Միկրոնեզիայի Դաշնային Նահանգների տնտեսություն
| Ենթակատեգորիա | • Համաշխարհային տնտեսություն • Օվկիանիայի տնտեսություն  | |
|---|---|---|
| Երկիր | Միկրոնեզիա | |
| Վայր | Միկրոնեզիա | |
| Անվանական ՀՆԱ | 336 427 532,88 ԱՄՆ դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ | 3187 ԱՄՆ դոլար | |
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 390 596 586 միջազգային դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ | 3700,794 միջազգային դոլար | |
| Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ | 2±0,1 տոկոս | |
| Ընդհանուր պահուստներ | 203 718 873 ԱՄՆ դոլար | |
| Գնաճի մակարդակ | 1,3 տոկոս | |
Միկրոնեզիայի Դաշնային Նահանգների տնտեսությունը հիմնականամ գործունեությունը բաղկացած է կենսապահովման գյուղատնտեսությունից և ձկնորսությունից։ Կղզիներում հանքավայրերը քիչ են, որոնք արժանի են շահագործման, բացառությամբ բարձրորակ ֆոսֆատների։ Զբոսաշրջության զարգացման համար պոտենցիալ կա, սակայն տեղանքի հեռավորությունը և համապատասխան հարմարությունների բացակայությունը խոչընդոտում են զարգացմանը։ ԱՄՆ-ի ֆինանսական աջակցությունը եկամտի հիմնական աղբյուրն է, ընդ որում ԱՄՆ-ը պարտավորվել է 1986-2001 թվականներին կղզիներում ներդնել 1,3 միլիարդ դոլար։ Աշխարհագրական մեկուսացումը և վատ զարգացած ենթակառուցվածքը երկարաժամկետ աճի հիմնական խոչընդոտներն են։
Ազատ ասոցիացիայի համաձայնագրի պայմանների համաձայն՝ Միացյալ Նահանգները Միկրոնեզիայի Դաշնային Նահանգներին տրամադրել է շուրջ 2 միլիարդ դոլար դրամաշնորհներ և ծառայություններ 1986-ից մինչև 2001 թվականը։ Համաձայնագրի ֆինանսական պայմանները վերանայվում են երկարաձգման ժամկետով։ 2001 թվականին ԱՄՆ-ն ավելի քան 84 միլիոն դոլար է տրամադրել Համաձայնագրի դրամաշնորհների տեսքով, որը համարժեք է Միկրոնեզիայի Դաշնային Նահանգների ՀՆԱ-ի ավելի քան մեկ երրորդին, գումարած ավելի քան 20 միլիոն դոլար՝ այլ դաշնային ծրագրերի միջոցով։ 2001 թվականին բոլոր աղբյուրներից ստացված զարգացման պաշտոնական աջակցությունը կազմել է ավելի քան 100 միլիոն դոլար, ընդ որում այդ ընդհանուրի մոտ 90%-ը ստացվել է ԱՄՆ-ից։
FSM հանրային հատվածը կենտրոնական դեր է խաղում տնտեսության մեջ՝ որպես Համաձայնագրի փողի կառավարիչ։ Ազգային և նահանգային կառավարություններում աշխատում են երկրի աշխատողների կեսից ավելին և ծառայություններ են մատուցում, որոնք կազմում են ՀՆԱ-ի ավելի քան 40%-ը։ 2001 թվականին Համաձայնագրի ֆինանսական դրույթների ժամկետի ավարտից հետո որոշ աջակցության ծրագրերի հնարավոր նվազման կամ դադարեցման հետ կապված՝ ՄԴՆ-ի կառավարությունը 1996 թվականին սկսեց իրականացնել տնտեսական բարեփոխումների ծրագիր՝ ուղղված տնտեսության մեջ պետական հատվածի դերի նվազեցմանը։ Բացի այդ, .fm դոմեյնային անուններ օգտագործող երաժշտական ստարտափների հայտնվելը կառավարությանը եկամուտների նոր, թեև բավականին փոքր հոսք է ապահովել[1]։
Արդյունաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծ նշանակություն ունի ձկնարդյունաբերությունը։ Օտարերկրյա առևտրային ձկնորսական նավատորմերը տարեկան վճարում են ավելի քան 20 միլիոն դոլար ՄԴՆ-ի տարածքային ջրերում գործունեություն ծավալելու իրավունքի համար։ Այս լիցենզավորման վճարները կազմում են ներքին բյուջեի եկամուտների մոտ 30%-ը։ Բացի այդ, ծովային արտադրանքի արտահանումը, հիմնականում ձկան վերաարտահանումը դեպի Ճապոնիա, կազմում է արտահանման հասույթի մոտ 85%-ը։
Երկրում զբոսաշրջություն կա, սակայն դրա զարգացմանը խոչընդոտում է ենթակառուցվածքների բացակայությունը։ Այցելուների տեսարժան վայրերն են սկուբա դայվինգը յուրաքանչյուր նահանգում, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մարտական վայրերը և Պոնպեյի հնագույն ավերված Նան Մադոլ քաղաքը։ Ամեն տարի մոտ 15000 զբոսաշրջիկ է այցելում կղզիներ։ Ասիական զարգացման բանկը զբոսաշրջությունը ճանաչել է որպես ՄԴՆ-ի ամենաբարձր պոտենցիալ աճող ճյուղերից մեկը։
Հողագործությունը հիմնականում գոյատևում է, և դրա նշանակությունը նվազում է։ Հիմնական մշակաբույսերն են կոկոսը, բանանը, բեթել ընկույզը, մանոկը և քաղցր կարտոֆիլը։ Պաշտոնական աշխատուժի 10%-ից պակասը և արտահանման եկամուտների 7%-ից պակասը ստացվում է գյուղատնտեսության ոլորտից։ Արտադրական գործունեությունը համեստ է, որը հիմնականում բաղկացած է Յապում բեթելի ընկույզի արտահանումից և տրոխուսի կեղևից կոճակների արտադրությունից։
Հարկեր և առևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պաշտոնական օգնության մեծ ներհոսքը ՄԴՆ-ին թույլ է տալիս ունենալ զգալի առևտրային դեֆիցիտ և ունենալ շատ ավելի թեթև հարկային բեռ, քան տարածաշրջանի մյուս պետությունները (ՀՆԱ-ի 11%-ը ՄԴՆ-ում՝ համեմատած այլ երկրների 18-25% ցուցանիշի հետ)։ Կառավարությունը նաև պարտք է վերցրել 1990-ականների սկզբին պայմանագրի ապագա վճարումների դիմաց, ինչի արդյունքում 1997 թվականին արտաքին պարտքը կազմել է 111 միլիոն դոլար (ՀՆԱ-ի ավելի քան 50%-ը)։
Միկրոնեզիայում արտոնագրային օրենքներ չկան[2]։
Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ՀՆԱ՝ ըստ գնողունակության համարժեքության - 277 միլիոն դոլար (2002 թվական)
Նշում՝ ՀՆԱ-ն համալրվում է դրամաշնորհային օգնությունով, որը տարեկան կազմում է միջինը 100 միլիոն դոլար
ՀՆԱ-ի իրական աճի տեմպ՝ 1% (2002 թվական)
ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով՝ գնողունակության համարժեքություն - $3 900 (2002 թվական)
ՀՆԱ-ի կազմը ըստ ոլորտների՝
գյուղատնտեսություն՝ 47%
արդյունաբերություն՝ 10%
ծառայություններ՝ 43% (2010 թվական)
Բնակչությունը աղքատության շեմից ցածր՝ 22.3%
Տնային տնտեսության եկամուտը կամ սպառումը տոկոսային մասնաբաժնով՝
ամենացածր 10%՝ NA%
ամենաբարձր 10%՝ NA%
Գնաճի մակարդակ (սպառողական գներ)՝ 2% (2012 թվական)
Աշխատուժ՝ 37,410 (2000 թվական)
Աշխատուժ՝ ըստ զբաղմունքի՝ երկու երրորդը պետական աշխատողներ են
Գործազրկության մակարդակը՝ 15% (2010 թվական)
Բյուջե՝
եկամուտները՝ $157.5 million (74 միլիոն դոլար պակաս դրամաշնորհներ)
ծախսերը՝ 134 միլիոն դոլար, ներառյալ 17.9 միլիոն դոլարի կապիտալ ծախսերը (2005 թվականի գնահատում)
Արդյունաբերություններ` զբոսաշրջություն, շինարարություն, ձկան վերամշակում, կճեպից, փայտից և մարգարիտից պատրաստված արհեստագործական իրեր
Արդյունաբերական արտադրության աճի տեմպ` NA%
Էլեկտրաէներգիայի արտադրություն՝ 261 միլիոն կՎտժ (2010 թվական)
Էլեկտրաէներգիայի սպառում՝ 222 միլիոն կՎտժ (2010 թվական)
Էլեկտրաէներգիայի արտահանում՝ 0 կՎտժ (2010 թվական)
Էլեկտրաէներգիայի ներմուծում՝ 0 կՎտժ (2010 թվական)
Գյուղատնտեսական արտադրանք՝ սև պղպեղ, արևադարձային մրգեր և բանջարեղեն, կոկոս, կասավա (տապիոկա), քաղցր կարտոֆիլ, խոզեր, հավ
Արտահանումներ՝ $123 միլիոն (f.o.b., 2000 թվական)
Արտահանվող ապրանքներ՝ ձուկ, հագուստ, բանան, սև պղպեղ
Արտահանման գործընկերներ՝ Ճապոնիա, Միացյալ Նահանգներ, Գուամ, Չինաստան (2010 թվական)
Ներմուծում՝ $82,5 միլիոն f.o.b (2010 թվական)
Ներմուծվող ապրանքներ՝ սնունդ, արտադրական ապրանքներ, մեքենաներ և սարքավորումներ, խմիչքներ
Ներմուծման գործընկերներ՝ ԱՄՆ, Ավստրալիա, Ճապոնիա (2010 թվական)
Արտաքին պարտք՝ $44 միլիոն (2010 թվական)
Ստացված տնտեսական օգնություն՝ $64 միլիոն (2010 թվական), նշում- Ազատ ասոցիացիայի համաձայնագրի պայմաններով ԱՄՆ-ը 1986-2001 թվականներին կտրամադրի 1,3 միլիարդ դոլար դրամաշնորհային օգնություն։
Արժույթ՝ 1 ԱՄՆ դոլար (US$) = 100 ցենտ
Փոխարժեքները՝ Օգտագործվում է ԱՄՆ արժույթը
Հարկաբյուջետային տարի՝ հոկտեմբերի 1-ից սեպտեմբերի 30
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Hezel, Francis X. (2012). «Pacific Island Nations: How Viable Are Their Economies?». Pacific Islands Policy. 7: 15. hdl:10125/22221. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.
- ↑ «Gazetteer - Patents». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 18-ին.