Մասնակից:Sona Krkhyan/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Democide, «անզեն կամ զինաթափված անձի դիտավորյալ սպանութjուն պետական գործակալների կողմից, որոնք գործում են իրենց հեղինակավոր կարգավիճակով, համաձայն կառավարության քաղաքականության կամ բարձր հրամանատարության»: Տերմինը առաջին անգամ ստեղծվել է պատմաբան Հոլոքոստի և վիճակագրության փորձագետ Ռ.Ջ. Ռումելի իր «Մահ կառավարության կողմից» գրքում, բայց նաև նկարագրվել է որպես ցեղասպանությունից ավելի լավ տերմին, որը վերաբերում է զանգվածային սպանությունների որոշ տեսակներին, Հոլոքոստի հայտնի պատմաբան Յեհուդա Բաուերի կողմից[1][2]։ Ըստ Ռումելի, այս սահմանումն ընդգրկում է մահերի լայն շրջան, ներառյալ հարկադիր աշխատանքի և համակենտրոնացման ճամբարի զոհերի, արտադատական ամփոփ սպանությունների և զանգվածային մահերի պետական հանցավոր բացթողման և անտեսման հետևանքը, ինչպես օրինակ՝ Հոլոդոմորի նման դիտավորյալ սովը, նաև սպանություններ դե ֆակտո կառավարությունների կողմից, օրինակ՝ սպանություններ քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում[1][2]։ Այս սահմանումը ծածկում է կամայական թվով անձանց ցանկացած սպանություն ինչ-որ կառավարության կողմից[1][2]։

Ռումելը ստեղծեց դեմոցիդը, որպես ընդլայնված տերմին՝ ներառելով կառավարական սպանության ձևերը, որոնք չեն ծածկվում ցեղասպանությունով։ Ըստ Ռումելի՝ դեմոցիդը գերազանցել է պատերազմին՝ որպես 20-րդ դարում ոչ բնական մահվան հիմնական պատճառ[3][4]։

Սահմանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժողովրդավարությունը ցանկացած անձի կամ ժողովրդի սպանությունն է իրենց կառավարության կողմից, ներառյալ ցեղասպանությունը, քաղաքականությունը և զանգվածային սպանությունները։ Ժողովրդավարությունը պարտադիր չէ լինի մշակույթային ամբողջ խմբերի վերացում , այլ երկրի ներսում խմբերի, որոնք կառավարությունը զգում է, որ պետք է արմատախիլ արվեն քաղաքական նկատառումներով և ապագա սպառնալիքների պատճառով[1][2]։

Ըստ Ռումելի՝ ցեղասպանությունը երեք տարբեր իմաստ ունի։ Սովորական իմաստը մարդկանց սպանությունն է կառավարության կողմից՝ պայմանավորված նրանց ազգային, էթնիկական, ռասայական կամ կրոնական խմբերի անդամակցությամբ։ Ցեղասպանության իրավական իմաստը վերաբերում է ցեղասպանության մասին միջազգային պայմանագրին՝ «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխելու և պատժելու մասին» կոնվենցիային։ Սա ներառում է նաև ոչ մահաբեր գործողություններ, որոնք ի վերջո վերացնում կամ մեծապես խանգարում են խմբին։ Հետ նայելով պատմությանը՝ կարելի է տեսնել տեղի ունեցած դեմոցիդների տարբեր տատանումրները, բայց այն դեռ բաղկացած է սպանություններից կամ զանգվածային սպանություններից։ Ցեղասպանության ընդհանրացված իմաստը նման է սովորական իմաստին, բայց ներառում է նաև քաղաքական հակառակորդների կառավարական սպանությունները կամ այլ կերպ դիտավորյալ սպանությունները։ Որպեսզի խուսափի շփոթությունից, թե որ իմաստն է նախատեսված, Ռումելը ստեղծեց դեմոցիդը այս երրորդ իմաստի համար[5]։

In "How Many Did Communist Regimes Murder?", Rummel wrote:

First, however, I should clarify the term democide. It means for governments what murder means for an individual under municipal law. It is the premeditated killing of a person in cold blood, or causing the death of a person through reckless and wanton disregard for their life. Thus, a government incarcerating people in a prison under such deadly conditions that they die in a few years is murder by the state—democide—as would parents letting a child die from malnutrition and exposure be murder. So would government forced labor that kills a person within months or a couple of years be murder. So would government created famines that then are ignored or knowingly aggravated by government action be murder of those who starve to death. And obviously, extrajudicial executions, death by torture, government massacres, and all genocidal killing be murder. However, judicial executions for crimes that internationally would be considered capital offenses, such as for murder or treason (as long as it is clear that these are not fabricated for the purpose of executing the accused, as in communist show trials), are not democide. Nor is democide the killing of enemy soldiers in combat or of armed rebels, nor of noncombatants as a result of military action against military targets.[6]

In his work and research, Rummel distinguished between colonial, democratic, and authoritarian and totalitarian regimes.[7] He defined totalitarianism as follows:

There is much confusion about what is meant by totalitarian in the literature, including the denial that such systems even exist. I define a totalitarian state as one with a system of government that is unlimited constitutionally or by countervailing powers in society (such as by a church, rural gentry, labor unions, or regional powers); is not held responsible to the public by periodic secret and competitive elections; and employs its unlimited power to control all aspects of society, including the family, religion, education, business, private property, and social relationships. Under Stalin, the Soviet Union was thus totalitarian, as was Mao's China, Pol Pot's Cambodia, Hitler's Germany, and U Ne Win's Burma. Totalitarianism is then a political ideology for which a totalitarian government is the agency for realizing its ends. Thus, totalitarianism characterizes such ideologies as state socialism (as in Burma), Marxism-Leninism as in former East Germany, and Nazism. Even revolutionary Moslem Iran since the overthrow of the Shah in 1978–79 has been totalitarian—here totalitarianism was married to Moslem fundamentalism. In short, totalitarianism is the ideology of absolute power. State socialism, communism, Nazism, fascism, and Moslem fundamentalism have been some of its recent raiments. Totalitarian governments have been its agency. The state, with its international legal sovereignty and independence, has been its base. As will be pointed out, mortacracy is the result.[8]

Գնահատականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր գնահատականներում Ռուդոլֆ Ռումելը հիմնականում հիմնվում էր պատմական պատմությունների վրա, մի մոտեցումով, որը հազվադեպ է տալիս ճշգրտություն՝ համեմատած ժամանակակից ակադեմիական կարծիքի հետ։ Մեքսիկայի դեմոցիդի դեպքում Ռումելը գրել է, որ թեև «այդ թվերը քիչ ավելին են, քան տեղեկացված ենթադրությունները», նա կարծում է, որ «բավական ապացույցներ կան գոնե այս ավտորիտար ռեժիմներին մեգամսպանության մեղադրանք ներկայացնելու համար»[9]։ Ռումելի խոսքով՝ իր հետազոտությունը ցույց է տվել, որ դեմոցիդի զոհերի թիվը շատ ավելի մեծ է, քան պատերազմից զոհվածների թիվը: Կառավարության կողմից մահացությունների ավելի քան 8000 հաղորդումներ ուսումնասիրելուց հետո Ռումելը գնահատել է, որ անցյալ դարում եղել է դեմոցիդի 262 միլիոն զոհ: Նրա տվյալներով՝ վեց անգամ ավելի շատ մարդ է զոհվել կառավարությունների համար աշխատող մարդկանց գործողություններից, քան մարտերում: Նրա հիմնական բացահայտումներից մեկն այն էր, որ դեմոկրատական երկրներում շատ ավելի քիչ դեմոցիդ կա, քան ավտորիտար ռեժիմները[2]: Ռումելը պնդում էր, որ քաղաքական իշխանության և դեմոցիդի միջև կապ կա: Քաղաքական զանգվածային սպանությունները գնալով ավելի տարածված են դառնում, քանի որ քաղաքական իշխանությունը դառնում է անկաշկանդ: Սանդղակի մյուս ծայրում, որտեղ իշխանությունը ցրված է, ստուգված և հավասարակշռված, քաղաքական բռնությունը հազվադեպ է: Ըստ Ռումելի, «որքան ավելի շատ իշխանություն ունենա ռեժիմը, այնքան ավելի հավանական է, որ մարդիկ սպանվեն: Սա ազատության խթանման հիմնական պատճառն է»[10]: Ռումելը պնդում էր, որ «կենտրոնացված քաղաքական իշխանությունը ամենավտանգավոր բանն է երկրի վրա»[11]։

Ռումելի գնահատականները, հատկապես կոմունիստական դեմոցիդի մասին, սովորաբար ներառում էին լայն միջակայք և չէին կարող որոշիչ համարվել[1][2]։ Ռումելը հաշվարկել է մոտ 43 միլիոն մահ՝ Խորհրդային Միության ներսում և նրա սահմաններից դուրս Ստալինի ռեժիմի ժամանակ տեղի ունեցած դեմոցիդի հետևանքով[10]: Սա շատ ավելի բարձր է, քան հանրաճանաչ մամուլում հաճախ հիշատակված թիվը՝ 20 միլիոն, կամ 2010-ականների գիտական թիվը՝ 9 միլիոն[12]: Ռումելը պատասխանեց, որ 20 միլիոնի հաշվարկը հիմնված է Ռոբերտ Քոնքվեստի «Մեծ սարսափը» գրքի թվի վրա, և որ «Կոնքվեստի» որակավորումը «գրեթե անկասկած շատ ցածր» սովորաբար մոռացվում է: Ռումելի համար Քոնքուեսթի հաշվարկները բացառել են ճամբարային մահերը 1936-ից առաջ և 1950-ից հետո, մահապատիժները (1939–1953), բնակչության բռնի տեղափոխումը Խորհրդային Միությունում (1939–1953), Խորհրդային Միության ներսում փոքրամասնությունների արտաքսումը (1941–1944) և նրանց, որոնք Խորհրդային Կարմիր բանակը և Չեկան (գաղտնի ոստիկանությունը) մահապատժի ենթարկեցին Արևելյան Եվրոպայում 1944-1945 թվականներին իրենց նվաճումից հետո: Ավելին, 1932–1934 թվականներին 5 միլիոն սպանած Հոլոդոմորը (ըստ Ռումելի) նույնպես ներառված չէ[13]: Ըստ Ռումելի՝ 1948-1987 թվականներին Կորեայի Ժողովրդադեմոկրատական Հանրապետությունում ավելի քան մեկ միլիոն մահվան պատճառ են դարձել հարկադիր աշխատանքը, մահապատիժները և համակենտրոնացման ճամբարները[14]: Պետական արխիվներում տասնամյակներ ուսումնասիրելուց հետո գիտնականների մեծ մասն ասում է, որ Ստալինի ռեժիմը սպանել է 6 և 9 միլիոն մարդ, ինչը զգալիորեն ավելի քիչ է, քան ենթադրվում էր ի սկզբանե[15], մինչդեռ նացիստական Գերմանիան սպանեց առնվազն 11 միլիոնի, ինչը համահունչ է նախկին գնահատականներին[16]։

Application[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Authoritarian and totalitarian regimes[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Communist regimes[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The concept of democide has been applied by Rummel to Communist regimes.[6][17] In 1987, Rudolph Rummel's book Death by Government Rummel estimated that 148 million were killed by Communist governments from 1917 to 1987. The list of Communist countries with more than 1 million estimated victims included:

In 1993, Rummel wrote: "Even were we to have total access to all communist archives we still would not be able to calculate precisely how many the communists murdered. Consider that even in spite of the archival statistics and detailed reports of survivors, the best experts still disagree by over 40 percent on the total number of Jews killed by the Nazis. We cannot expect near this accuracy for the victims of communism. We can, however, get a probable order of magnitude and a relative approximation of these deaths within a most likely range."[6] In 1994, Rummel updated his estimates for Communist regimes at about 110 million people, foreign and domestic, killed by Communist democide from 1900 to 1987.[19] Due to additional information about Mao Zedong's culpability in the Great Chinese Famine according to Mao: The Unknown Story, a 2005 book authored by Jon Halliday and Jung Chang, Rummel revised upward his total for Communist democide to about 148 million,[20][21][22] using their estimate of 38 million famine deaths.[23]

Rummel's figures for Communist governments have been criticized for the methodology which he used to arrive at them, and they have also been criticized for being higher than the figures which have been given by most scholars[24][25][26][27][28][29][30] (for example, The Black Book of Communism estimates the number of those killed in the USSR at 20 million[31]).

Right-wing authoritarian, fascist, and feudal regimes[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Estimates by Rummel for fascist or right-wing authoritarian regimes include:

Estimates for other regime-types include:

Democide in Communist and Nationalist China, Nazi Germany, and the Soviet Union are characterized by Rummel as deka-megamurderers (128,168,000), while those in Cambodia, Japan, Pakistan, Poland, Turkey, Vietnam, and Yugoslavia are characterized as the lesser megamurderers (19,178,000), and cases in Mexico, North Korea, and feudal Russia are characterized as suspected megamurderers (4,145,000).[18] Rummel wrote that "even though the Nazis hardly matched the democide of the Soviets and Communist Chinese", they "proportionally killed more".[32]

Colonial regimes[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

In response to David Stannard's figures about what he terms "the American Holocaust",[33] Rummel estimated that over the centuries of European colonization about 2 million to 15 million American indigenous people were victims of democide, excluding military battles and unintentional deaths in Rummel's definition. Rummel wrote that "[e]ven if these figures are remotely true, then this still make this subjugation of the Americas one of the bloodier, centuries long, democides in world history."[34]

  • Rummel stated that his estimate for those killed by colonialism is 50,000,000 persons in the 20th century; this was revised upwards from his initial estimate of 815,000 dead.[35][36]

Democratic regimes[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

While democratic regimes are considered by Rummel to be the least likely to commit democide and engage in wars per the democratic peace theory,[2] Rummel wrote that

  • "democracies themselves are responsible for some of this democide. Detailed estimates have yet to be made, but preliminarily work suggests that some 2,000,000 foreigners have been killed in cold blood by democracies."[8]

Foreign policy and secret services of democratic regimes "may also carry on subversive activities in other states, support deadly coups, and actually encourage or support rebel or military forces that are involved in democidal activities. Such was done, for example, by the American CIA in the 1952 coup against Iran Prime Minister Mossadeq and the 1973 coup against Chile's democratically elected President Allende by General Pinochet. Then there was the secret support given the military in El Salvador and Guatemala although they were slaughtering thousands of presumed communist supporters, and that of the Contras in their war against the Sandinista government of Nicaragua in spite of their atrocities. Particularly reprehensible was the covert support given to the Generals in Indonesia as they murdered hundreds of thousands of communists and others after the alleged attempted communist coup in 1965, and the continued secret support given to General Agha Mohammed Yahya Khan of Pakistan even as he was involved in murdering over a million Bengalis in East Pakistan (now Bangladesh)."[8]

According to Rummel, examples of democratic democide would include "those killed in indiscriminate or civilian targeted city bombing, as of Germany and Japan in World War II. It would include the large scale massacres of Filipinos during the bloody American colonization of the Philippines at the beginning of this century, deaths in British concentration camps in South Africa during the Boer War, civilian deaths due to starvation during the British blockade of Germany in and after World War I, the rape and murder of helpless Chinese in and around Peking in 1900, the atrocities committed by Americans in Vietnam, the murder of helpless Algerians during the Algerian War by the French, and the unnatural deaths of German prisoners of war in French and American POW camps after World War II."[8]

See also[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Outline of Genocide studies

References[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Harff, Barbara (1996). «Death by Government by R. J. Rummel». The Journal of Interdisciplinary History. MIT Press. 27 (1): 117–119. doi:10.2307/206491. JSTOR 206491.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Harff, Barbara (2017). «The Comparative Analysis of Mass Atrocities and Genocide» (PDF). In Gleditish, N. P. (ed.). R.J. Rummel: An Assessment of His Many Contributions. SpringerBriefs on Pioneers in Science and Practice. Vol. 37. New York: Springer. էջեր 111–129. doi:10.1007/978-3-319-54463-2_12. ISBN 9783319544632.
  3. ↑ Rummel, Rudolph (2003) [1997]. Statistic of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900 (hardback ed.). Charlottesville, Virginia; New Brunswick, New Jersey: Center for National Security Law, School of Law, University of Virginia; Transaction Publishers, Rutgers University. ISBN 9783825840105. Վերցված է 2 December 2021-ին – via Power Kills.
  4. ↑ Rummel, Rudolph (1 February 2005). «Democide Vs. Other Causes of Death». Democratic Peace. Արխիվացված օրիգինալից 9 May 2021-ին. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  5. ↑ Rummel, Rudolph (May 1998). «Democide versus Genocide: Which Is What?». Power Kills. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Rummel, Rudolph (November 1993). «How Many Did Communist Regimes Murder?». Power Kills. Արխիվացված օրիգինալից 25 August 2018-ին. Վերցված է 14 November 2020-ին.
  7. ↑ Tago, Atsushi; Wayman, Frank (January 2010). «Explaining the Onset of Mass Killing, 1949–87». Journal of Peace Research. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. 47 (1): 3–13. doi:10.1177/0022343309342944. ISSN 0022-3433. JSTOR 25654524. S2CID 145155872.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Rummel, Rudolph (1994). «Democide in Totalitarian States: Mortacracies and Megamurderers». In Charny, Israel W.; Horowitz, Irving Louis (eds.). The Widening Circle of Genocide (1st ed.). Routledge. էջեր 3–40. doi:10.4324/9781351294089-2. ISBN 9781351294089.
  9. ↑ 9,0 9,1 Rummel, Rudolph (2003) [1997]. «Statistics of Mexican Democide: Estimates, Calculations, and Sources». Statistic of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900 (hardback ed.). Charlottesville, Virginia; New Brunswick, New Jersey: Center for National Security Law, School of Law, University of Virginia; Transaction Publishers, Rutgers University. ISBN 9783825840105. Վերցված է 31 August 2021-ին – via Power Kills.
  10. ↑ 10,0 10,1 «An Exclusive Freeman Interview: Rudolph Rummel Talks About the Miracle of Liberty and Peace». The Freeman: Ideas on Liberty. No. 47. July 1997. Վերցված է 2 November 2021-ին – via Power Kills.
  11. ↑ Jacobs, Steven; Totten, Samuel, eds. (2002). Pioneers of Genocide Studies (1st hardback ed.). New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. էջ 170. ISBN 9780765801517.
  12. ↑ Snyder, Tymothy D. (27 January 2011). «Hitler vs. Stalin: Who was worse?». The New York Review of Books. Վերցված է 25 November 2021-ին.
  13. ↑ Rummel, Rudolph (26 April 2005). «How Many Did Stalin Really Murder?». Freedom's Peace. Արխիվացված է օրիգինալից 26 October 2007-ին. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  14. ↑ Rummel, Rudolph (2003) [1997]. «Statistics of North Korean Democide: Estimates, Calculations, and Sources». Statistic of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900 (hardback ed.). Charlottesville, Virginia; New Brunswick, New Jersey: Center for National Security Law, School of Law, University of Virginia; Transaction Publishers, Rutgers University. ISBN 9783825840105. Վերցված է 2 December 2021-ին – via Power Kills.
  15. ↑ Wheatcroft, Stephen G. (March 1999). «Victims of Stalinism and the Soviet Secret Police: The Comparability and Reliability of the Archival Data. Not the Last Word» (PDF). Europe-Asia Studies. Routledge. 51 (2): 340–342. doi:10.1080/09668139999056. JSTOR 153614. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2007-07-04-ին. «For decades, many historians counted Stalin' s victims in 'tens of millions', which was a figure supported by Solzhenitsyn. Since the collapse of the USSR, the lower estimates of the scale of the camps have been vindicated. The arguments about excess mortality are far more complex than normally believed. R. Conquest, The Great Terror: A Re-assessment (London, 1992) does not really get to grips with the new data and continues to present an exaggerated picture of the repression. The view of the 'revisionists' has been largely substantiated (J. Arch Getty & R. T. Manning (eds), Stalinist Terror: New Perspectives (Cambridge, 1993)). The popular press, even TLS and The Independent, have contained erroneous journalistic articles that should not be cited in respectable academic articles.»
  16. ↑ Snyder, Timothy D. (10 March 2011). «Hitler vs. Stalin: Who Killed More?». The New York Review of Books. Վերցված է 1 September 2021-ին.
  17. ↑ Fein, Helen (1993). «Soviet and Communist Genocides and 'Democide'». Genocide: A Sociological Perspective. Contextual and Comparative Studies: Ideological Genocides. Vol. I. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. էջեր 75–78. ISBN 9780803988293.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Rummel, Rudolph (1994). Death by Government: Genocide and Mass Murder Since 1900 (1st ed.). New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. ISBN 9781560009276. Վերցված է 25 November 2021-ին – via Power Kills.
  19. ↑ Rummel, Rudolph (1994). Death by Government: Genocide and Mass Murder Since 1900 (1st ed.). New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. էջ 15, table 1.6. ISBN 9781560009276. Վերցված է 31 August 2021-ին – via Power Kills.
  20. ↑ Rummel, Rudolph (20 November 2005). «Reevaluating China's Democide to be 73,000,000». Democratic Peace. Արխիվացված է օրիգինալից 1 November 2007-ին. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  21. ↑ Rummel, Rudolph (30 November 2005). «Getting My Reestimate of Mao's Democide Out». Freedom's Peace. Արխիվացված օրիգինալից 20 December 2005-ին. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  22. ↑ Rummel, Rudolph (1 December 2005). «Stalin Exceeded Hitler in Monstrous Evil; Mao Beat Out Stalin». Hawaii Reporter. Արխիվացված է օրիգինալից 17 September 2009-ին. Վերցված է 2 December 2021-ին.
  23. ↑ Charny, Israel W. (2016). The Genocide Contagion: How We Commit and Confront Holocaust and Genocide. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. էջ 203. ISBN 9781442254367. Վերցված է 2 December 2021-ին – via Google Books.
  24. ↑ Harff, Barbara (Summer 1996). «Review. Reviewed Work: Death by Government by R. J. Rummel». The Journal of Interdisciplinary History. Boston, Massachusetts: The MIT Press. 27 (1): 117–119. doi:10.2307/206491. JSTOR 206491.
  25. ↑ Hiroaki, Kuromiya (January 2001). «Review Article: Communism and Terror». Journal of Contemporary History. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. 36 (1): 191–201. doi:10.1177/002200940103600110. JSTOR 261138. S2CID 49573923.
  26. ↑ Paczkowski, Andrzej (Spring 2001). «The Storm over The Black Book». The Wilson Quarterly. Washington, D.C.: Woodrow Wilson International Center for Scholars. 25 (2): 28–34. JSTOR 40260182. Վերցված է 31 August 2021-ին – via Wilson Quarterly Archives.
  27. ↑ Weiner, Amir (Winter 2002). «Review. Reviewed Work: The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression by Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartošek, Jean-Louis Margolin, Jonathan Murphy, Mark Kramer». The Journal of Interdisciplinary History. Boston, Massachusetts: The MIT Press. 32 (3): 450–452. doi:10.1162/002219502753364263. JSTOR 3656222. S2CID 142217169.
  28. ↑ Dulić, Tomislav (January 2004). «Tito's Slaughterhouse: A Critical Analysis of Rummel's Work on Democide». Journal of Peace Research. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. 41 (1): 85–102. doi:10.1177/0022343304040051. JSTOR 4149657. S2CID 145120734.
  29. ↑ Karlsson, Klas-Göran; Schoenhals, Michael, eds. (2008). Crimes Against Humanity under Communist Regimes – Research Review (PDF). Stockholm, Sweden: Forum for Living History. էջեր 35, 79. ISBN 9789197748728. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016-09-15-ին. Վերցված է November 17, 2021-ին – via Forum för levande historia. «While Jerry Hough suggested Stalin's terror claimed tens of thousands of victims, R.J. Rummel puts the death toll of Soviet communist terror between 1917 and 1987 at 61,911,000. In both cases, these figures are based on an ideological preunderstanding and speculative and sweeping calculations. On the other hand, the considerably lower figures in terms of numbers of Gulag prisoners presented by Russian researchers during the glasnost period have been relatively widely accepted. ... It could, quite rightly, be claimed that the opinions that Rummel presents here (they are hardly an example of a serious and empirically-based writing of history) do not deserve to be mentioned in a research review, but they are still perhaps worth bringing up on the basis of the interest in him in the blogosphere.»
  30. ↑ Harff, Barbara (2017). «The Comparative Analysis of Mass Atrocities and Genocide» (PDF). In Gleditsch, Nils Petter (ed.). R.J. Rummel: An Assessment of His Many Contributions. SpringerBriefs on Pioneers in Science and Practice. Vol. 37. New York City, New York: Springer. էջեր 111–129. doi:10.1007/978-3-319-54463-2_12. ISBN 978-3-319-54463-2. Վերցված է 30 August 2021-ին.
  31. ↑ Courtois, Stéphane (1999). «Introduction: The Crimes of Communism». The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. էջ 4. ISBN 9780674076082.
  32. ↑ Rummel, Rudolph (1992). Democide: Nazi Genocide and Mass Murder. New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. ISBN 9781412821476. Վերցված է 28 November 2021-ին – via Power Kills.
  33. ↑ Stannard, David (1992). American Holocaust: The Conquest of the New World (paperback ed.). New York City, New York: Oxford University Press, USA. էջ 95. ISBN 9780195085570. Վերցված է 2 December 2021-ին – via Google Books.
  34. ↑ Rummel, Rudolph (1994). «Pre-Twentieth Century Democide». Death by Government: Genocide and Mass Murder Since 1900. New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. էջ 15. ISBN 9781560009276.
  35. ↑ Rummel, Rudolph (1998) [1997]. Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900. Münster, Germany: Lit Verlag. ISBN 9783825840105.
  36. ↑ «Commentary: Exemplifying the Horror of European Colonization: Leopold's Congo». www.hawaii.edu. Վերցված է 2023-03-19-ին.

Further reading[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

External links[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Sona_Krkhyan/Ավազարկղ&oldid=8836843» էջից