Ռումինացիները Հունգարիայում
_in_Hungary,_census_1890.jpg)
Ռումինացիները Հունգարիայում ներկայումս շատ փոքր թիվ են կազմում։ Համաձայն հունգարական վերջին՝ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալների (որը կատարվել է ինքնորոշման հիման վրա) ռումինացի բնակչությունը երկրում կազմում է 35,641 մարդ կամ երկրի բնակչության ընդհանուր թվի 0.3 %, որը նշանակալիորեն աճել էր 2001 թվականի 8,482 բնակչից և 0,1 %-ից[1]։ Ռումինացիները հիմնականում ապրում են Ռումինիայի սահմանի մոտ գտնվող գյուղերում և քաղաքներում՝ Բաթոնյա, Էլեկ, Մեհկերեկ և Գյուլա։ Ռումինացիներ ապրում են նաև Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմականորեն այժմյան Ռումինիայի տարածքի նշանակալի մասը պատկանել է Հունգարիայի թագավորությանը։
Անկախ ռումինացիների՝ Տրանսիլվանիայում առկայությանը/չառկայությանը մինչ հունգարացիների կողմից նվաճումը (տե՛ս ռումինացիների ծագումը) ռումինացի բնակչության վերաբերյալ առաջին գրավոր աղբյուրները թվագրվում են 13-րդ դարի։ 1283 թվականի տարեգրություններից մեկում հիշատակվում է Օլաթելուկ գյուղը, որտեղ ապրել են ռումինացիներ[2][3]։ «Ռումինացիների հողը»[3][4][5][6] գտնվում էր Ֆեգերաշում, այդ տարածքը 1285 թվականին[3] հիշատակվում է նաև այլ՝ Օլաշի անվամբ։ Ռումինական «Օլա» անունն առաջին անգամ հիշատակվում է 1258 թվականի թագավորական հրովարտակներից մեկում[3]։ Այդ ժամանակ ռումինացի բնակչությունն ապրում էր Տրանսիլվանիայում, Բանատում, Մարամարոշում և Պարցիումում։
Տրիանոնյան համաձայնագրից հետո Հունգարիան դարձավ էթնիկ առումով գրեթե միատարր երկիր, որտեղ բնակչության միայն 10.4 % են կազմում ազգային փոքրամասնությունները, որից 6,9 % գերմանացիներ են, իսկ ռումինացիները կազմում էին միայն 0,3 %։
Ռումինացիների թիվը Հունգարիայում կտրուկ աճեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում, երբ Հունգարիան անեքսիայի ենթարկեց Չեխոսլովակիայի տարածքի մի մասը, Ռումինիան և Հարավսլավիան։ Այս բռնամիակցումը հաստատվեց Մյունխենյան համաձայնության շրջանակում(1938)՝ երկու հունգարական իրավարարություններով (1938 և 1940)։ Մասնավորապես՝ Հյուսիսային Տրանսիլվանիայի բնակչությունը, համաձայն 1941 թվականի հունգարական մարդահամարի, կազմում էր 53,5 % հունգարացիներ և 39,1 % ռումինացիներ[7]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Հունգարիան դարձավ ավելի էթնիկ միատարր երկիր, քան պատերազմի ընթացքում էր։ 1980 թվականին երկրի բնակչության 99 % հունգարացիներ էին (տե՛ս Հունգարիայի բնակչություն)։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Population by nationalities, 2001 census (անգլ.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 26-ին.
- ↑ György Fejér, Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis, Volume 7, typis typogr. Regiae Vniversitatis Vngaricae, 1831 [1]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Tamás Kis, Magyar nyelvjárások, Volumes 18-21, Nyelvtudományi Intézet, Kossuth Lajos Tudományegyetem (University of Kossuth Lajos). Magyar Nyelvtudományi Tanszék, 1972, p. 83 [2]
- ↑ Dennis P. Hupchick, Conflict and chaos in Eastern Europe, Palgrave Macmillan, 1995 p. 58 [3]
- ↑ István Vásáry, Cumans and Tatars: Oriental military in the pre-Ottoman Balkans, 1185-1365, Cambridge University Press, 2005, p. 28 [4](չաշխատող հղում)
- ↑ Heinz Stoob, Die Mittelalterliche Städtebildung im südöstlichen Europa, Böhlau, 1977, p. 204 [5]
- ↑ Károly Kocsis, Eszter Kocsisné Hodosi, Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin, Simon Publications LLC, 1998, p. 116-153 [6](չաշխատող հղում)