Jump to content

Չալուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Չալուս
պարս.՝ چالوس
ԵրկիրԻրան Իրան
ՕսթանՄազանդարան
Շահրեստան Չալուս
ՀամայնքCentral District?
ԲԾՄ26 մետր
Բնակչություն65 196 մարդ (2016)[1]
Հեռախոսային կոդ0191
Պաշտոնական կայքchalus.ir(պարս.)
Չալուս (Իրան)##
Չալուս (Իրան)

Չալուս (պարս.՝ چالوس), քաղաք Իրանի հյուսիսում, Մազանդարան օսթանում։ Հանդիսանում է համանուն շահրեստանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով կազմում է 65 196 մարդ (2016)[1]։

Աշխարհագրական դիրք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գտնվում է Մազանդարանի արևմտյան մասում` օսթանի վարչական կենտրոն Սարիից մոտ 143 կմ արևմուտք։ Տեղադրված է Կասպից ծովի ափին, Չալուս գետի ափերին։ Չալուսից անմիջապես արևելք Նոուշահր քաղաքն է։

Շրջանն ունի խոնավ մերձարևադարձային կլիմա։ Չալուսը խոշոր հանգստավայր է իրանցիների համար, քանի որ այնտեղ եղանակը հիանալի է և կան բազմաթիվ տեսարժան վայրեր։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 65 196 մարդ, որոնք կազմում էին 22 166 տնտեսություն։ Չալուսը Մազանդարան օսթանի բնակչությամբ վեցերորդ ամենախոշոր քաղաքն է[2]։ Քաղաքի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.

Տարի 1956 1966 1991 1996 2006 2011 2016
Բնակիչ 9 758[3] 14 837[4] 28 185[5] 41 345[5] 44 618[6] 47 881[7] 65 196[8]

Չալուսը կոչվում էր «Սալուս» կամ «Շալուս»։ Այն ունի երկար պատմություն, որում եղել են ապստամբություններ և պայքար տեղի իշխանության հետ, ինչպես նաև շրջափակում օտարերկրացիների կողմից։ Չալուսն ուներ մեծ մետաքսի գործարան, որը գործում էր 1936 թվականից մինչև 1958 թվականը։ Այն արտահանում էր գործվածներ և այլ մետաքսե արտադրանք տարբեր երկրներ։

Տեսարժան վայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չալուսը համարվում է ամենաշատ այցելվող զբոսաշրջանային վայրերից մեկը։ Քաղաքից 12 կմ հեռավորության վրա գտնվում է Նամակ Աբրուդ ժամանցային համալիրը, որը հագեցած է հյուրանոցներով, հանգստի վայրերով և ֆունիկուլյորով։ Հետաքրքրական տեսարժան վայրերից է նաև Չայխորան պալատը։ Այն ընդգրկված է Իրանի ազգային ժառանգության հուշարձանների մեջ։ Զբաղեցնում է 4000 քառ․ մետր տարածք։ Հին ժամանակներում շահերի համար ծառայել է որպես ժամանակավոր հանգստավայր։

Չալուսից 60 կմ հարավարևմուտք գտնվում են Թախթ ե Սոլեյման (4850մ)և Ալամ-կուխ (4335մ) լեռները։ Առաջինն իրենից ներկայացնում է հնավայր, որտեղ դեռևս պահպանվել են զրադաշտական ատրուշանի մնացորդները։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
  2. «Մազանդարան օսթանի քաղաքները» (անգլերեն).
  3. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1956 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
  4. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1966 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
  5. 5,0 5,1 «Islamic Republic of Iran» (անգլերեն).
  6. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
  7. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
  8. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2021 թ. հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չալուս» հոդվածին։