Մասնակից:KristinaZakaryan/Սևագրություն

Ռոբոտային վիրաբուժություն

Բժշկական ռոբոտաշինությունը բժշկության մեջ օգտագործվում է արդեն մոտ 30 տարի: Ռոբոտային վիրաբուժությունը «հեղափոխական» է անվանվել բազմաթիվ վիրաբույժների կողմից, ովքեր գնահատում են այն իր բազմաթիվ առավելությունների համար:

Ի՞նչ է ռոբոտային վիրաբուժությունը

Ռոբոտային վիրաբուժությունը (անգլ.` Robotic Surgery կամ Robot-assisted Surgery), վիրաբուժության տեսակ է, որն ընթանում է արհեստական բանականությամբ օժտված ռոբոտների անմիջական մասնակցությամբ: Ռոբոտային վիրաբուժությունը թույլ է տալիս բժիշկներին  կատարել բազմաթիվ տեսակի բարդ ընթացակարգեր ավելի ճշգրիտ, ճկուն և վերահսկելի եղանակով, քան դա հնարավոր կլիներ կատարել սովորական տեխնիկայի միջոցով: Այն սովորաբար կապված է մինիմալ-ինվազիվ վիրահատության հետ: Դրանք ընթացակարգեր են, որոնք կատարվում են փոքր կտրվածքների միջոցով: Ռոբոտային վիրաբուժությունը երբեմն օգտագործվում է նաև ավանդական բաց վիրաբուժական միջամտությունների ժամանակ: Առավել լայնորեն կիրառվող կլինիկական ռոբոտային վիրաբուժական համակարգը ներառում է տեսախցիկի թև և մեխանիկական ձեռքեր` դրանց ամրացված վիրաբուժական գործիքներով: Վիրաբույժը վերահսկում է ձեռքերը՝ վիրահատական ​​սեղանի մոտ գտնվող համակարգչի վահանակի մոտ նստած: Վահանակը վիրաբույժին տալիս է վիրաբուժական վայրի բարձրորակ, խոշորացված, եռաչափ տեսք: Վիրաբույժը ղեկավարում է անձնակազմի մյուս անդամներին, ովքեր օգնում են վիրահատության ընթացքում:  

Ռոբոտային վիրաբուժությունը արագորեն ընդունվել է ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հիվանդանոցների կողմից` մի շարք հիվանդությունների բուժմանը նպաստելու նպատակով:

Վիրաբուժական համակարգեր

Da Vinci վիրաբուժական համակարգ

Da Vinci վիրաբուժական համակարգը ռոբոտային վիրաբուժական համակարգ է, որը պատրաստվել է ամերիկյան Intuitive Surgical ընկերության կողմից: Հաստատված լինելով  Food and Drug Administration (FDA)-ի կողմից` այն օգտագործվում է նվազագույն-ինվազիվ մոտեցման միջոցով վիրահատությունների դյուրացման համար:  

Դա Վինչիի համակարգը բաղկացած է վիրաբույժի վահանակից, որը, սովորաբար, գտնվում է հիվանդի հետ նույն սենյակում, և հիվանդի կողքի սայլից՝ երեքից չորս ինտերակտիվ ռոբոտային ձեռքերով (կախված մոդելից), որը կառավարվում է վահանակից: Ձեռքերը նախատեսված են գործիքները պահելու համար, ինչպես նաև կարող են հանդես գալ որպես նշտար, մկրատ կամ բռնիչ: Վերջնական ձեռքը վերահսկում է եռաչափ տեսախցիկը: Վիրաբույժը վահանակը օգտագործում է հիվանդի կողքի սայլակի երեք կամ չորս ռոբոտային ձեռքերը կառավարելու համար: Դա Վինչիի համակարգը միշտ պահանջում է մարդկային օպերատոր:  

CyberKnife վիրաբուժական համակարգ

CyberKnife վիրաբուժական համակարգը ճառագայթային թերապիայի համակարգ է, որն արտադրվել է Accuray Incorporated-ի կողմից: Համակարգը օգտագործում է ռադիովիրաբուժություն` մատուցելու ինչպես բարորակ, այնպես էլ  չարորակ ուռուցքների և այլ հիվանդությունների բուժումը: Սարքը համատեղում է ռոբոտային մանիպուլյատորի վրա տեղադրված կոմպակտ գծային արագացուցիչը և պատկերի ուղղորդման ինտեգրված համակարգը: Պատկերի ուղղորդման համակարգը բուժման ընթացքում ձեռք է բերում ստերեոսկոպիկ կՎ պատկերներ, հետևում է ուռուցքի շարժմանը և ուղղորդում է ռոբոտ-մանիպուլյատորին, որպեսզի բուժման ճառագայթը ճշգրիտ համապատասխանեցվի շարժվող ուռուցքին: Համակարգը նախատեսված է ստերեոտակտիկ ռադիովիրաբուժության (SRS) և մարմնի ստերեոտակտիկ ճառագայթային թերապիայի (SBRT) համար: Համակարգը օգտագործվում է նաև ընտրված 3D համապատասխան ռադիոթերապիայի (3D-CRT) և ինտենսիվության մոդուլացված ճառագայթային թերապիայի (IMRT) համար:

Ռոբոտային վիրաբուժության առավելություններ և թերություններ

Առավելություններ

Ռոբոտային վիրաբուժության ժամանակ հիվանդը տառապում է ավելի քիչ ցավով, արյան փոքր կորստով և նվազագույն սպիերով, և պահանջում է ընդամենը կարճ վերականգնման ժամանակ: Ռոբոտային ձեռքով վիրահատությունը կարող է իրականացվել ավելի նուրբ, ճշգրիտ և արդյունավետ շարժումներով: Ռոբոտների եռաչափ պատկերման և ներդաշնակության տեխնոլոգիան ապահովում է վիրահատության առավել ճշգրիտ լինելը և բուժման ավելի մեծ հնարավորություն, քան ոչ ռոբոտային վիրահատությունների դեպքում: Վիրաբույժը նաև վայելում է ավելի շատ ուժ, ճարտարություն, ճկունություն, վերահսկողություն և վիրահատվող տարածքի ավելի լավ տեսարան: Ռոբոտային վիրաբուժությունը թույլ է տալիս վիրաբույժին իրեն ավելի հարմարավետ զգալ, կատարել ընթացակարգը կենտրոնացվածությամբ:

Թերություններ

Ռոբոտների օգնությամբ վիրահատության դեպքում ռոբոտային համակարգը գործարկելիս ոչ միայն մարդկային սխալի վտանգ կա, այլև մեխանիկական խափանման հավանականություն: Օրինակ, համակարգի բաղադրիչները, ինչպիսիք են ռոբոտային ձեռքերը, տեսախցիկը, ռոբոտային աշտարակը, երկդիտակ ոսպնյակները և գործիքները, կարող են ձախողվել: Այլ դեպքերում, ռոբոտային գործիքի էլեկտրական հոսանքը կարող է հեռանալ ռոբոտային թևից և սխալ կիրառվել շրջակա հյուսվածքների վրա, ինչը կարող է հանգեցնել պատահական վնասվածքների: Նմանապես, ռոբոտների օգնությամբ վիրահատությունը կարող է առաջացնել նյարդային կաթված` մարմնի ծայրահեղ դիրքի կամ նյարդերի ուղղակի սեղմման պատճառով, որոնք կարող են առաջանալ ռոբոտներ օգտագործելիս: Ռոբոտային վիրաբուժություն իրականացնելու համար ավելի երկար ժամանակ է պահանջվում, քան ոչ ռոբոտային վիրաբուժության՝ ավելի ցածր ռոբոտային ծավալով վիրաբուժական կենտրոններում կամ ավելի քիչ փորձառություն ունեցող վիրաբույժների կողմից:

Վերջաբան

Այսպիսով, ռոբոտային վիրաբուժությունը վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում հսկայական առաջընթաց է գրանցել բազմաթիվ ասպարեզներում: Այնուամենայնիվ, մենք, ամենայն հավանականությամբ, կտեսնենք նաև և հետագա զարգացումները:

Աղբյուրներ

1. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/robotic-surgery/about/pac-20394974
2. https://www.uclahealth.org/robotic-surgery/what-is-robotic-surgery#whatis
3. https://www.advancedurologyinstitute.com/advantages-disadvantages-robotic-technology-urology/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1356187/
5. https://www.automate.org/blogs/robotic-surgery-the-role-of-ai-and-collaborative-robots
6. https://www.roboticsbusinessreview.com/health-medical/how-robots-and-ai-are-creating-the-21st-century-surgeon/
7. https://en.wikipedia.org/wiki/Cyberknife

Գրականություն

• Szolovits, Peter, ed. Artificial intelligence in medicine. Routledge, 2019.
• Kwartowitz, D.M., Herrell, S.D. & Galloway, R.L. Toward image-guided robotic surgery: determining intrinsic accuracy of the da Vinci robot. Int J CARS 1, 157–165 (2006). https://doi.org/10.1007/s11548-006-0047-3
• Ballantyne, G. Robotic surgery, telerobotic surgery, telepresence, and telementoring . Surg Endosc 16, 1389–1402 (2002). https://doi.org/10.1007/s00464-001-8283-7
• Simorov A, Otte RS, Kopietz CM, Oleynikov D (2012) Review of surgical robotics user interface: what is the best way to control robotic surgery? Surg Endosc 26:2117–2125. https://doi.org/10.1007/s00464-012-2182-y
• Giri, S., Sarkar, D.K. Current Status of Robotic Surgery. Indian J Surg 74, 242–247 (2012). https://doi.org/10.1007/s12262-012-0595-4
• Tran, B.X.; Vu, G.T.; Ha, G.H.; Vuong, Q.-H.; Ho, M.-T.; Vuong, T.-T.; La, V.-P.; Ho, M.-T.; Nghiem, K.-C.P.; Nguyen, H.L.T.; Latkin, C.A.; Tam, W.W.S.; Cheung, N.-M.; Nguyen, H.-K.T.; Ho, C.S.H.; Ho, R.C.M. Global Evolution of Research in Artificial Intelligence in Health and Medicine: A Bibliometric Study. J. Clin. Med. 2019, 8, 360. https://doi.org/10.3390/jcm8030360
• Sanjeev Dutta, Russell Woo, and Craig T. Albanese.Journal of Laparoendoscopic & Advanced Surgical Techniques.Apr 2007.258-264. http://doi.org/10.1089/lap.2006.0112
• Dakin, G., Gagner, M. Comparison of laparoscopic skills performance between standard instruments and two surgical robotic systems. Surg Endosc 17, 574–579 (2003). https://doi.org/10.1007/s00464-002-8938-z
• Wall, James, Thomas Krummel, and Venita Chandra. Robotics in general surgery. INTECH Open Access Publisher, 2008.
• Gkegkes, Ioannis D., Ioannis A. Mamais, and Christos Iavazzo. "Robotics in general surgery: a systematic cost assessment." Journal of minimal access surgery 13.4 (2017): 243.