմ[15][21][22]։

1970-ականներից ի վեր Ումուրան հայտնաբերել է ավելի քան 480 նոր միացություններ, որոնցից օգտագործման մեջ են 25 տեսակի դեղամիջոցներ և ռեագենտներ, որոնցից են․ անդրաստին, հերբիմիցին, նեոքսալին, ինչպես նաև.

  • ստաուրոսպորին անունով պրոտեին կինազի հատուկ արգելակիչ
  • ակտացիստին անունով պրոտեազոմի արգելակիչ
  • ճարպաթթուների կենսասինթեզի արգելակիչ

Ումուրայի կողմից հայտնաբերված եզակի կառուցվածք և կենսաբանական ակտիվություն ունեցող միացությունները օգտագործվել են դեղերի հայտնաբերման հետազոտության մեջ, և նոր հակաքաղցկեղային և նմանատիպ այլ դեղամիջոցներ են հայտնաբերվել։

Ընտրված հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Rogers K. Encyclopædia Britannica
  2. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. Munzinger Personen (գերմ.)
  4. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2015/
  5. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  6. 6,0 6,1 https://jp.ambafrance.org/Remise-de-la-Legion-d-Honneur-au
  7. Robert Koch Award
  8. https://www.robert-koch-stiftung.de/index.php?article_id=16&clang=0
  9. https://www.acs.org/funding/awards/nakanishi-prize/past-recipients.html
  10. http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/201802/t20180228_328136.html (չին.)中华人民共和国教育部.
  11. https://www.acs.org/funding/awards/ernest-guenther-award-in-the-chemistry-of-natural-products/past-recipients.html
  12. https://www.tetrahedron-chem.com/tetrahedron_prize_for_creativity2022
  13. «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2015». Nobel Prize Outreach AB. 2015 թ․ հոկտեմբերի 6.
  14. 14,0 14,1 14,2 Andy Crump; Սատոշի Ումուրա (2011년 Հունվար 1일). «Ivermectin, 'wonder drug' from Japan: the human use perspective». Proceedings of the Japan Academy, Series B (անգլերեն). 87 (2): 13–28. Bibcode:2011PJAB...87...13C. doi:10.2183/PJAB.87.13. ISSN 0386-2208. PMC 3043740. PMID 21321478. Wikidata Q34598257.
  15. 15,0 15,1 «Satoshi Omura PhD». Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  16. 16,0 16,1 大村智北里研究所顧問・北里大学名誉教授が文化功労者に 北里大学 2012年11月1日
  17. [from ストックホルム]「これからは人材の育成に努力します」大村先生が語った受賞後の活動 Արխիվացված 2016-12-23 Wayback Machine TUSToday 2015.12.18
  18. 「人間発見」日本経済新聞2010年7月14日
  19. 「【ノーベル賞受賞】大村智氏、常識破りの発想で治療薬開発 」 Արխիվացված 2019-05-03 Wayback Machine 産経ニュース2015.10.5
  20. 「 新しい微生物創薬の世界を切り開く 」 JT
  21. Press release NobelPrize.org
  22. «Japanese microbiologist Satoshi Omura shares Nobel Prize for medicine». The Japan Times. 2015 թ․ հոկտեմբերի 5. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.