Ջեք Բրոտոն
| Ջեք Բրոտոն | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1703[1] |
| Ծննդավայր | Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[2] |
| Մահացել է | հունվարի 8, 1789[3] |
| Մահվան վայր | Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | բռնցքամարտիկ |
 Jack Broughton Վիքիպահեստում | |
Ջոն «Ջեք» Բրոտոն (1703[1], Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[2] - հունվարի 8, 1789[3], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), անգլիացի բռունցք բռնցքամարտիկ, առաջին մարդը, ով կազմեց բռնցքամարտի մի շարք կանոններ։ Դրանից առաջ գոյություն ունեցող «կանոնները» թույլ սահմանված էին և հակված էին մրցակցությունից մրցակցություն փոխվել։ Բրոտոնի յոթ կանոններն այն մասին, թե ինչպես կարելի է բռնցքամարտ անցկացնել իր ամֆիթատրոնում (այն ժամանակ իր տեսակի մեջ ամենամեծն ու ամենաազդեցիկը) հետագայում վերածվեցին Լոնդոնի մրցանակային ռինգի կանոնների[4]։
Կենսագրություն և կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջոն Բրոտոնը ծնվել է 1704 թվականին։ Պրոտոնի ծագումը լիովին պարզ չէ։ Վարկածներից մեկի համաձայն[5], նա Բոնթոն (Bonton) գյուղից գյուղացու որդի էր, որը գտնվում է Գլոստերշիր կոմսության Սայրենսեստեր քաղաքից մոտ երկու մղոն դեպի հյուսիս։ 12 տարեկան հասակում նա թողեց իր հայրենի տունը և գնաց Բրիստոլ, որտեղ նա աշխատում էր ափին։ Այնտեղ նա, հավանաբար, կռվի մեջ է մտել տեղացի տղաների հետ, ովքեր հայտնի էին իրենց կռվարարությամբ[5]։ Ենթադրվում է, որ դրանից հետո Ջեյմս Ֆիգն ուշադրություն է դարձրել եղբորը եւ նրան տարել Լոնդոն ՝ իր ամֆիթատրոնում մարզումների և մենամարտերի համար։ Տասնամյակներ անց, 1789 թվականի տարեկան ռեգիստրը, որը հաղորդում էր Բրոտոնի մահվան մասին, պարզապես գրում էր նրա ծագման մասին. «Նա իսկսբանե նավավար էր»[6]։
1741 թվականին Բրետոնը մարտի ժամանակ ծանր պարտություն կրեց Ջորջ Սթիվենսոնին, ով գլխավորում էր ամֆիթատրոնը 1734 թվականին Ջեյմս Ֆիգգի մահից հետո։ Ստացված վնասվածքներից Սթիվենսոնը մահացել է[5][7]։ Տեղի ունեցածը Բրոտոնին ստիպեց մտածել բռնցքամարտում հստակ կանոններ սահմանելու անհրաժեշտության մասին ՝ նման ողբերգությունների հավանականությունը նվազեցնելու համար։
Երկու տարի անց նա կազմեց բռնցքամարտի կանոնագիրք, որը հրապարակվեց 1743 թվականի օգոստոսի 16-ին[8]։ Հետագայում այդ կանոնները գրեթե հարյուր տարի համարվում էին հիմնարար։ Նրանք, մասնավորապես, նախատեսում էին, որ տուրը տևում է այնքան ժամանակ, մինչև մրցակիցներից մեկը ընկնի. բացի այդ, տուրերի միջև պետք է լինի 30 վայրկյան ընդմիջում[7]։ Բրոտոնի կանոնները լայնորեն օգտագործվում էին մինչև 1838 թվականին Լոնդոնի մրցանակային ռինգի կանոնները փոխարինվեցին[9]։
Բրոտոնը նաև բռնցքամարտի առաջին ձեռնոցների գյուտարարն է։ Սակայն երկար ժամանակ դրանք օգտագործվել են միայն մարզումների ժամանակ, իսկ իրական մարտերը նախկինի պես անցկացվել են բռունցքների վրա։ Պարտադիր կարգով ձեռնոցներն սկսել են կիրառել միայն 1866 թվականից ՝ Մարկիզ Քուինսբերիի սահմանած նոր կանոնների համաձայն[10]։
Բռնցքամարտում իր կարգավիճակի և հարուստ հովանավորների օգնության շնորհիվ Բրոտոնը բացեց իր սեփական ամֆիթատրոնը Հանվեյ ռոուդում, Օքսֆորդի փողոցի մոտակայքում։ Այստեղ նա իր թիմի հետ անցկացրել է բռնցքամարտի ներկայացումներ[11]։ Ամֆիթատրոնում առաջին մարտերը տեղի են ունեցել 1743 թվականի մարտի 13-ին։ Մուտքի վճարը չի գերազանցել մեկ շիլինգը։ Հովանավորները կարող Էին հետեւել առանձին մրցակիցների միջեւ մենամարտերի ընթացքին[12]։
1750 թվականին պրոտոնը կռվեց Ջեք Բլեքի ՝ Նորիջի մսագործի հետ, ով վիրավորել էր նրան։ 14 րոպե պայքարից հետո Սլեքը բռունցքով հարվածել է նրա աչքերի արանքում։ Առաջացած ուռուցքի պատճառով Բրոտոնն ի վիճակի չի եղել տեսնել մրցակցին և հեռացել է հանդիպումից։ Քամբերլենդի դուքս Ուիլյամ Օգոստոսը, ով այդ ժամանակ հովանավորում էր Բրոտոնին, դրա պատճառով կորցրեց 10,000 ֆունտ և մեղադրեց նրան ամեն ինչում։ Կատարվածից հետո դուքսը փակել է Բրոտոնի ամֆիթատրոնը եւ դրա փոխարեն զբաղվել անտիկվարային բիզնեսով[13]։
Բռնցքամարտում կարիերայից բացի, Ջեք Բրոտոնը ծառայել է որպես Անգլիայի թագավոր Ջորջ II-ի թիկնապահ։ Մասնավորապես, նա պաշտպանում էր միապետ, երբ նա պայքարում էր Դետինգենի ճակատամարտում[14]։
Ջեք Բրոտոնը մահացել է 1789 թվականի հունվարի 8-ին Լոնդոնում։ Թաղված է Վեստմինստերյան աբբայությունում[15]։
Պրոտոնը բռնցքամարտի Փառքի միջազգային սրահում ընդգրկվածներից մեկն է։ Նա այնտեղ նշվում է որպես այս մարզաձևի ռահվիրա։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Broughton, John (c. 1703–1789) / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ Henning, Fred W. J. Fights for the championship: the men and their times. — London: Licensed Victuallers' Gazette, 1902. — Т. 1. — С. 32—33.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Henning, Fred W. J. Fights for the championship: the men and their times. — London: Licensed Victuallers' Gazette, 1902. — Т. 1. — С. 12—52.
- ↑ Annual Register. — London : W. Otridge and Son, 1802. — Vol. 31. — P. 197.
- ↑ 7,0 7,1 The Bare-knuckle Legacy of Boxing // Si Vault от 20 февраля 1961 // Wayback Machine. Internet archive.
- ↑ The Ring Rules to Be Observed in All Battles on the Stage Արխիվացված 2019-08-08 Wayback Machine // Wikimedia.
- ↑ Miles, Henry Downes Pugilistica. — Edinburgh: J. Grant, 1906. — Т. 1. — С. 21—30.
- ↑ Бокс Արխիվացված 2022-03-19 Wayback Machine // Муниципальное бюджетное учреждение Спортивная школа «Олимп» г. Бердска.
- ↑ Jack Broughton / Famous Fights // Wayback Machine. Internet archive.
- ↑ Egan, Pierse. Boxiana: or Sketches of ancient and modern pugilism. — London, 1823. — P. 49.
- ↑ Jack Broughton Արխիվացված 2012-03-04 Wayback Machine // International Boxing Hall of Fame.
- ↑ The History of the King’s Body Guard of the Yeomen of the Guard.
- ↑ Jack Broughton Արխիվացված 2019-08-08 Wayback Machine // VV-Travel.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Hennel, Reginald. The History of the King’s Body Guard of the Yeomen of the Guard. — Westminster: Archibald Constable & Co., 1904.
- Miles, Henry Downes. Puglistica. — Edinburgh: John Grant, 1906.
- Roberts James B., Alexander G. Skutt. Boxing Register: International Boxing Hall of Fame Official Record Book. — London: McBooks Press, 2002. ISBN 1-59013-020-0.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեք Բրոտոն» հոդվածին։ |
| ||||||
