Մասնակից:Mussolinchan/Ավազարկղ

Օվուլյացիա (լատին․՝ ovulla-ձվիկ ), հասուն ֆոլիկուլի պատռումից ձվաբջջի հեռացում՝ ձվարանից դեպի արգանդափող։ Օվուլյացիայի ընթացքում ձվաբջիջը գտնվում է երկրորդ կարգի օվոցիտի հասունացման փուլում (տես՝ օոգենեզ): Ֆոլիկուլից ձվաբջիջը մտնում է ձվուղի (կնոջ մոտ կոչվում է արգանդափող), որտեղ տեղի է ունենում բեղմնավորում: Օվուլյացիայի կենսաբանական իմաստը բաղկացած է ֆոլիկուլից ձվաբջջի ազատումից՝ այն բեղմնավորելու և սեռական ուղիներով հետագա անցնելու համար^[1]:

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կնոջ մոտ օվուլյացիան տեղի է ունենում դաշտանային ցիկլը սկսվելուց 14 օր առաջ (28-օրյա ցիկլով դա տեղի է ունենում 14-րդ օրը, սակայն միջինից շեղումը որոշ չափով նորմալ է): Ձվաբջիջը ֆոլիկուլից ազատելու գործընթացը տևում է ոչ ավելի, քան մեկ ժամ, այնուհետև, երբ այն մտնում է արգանդափողի ձագար, ձվաբջիջը պահպանում է մոտ մեկ օրվա ընթացքում բեղմնավորվելու ունակությունը: Ձվաբջջի բեղմնավորման գործընթացը տևում է ոչ ավելի, քան մեկ ժամ^[2]: Օբյեկտիվորեն, կինը ի վիճակի չէ զգալ օվուլյացիայի պահը։ Այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում օվուլյացիայի հավանականությունը մեծ է, կոչվում է օվուլյատոր ժամանակահատված: Օվուլյատոր ժամանակահատվածը չունի հստակ տևողություն, տարբեր հետազոտողներ նշում են օվուլյատոր ժամանակահատվածի տարբեր տևողություն․ դա կախված է օվուլյացիայի որոշման մեթոդներից: Բժշկական հաստատություններում տարածված են օվուլյացիայի որոշման հետևյալ մեթոդները ՝ ձվարանների ֆոլիկուլների ուլտրաձայնային ախտորոշում, արյան մեջ լյուտեինացնող հորմոնի խտության որոշում^[1]։

Տանը օգտագործվում է լյուտեինացնող հորմոնի կոնցենտրացիայի ստուգումը մեզում, ինչպես նաև ջերմաչափման մեթոդը՝ պարզեցված է օվուլյացիայի ժամանակահատվածը որոշվում է ըստ օրացուցային հաշվարկի: Բեղմնավորումը տեղի է ունենում օվուլյացիայի ընթացքում: Այս ժամանակահատվածում կինը հաճախ ունենում է բարձր սեռական ցանկություն։

Օվուլյացիայի գործընթացը կառավարվում է հիպոթալամուսի կողմից, որը կարգավորում է հիպոֆիզի առաջային բլթի աշխատանքը: Կարգավորումն իրականացվում է գոնադոտրոպին-ռիլիզինգ հորմոնի միջոցով, որի գործողության ներքո հիպոֆիզը արյան մեջ արտազատում է գոնադոտրոպ հորմոններ ՝ լյուտեինացնող հորմոն և ֆոլիկուլոխթանիչ հորմոն^[2]։ Դաշտանային ցիկլի ֆոլիկուլյար (նախա-օվուլյացիոն) փուլում ձվարանների ֆոլիկուլը զգալիորեն չափերով մեծանում է (ֆոլիկուլոխթանիչ հորմոնի ազդեցության հետևանքով): Օվուլյացիան տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ ձվարանների ֆոլիկուլը մեծանում է: Հասունանալով ՝ ֆոլիկուլը հասնում է մոտավորապես 2 սմ տրամագծի^[2]։ Ձվաբջիջը զարգանում է ֆոլիկուլի ներսում: Հասունանալիս ֆոլիկուլը արտազատում է էստրոգեններ ՝ հորմոններ, որոնք համակարգային ազդեցություն են ունենում, սակայն ավելի շատ՝ կնոջ վերարտադրողական օրգանների վրա։ Էստրոգենների ազդեցության տակ հիպոֆիզի առաջի բլթը կարճ ժամանակում արտազատում է լյուտեինացնող հորմոնի (LH) լրացուցիչ քանակություն (կոչվում է «LH օվուլյատոր գագաթ»), որը խթանում է ձվաբջջի հասունացումը (մեյոզի առաջին բաժանումը): Հասունանալուց հետո ֆոլիկուլում առաջանում է պատռվածք, որի միջոցով ձվաբջիջը թողնում է ֆոլիկուլը^[3]։ Մոտ 36-48 ժամ է անցնում LH օվուլյատոր գագաթի և օվուլյացիայի միջև: Հետովուլյացիոն փուլում (դեղին մարմնիկի փուլ) ձվաբջիջը սովորաբար շարժվում է արգանդափողի երկայնքով դեպի արգանդ: Եթե ձվաբջջի բեղմնավորում է տեղի ունեցել, ապա երրորդ-չորրորդ օրը սաղմը մտնում է արգանդի խոռոչ, իսկ հինգերորդից յոթերորդ օրը տեղի է ունենում ներդրման գործընթացը^[3]:

Եթե բեղմնավորում տեղի չի ունենում, ձվաբջիջը մահանում է արգանդափողում մոտ 24 ժամվա ընթացքում^[2]:

Անօվուլյացիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դաշտանային ցիկլ, որը բնութագրվում է ձվարաններից ձվարանի դուրսբերման բացակայությամբ, կոչվում է անօվուլյացիա: Անօվուլյացիան էնդոկրին անպտղության ամենատարածված տարբերակներից մեկն է: Օլիգոօվուլյացիայի (ոչ նորմալ հազվադեպ օվուլյացիա) և անօվուլյացիայի ընդհանուր պատճառներից մեկը՝ ձվարանների պոլիկիստոզ համախտանիշն է^[3]^[2]:

Ծանսթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Гинекология / Э. К. Айламазян. — СПб.: СпецЛит, 2013. — 2-е изд., испр. и доп. — 415 с.: ил. — С. 268. — 978-5-299-00527-1.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 H. Teede, A. Deeks, L. Moran Polycystic ovary syndrome: a complex condition with psychological, reproductive and metabolic manifestations that impacts on health across the lifespan(անգլ.) // BMC Medicine. — 2010. — В. 1. — Т. 8. — С. 41. — doi:10.1186/1741-7015-8-41
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Rotterdam ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS Consensus Workshop Group Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome(անգլ.) // Fertility and Sterility. — 2004. — В. 1. — Т. 81. — С. 19—25. — doi:10.1016/j.fertnstert.2003.10.004

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի՞նչ է օվուլյացիան և ինչպես իրեն հայտնաբերել Արխիվացված է Հունվար 20, 2015 Wayback Machine-ի միջոցով:

[:0-1] 1,0 ^1,1 Гинекология / Э. К. Айламазян. — СПб.: СпецЛит, 2013. — 2-е изд., испр. и доп. — 415 с.: ил. — С. 268. — 978-5-299-00527-1.

[:1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 H. Teede, A. Deeks, L. Moran Polycystic ovary syndrome: a complex condition with psychological, reproductive and metabolic manifestations that impacts on health across the lifespan(անգլ.) // BMC Medicine. — 2010. — В. 1. — Т. 8. — С. 41. — doi:10.1186/1741-7015-8-41

[:2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Rotterdam ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS Consensus Workshop Group Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome(անգլ.) // Fertility and Sterility. — 2004. — В. 1. — Т. 81. — С. 19—25. — doi:10.1016/j.fertnstert.2003.10.004

[1]

[2]

[3]