Մասնակից:Jul.arut/Ավազարկղ
| Tainan City |
|---|
Թայնան (/ˈtaɪˈnɑːn/),[1] պաշտոնապես՝ Թայնան քաղաք, Կաղապար:Efn native lang-ը հատուկ համայնք է հարավային Թայվանում, որը նայում է Թայվանի նեղուցին իր արևմտյան ափին[2]։ Թայնանը կղզու ամենահին քաղաքն է և սովորաբար կոչվում է «պրեֆեկտուրալ մայրաքաղաք»: Էֆնի մայրենի լեզուն իր ավելի քան 260 տարվա պատմության համար որպես Թայվանի մայրաքաղաք Նիդեռլանդների տիրապետության ներքո, Թուննինգ թագավորության և հետագայում Ցին դինաստիայի կառավարման ներքո մինչև 1887 թվականը: Թայնանի վերադարձի, վերասահմանումների և նորացումների բարդ պատմությունը ոգեշնչեց նրա հանրաճանաչ մականունը՝ «Փյունիկ քաղաք»: Գլոբալիզացիայի և Համաշխարհային քաղաքների հետազոտական ցանցի կողմից Թայնանը դասակարգվում է որպես «Բավարարության» մակարդակի համաշխարհային քաղաք[3]։
Որպես Թայվանի ամենահին քաղաքային տարածքը, Թայնանը սկզբնապես ստեղծվել է Հոլանդական Արևելյան Հնդկաստանի ընկերության (VOC) կողմից որպես իշխող և առևտրային բազա, որը կոչվում է Ֆորտ Զելանդիա կղզու վրա հոլանդական գաղութային կառավարման ժամանակ: Այն բանից հետո, երբ Կոքսինգան գրավեց հոլանդական ամրոցը 1662 թվականին, Տայնանը մնաց որպես Թուննինգ թագավորության մայրաքաղաք, որը կառավարվում էր Կոքսինգայի տան կողմից մինչև 1683 թվականը, իսկ հետո՝ Թայվանի պրեֆեկտուրայի մայրաքաղաքը Ցին դինաստիայի օրոք մինչև 1887 թվականը, երբ նոր գավառական մայրաքաղաքը առաջին անգամ տեղափոխվեց ներկայիս. օր Թայչունգ, իսկ հետո ի վերջո տեղափոխվեց Թայբեյ: Թայվանի զիջումից հետո Թայնանը դարձավ Ֆորմոզայի կարճատև Հանրապետության երկրորդ մայրաքաղաքը 1895 թվականի հունիսից հոկտեմբեր մինչև Տայնանի կապիտուլյացիան ճապոնական կայսրության զավթիչ ուժերի կողմից: Ճապոնական տիրապետության ներքո քաղաքը Տայնանի պրեֆեկտուրայի նստավայրն էր։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում Ճապոնիայի հանձնվելուց հետո Չինաստանի Հանրապետությունը 1945 թվականին վերահսկողության տակ վերցրեց Թայվանը և վերակազմավորեց քաղաքը որպես Թայվան նահանգի գավառական քաղաք; մի դեր, որը կմնա իր տեղում մինչև 2010 թվականը, երբ քաղաքը միաձուլվեց մոտակա Թայնան շրջանի հետ և վերածվեց նոր հատուկ քաղաքապետարանի:
Թայնանը պատմականորեն համարվում է Թայվանի ամենահին քաղաքներից մեկը, և նրա նախկին անվանումը՝ Տայուան, պնդում են, որ «Թայվան» անվան ծագումն է։ Այն նաև Թայվանի մշակութային մայրաքաղաքներից մեկն է՝ իր հարուստ ժողովրդական մշակույթներով, ներառյալ հայտնի տեղական փողոցային սնունդը և ավանդական խոհանոցը, լայնորեն պահպանված տաոսական ծեսերը և այլ կենդանի տեղական ավանդույթները, որոնք ներառում են ամեն ինչ՝ երեխայի ծնունդից մինչև թաղումներ: Քաղաքում է գտնվում առաջին Կոնֆուցիական դպրոց-տաճարը[4] Թայվանում, որը կառուցվել է 1665 թվականին, հին քաղաքի արևելյան և հարավային դարպասների մնացորդները և անթիվ այլ պատմական հուշարձաններ։ Թայնանը պնդում է ավելի շատ բուդդայական և դաոսական տաճարներ, քան Թայվանի ցանկացած այլ քաղաք:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցուոժեն թաղամասի հնագիտական պեղումները ցույց են տալիս, որ Տայնանի շրջանը բնակեցված է եղել առնվազն 20-31 հազար տարի: Բնիկ Սիրայա ցեղը տարածաշրջանում գերիշխում էր 16-րդ դարում։ Ներկայիս քաղաքի տարածքում բնակվել են Սինկան ենթախմբի սակամ ժողովուրդը[5]։ Սիրայական այլ ենթատեղեր, այդ թվում՝ Սոելանգը, Մատտավը և Բակլոանգը բնակվում էին շրջակա տարածքներում:
16-րդ դարի վերջերին չինացի առևտրականներն ու ձկնորսները մի քանի հենակետեր էին ստեղծել կղզու արևմտյան ափի երկայնքով, ներառյալ ավազաքարը Տայկանգ Ներքին ծովի վրայով Սակամ գյուղի (ներկայիս Ֆորտ Պրովինտիա) ծոցից դուրս։ Չինացիներն ընդունել են Թայոան (ժամանակակից Անփինգ քաղաքը) որպես ավազի անուն[5][6][7]: Թայոանից մի փոքր հյուսիս, Բասեմբոյի մոտ ափի երկայնքով ճապոնացի առևտրականները Չինաստանի հետ առևտրի հիմքեր են ստեղծել։ Վաղ չինացիներն ու ճապոնացիները նույնպես առևտուր էին անում Սիրայանների հետ: Աղն ու սնունդը փոխանակվել են եղջերուների կաշվով և չորացրած եղնիկի մսով։ Սիրայա ժողովուրդը ենթարկվել է ինչպես չինական, այնպես էլ ճապոնական մշակույթների և ապրելակերպի ազդեցությանը: Նրանք սկսեցին օգտագործել չինարեն բառեր իրենց լեզվում, օգտագործել ճապոնական tantō ծիսական միջոցառումների ժամանակ, ինչպես նաև գաղթել են դեպի ներս՝ եկվորների հոսքի պատճառով։ Երբ եվրոպացիները ժամանեցին, չինացի և ճապոնացի առևտրականների և ձկնորսների ազդեցությունն արդեն ակնհայտ էր.[6][8]:
Հոլանդիայի գաղութ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ հոլանդացի գաղութարարները փորձել էին, բայց չկարողացան վերահսկել Մակաոն և Պենգու կղզիները: 1622 թվականի հուլիսին հոլանդական East India Company տեքստիլ վաճառական Կորնելիս Ռեյերսը նավարկեց Թայվան՝ փնտրելու հարմար վայր՝ առևտրային կետ կառուցելու համար: 1624 թվականին նա ավազոտ թերակղզու վրա հիմնեց «Օրանժ» անունով մի փոքրիկ ամրոց, որը նրանք անվանում էին Տայուան (ներկայիս Անպինգ): Այնուհետև ամրոցը ընդլայնվեց և վերանվանվեց Ֆորտ Զելանդիա։ Բնակավայրը ի սկզբանե նախագծվել էր որպես իրենց իսպանացի մրցակիցների վրա հարձակվելու հենակետ և որպես առևտրային կետ Չինաստանի և Բատավիայի միջև Ինդոնեզիայում: Հետագայում փոստը դարձավ Չինաստանի, Ճապոնիայի և Եվրոպայի միջև հոլանդական առևտրի կենտրոնը[6][8]։ Պիտեր Նույցի կուսակալության ժամանակ (1627–29), հոլանդացի և ճապոնացի վաճառականների միջև թշնամություն կար, ինչը մի պահ հանգեցրեց նրան, որ Նույցը պատանդ էր պահվում ճապոնացի վաճառական Համադա Յահեի կողմից։[7][8]
Նիդեռլանդների խաղաղարար արշավը Ֆորմոսայում ռազմական գործողությունների և դիվանագիտական քայլերի շարք էր, որոնք ձեռնարկվեցին 1635 և 1636 թվականներին: Դրանք ուղղված էին կղզու հարավ-արևմտյան շրջանի թշնամական աբորիգենների գյուղերին հնազանդեցնելուն: 1642 թվականին հոլանդացիները գրավեցին իսպանական կայազորը Սանտիսիմա Տրինիդադում Կելունգում։ Հոլանդական Արևելյան Հնդկական ընկերությունը դարձավ առաջին իշխանությունը, որը պահանջեց վերահսկողություն ամբողջ Ֆորմոզայի նկատմամբ, որտեղ կառավարության նստավայրն էր Ֆորտ Զելանդիան[9]:
Լարվածություն առաջացավ Թայվանի հոլանդացիների և չինացիների միջև՝ Հոլանդիայի ծանր հարկերի և Մինգ դինաստիայի փլուզման ժամանակ հոլանդացիների թալանին մասնակցելու պատճառով[10]։ Ի վերջո, դա հանգեցրեց կարճ, բայց արյունալի Գուո Հուայիի ապստամբությանը 1652 թվականին: Հոլանդացիները ճնշեցին ապստամբությունը միայն տեղացի սինկանցիների օգնությամբ:
Ֆորտ Զելանդիայի մերձակայքում գտնվող բնակավայրերն ընդարձակվել են տարածքում հոլանդական առևտրային կետի պատճառով: 1653 թվականին հոլանդացիները Սակամի տարածքում կառուցեցին նոր ամրոց՝ Ֆորտ Պրովինտիա՝ որպես գյուղատնտեսական գաղութի կենտրոն։ Հոլանդացիները խրախուսում էին չինացի ֆերմերներին գաղթել Թայվան՝ բրինձ և շաքարեղեգ աճեցնելու համար: Հոլանդական բնակավայրը հարավային Թայվանում այնքան հաջողակ էր, որ 1650-ական թվականներին այն առաջ էր անցել Բատավիայից[6]։
Թունգինգի Թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոքսինգան (հայտնի է նաև որպես Չժենգ Չենգոնգ) Մինգ դինաստիայի կողմնակից էր և Մինգ դինաստիայի զորքերի գլխավոր հրամանատարը ծովային ճակատում՝ հետագա թառամող դինաստիայի կայսրերի օրոք։ 1661 թվականին Կոքսինգան Թայվանում հարձակվեց հոլանդացի գաղութարարների վրա։ Իննամսյա պաշարումից հետո Թայվանի հոլանդացի նահանգապետ Ֆրեդերիկ Կոյետը Ֆորտ Զելանդիան հանձնեց Քոքսինգին 1662 թվականի փետրվարի 1-ին[6]։ Դա իրականում վերջ դրեց Թայվանում Նիդեռլանդների 38-ամյա կառավարմանը: Այնուհետև Կոքսինգան նվիրվեց Թայվանը ռազմական բազայի վերածելուն այն հավատարիմների համար, ովքեր ցանկանում էին վերականգնել Մինգ դինաստիան:
Կոքսինգան որոշեց Թայվանը վերածել Մինգ դինաստիայի հավատարիմ շարժման բազայի: Ֆորտ նահանգը վերանվանվեց Տունգտու, իսկ Ֆորտ Զելանդիա դարձավ Անպինգ։ Կոքսինգան ռազմական գաղութներ հիմնեց շրջակա հարթավայրերում՝ իր զորքերը կերակրելու համար[6]։ Թայնան քաղաքը շրջապատող արվարձաններից շատերն այսօր իրենց անվանումներում ներառում են" Ying"," Jia "և" Tian", որոնք բոլորն էլ առաջացել են իրադարձությունից: 1662 թվականին Կոքսինգայի մահից հետո նրա որդին՝ Չժեն Ingինգը, Դանգդուտ անունը փոխեց Դունինգի։ Նրա գլխավոր նախարար Չեն Յունհուան ներմուծեց չինական բյուրոկրատիան, կառուցեց կղզու առաջին Կոնֆուցիուսի տաճարը և կիրառեց ափամերձ տարածքներում աղի արտադրության մեթոդը: Բրիտանացիներին հրավիրել են Անհպինում առևտրային կետ հիմնել՝ Թայվանի, Ճապոնիայի և Հարավարևելյան Ասիայի միջև առևտուրը շարունակելու համար: Դա օգնեց պահպանել տարածաշրջանը որպես առևտրի կենտրոն։
Ցին դինաստիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1681 թվականին Չժեն Ջինի մահվանը հաջորդեց իրավահաջորդության համար պայքարը։ 1683 թվականի հուլիսի 17-ին Ցինի ռազմածովային ուժերի հրամանատար Շի Լանգը, օգտվելով ներքին մարտերի առավելությունից, Պենհուի ճակատամարտում ջախջախեց Թունգինգի նավատորմը: Երկու օր անց Ցինի զորքերը վայրէջք կատարեցին Թուննինգում և հանդիպեցին փոքր դիմադրության: 1684 թվականին թագավորությունը ներառվեց Ցին կայսրության մեջ՝ որպես Ֆուջյան նահանգի մաս՝ վերջ տալով Չժենգ ընտանիքի երկու տասնամյակների կառավարմանը։ Հիմնադրվել է Թայվանի պրեֆեկտուրան՝ իր պրեֆեկտուրալ նստավայրով՝ Թայվանֆուն՝ ժամանակակից Տայնանում:
1721 թվականին չինացի գյուղացիները և բնիկ ցեղերը ապստամբեցին Ցինի սխալ կառավարման դեմ: Ապստամբները՝ Չժու Յիգուիի գլխավորությամբ, առանց կռվի գրավեցին Տայնանը։ Խառնաշփոթ սկսվեց, երբ ապստամբները շուտով կռվեցին միմյանց միջև: Միայն այն բանից հետո, երբ Ցինի բանակը ուղարկվեց մայրցամաքային Չինաստանից, կարգուկանոնը վերականգնվեց: Չժուն բռնվեց և մահապատժի ենթարկվեց։ Քանի որ Քինգի օրենքն արգելում էր Թայվանում քաղաքի պարիսպների կառուցումը, Ցինի իշխանությունները որոշեցին պաշտպանական սահման ստեղծել քաղաքի շուրջ՝ շրջակայքում բամբուկ աճեցնելով: Կղզում մի քանի հետագա ապստամբություններից հետո, 1780-ականների վերջին սկսվեցին քաղաքի պատի կառուցման աշխատանքները[5]։
1823թ.-ին ջրհեղեղը հարուստ տիղմ բերեց մոտակա գետերից, որոնք ձևավորեցին լայնատարած նոր բերրի հարթավայր Թայցզյան ծովածոցի տարածքում՝ Թայնանի և Անպինգի միջև: Գուո-թիաու-քանգ (五條港) կոչվող ջրանցքի համակարգը կառուցվել է Թայնանի նավահանգիստը գործելու համար, սակայն թույլ չի տվել խոշոր նավերի մուտքը ծոց:[5]
1825 թվականից մինչև 1866 թվականը Տայնանում գտնվող նավաշինարանն արտադրում էր ռազմանավեր Քինգ նավատորմի համար հայրենի փայտից[11]։
Եվրոպացիների հետ առևտրի 174 տարվա սահմանափակումներից հետո Քինգը վերաբացեց Անպինգ նավահանգիստը՝ որպես Տյանցզի պայմանագրի մաս՝ 1858 թվականին Երկրորդ ափիոնի պատերազմից հետո: Անպինգի մաքսատունը հիմնադրվել է 1864 թվականին: Արևմտյան առևտրականները առևտրային կետեր կառուցեցին Ֆորտ Զելանդիայի մնացորդների մոտ: .
1871 թվականին Պայվանի աբորիգենների կողմից 54 ճապոնացի նավաստիների սպանությունից հետո Թայվանի հարավ-արևմտյան ծայրամասի մոտակայքում 1874 թվականի պատժիչ ճապոնական արշավախումբը Թայվան բացահայտեց Ցին դինաստիայի փխրունությունը Թայվանում: Արդյունքում Քինգը կայսերական կոմիսար Շեն Բաոժենին ուղարկեց Թայվան՝ իր պաշտպանությունն ուժեղացնելու համար։ Տայնանում Շենը մի քանի ջանք գործադրեց պաշտպանությունը արդիականացնելու համար, ներառյալ ֆրանսիացի ինժեներներին հրավիրելով Էրկունշենում հավերժական ոսկե ամրոցը նախագծելու համար: Նա նաև խորհուրդ տվեց հեռագրական մալուխային կապ ստեղծել Թայնանի և Ամոյի միջև: Ամրոցի որոշ հատվածներ կառուցվել են Ֆորտ Զելանդիայից վերցված աղյուսներով[12]։
Ավելի քան 200 տարվա զարգացումից հետո Թայնանը դարձել էր Թայվանի ամենամեծ քաղաքը և օտարերկրյա ազդեցություն ունեցող չինական քաղաքը: Ստորև բերված է քաղաքի նկարագրությունը շոտլանդացի միսիոներ Ուիլյամ Քեմփբելի կողմից՝ 1871 թվականին իր առաջին կղզի ժամանելուն պես.
|
Ինչ վերաբերում է հենց Թայվան-ֆուն, ես կարող եմ ասել, որ այն շրջապատող աղյուսե պատը ունի մոտ տասնհինգ ոտնաչափ հաստություն, քսանհինգ բարձրություն և մոտ հինգ մղոն շրջագիծ: Չորս հիմնական դարպասների վրա կառուցված են բարձր դիտաշտարակներ, և քաղաքի ներսում մեծ տարածքներ հատկացվում են գլխավոր տաճարներին և «յամեններին», կամ թաղամասերին, որոնք զբաղեցնում են քաղաքացիական և զինվորական մանդարինները: Թայվան-ֆուում մեծ կարիք կա Քաղաքի բարելավման ծրագրի իրականացման համար: Հաճելի զբոսանքներ, անկասկած, կան, և որոշ խանութներ միանշանակ գրավիչ տեսք ունեն. բայց, որպես կանոն, փողոցները նեղ են, ոլորապտույտ, վատ ասֆալտապատ և գարշահոտ:[13] | 
|
1885 թվականին Ցինի կառավարությունը սկսեց կղզին Թայվան նահանգի վերածելու աշխատանքները։ Կղզու մայրաքաղաքը (և նրա անվանումը որպես «Թայվանֆու») տեղափոխվել է Տոատուն (ներկայիս՝ Թայչունգ)։ Հին Թայվանֆուի անունը փոխվեց Տայնանֆու[14] ՝ Տայնան պրեֆեկտուրայի նստավայրը։
Ճապոնական տիրապետության ներքո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1895 թվականին չինացիների կողմից առաջին չին-ճապոնական պատերազմում պարտվելու հետևանքով Թայվանը և Պենգու կղզիները Շիմոնոսեկիի պայմանագրով հանձնվեցին Ճապոնիային։ Ֆորմոզայի Հանրապետությունը հռչակվել է Տայնանում 1895 թվականի մայիսին՝ փորձելով կանխել գալիք ճապոնական օկուպացիան: Ճապոնական բանակը Թայնան ժամանեց 1895թ. հոկտեմբերին: Լյու Յոնգֆուն և հանրապետական մյուս առաջնորդները փախան՝ թողնելով քաղաքը անկարգությունների մեջ: Շոտլանդացի միսիոներ Թոմաս Բարքլին ընտրվեց տեղի էլիտաների և օտարերկրյա առևտրականների կողմից՝ բանակցելու ճապոնացիների մուտքը քաղաք: Արդյունքում Թայնանը վերցվել է առանց դիմադրության։ Ճապոնական տիրապետության ներքո Տայնանը սկզբում կառավարվում էր (ճապ.՝ 臺南縣 Տայնան Քեն)[5] օրոք։ 1904 թվականին մոտ 50000 բնակչությամբ Թայնանը Թայվանի ամենաբնակեցված քաղաքն էր։[15]
Հակաճապոնական ապստամբությունը, որը հայտնի է որպես Տապանիի միջադեպ, սկսվեց Տա-պա-նիում (ներկայիս Յուջինգ) 1915 թվականի ապրիլի 9-ին: Ապստամբությունը, որը գլխավորում էր Յու Ցինֆանգը (ժ), արագ տարածվեց ամբողջ կղզում և ստացավ աջակցությամբ: ինչպես չինացիները, այնպես էլ բնիկ թայվանցիները: Ճապոնացիները ճնշեցին ապստամբությունը։ Բազմաթիվ գյուղեր ավերվեցին, հազարավոր մարդիկ սպանվեցին դրան հաջորդած բռնաճնշումների ժամանակ։ Յու Ցինֆանգը գերեվարվել է 1915թ.-ի օգոստոսի 22-ին, Թայնանում ավելի քան 800 մարդ մահապատժի է դատապարտվել: Նրանցից ավելի քան 100-ը մահապատժի են ենթարկվել, իսկ մնացածները ներում են շնորհվել նոր Տայշոյի կայսրի կողմից: Այն վայրը, որտեղ սկսվել է ապստամբությունը՝ Տայնանի Xilai տաճարը (臺南西來庵)[5], քանդվել է։ Իրադարձությունը ճապոնական քաղաքականության մեջ շրջադարձային կետ դարձավ՝ հարկադիր խաղաղացումից մինչև Թայվանի ամբողջական ինտեգրումը Ճապոնական կայսրությանը:
Ճապոնացիները 1901 թվականին վերանվանեցին քաղաքը (ճապ.՝ 臺南廳 Tainan Chō), իսկ 1920 թվականին՝ Կաղապար:Nihongo4։ Տայնանի պրեֆեկտուրան ներառում էր ժամանակակից Յունլինը, Չային և Տայնանի ավելի լայն շրջանը։ Տայնանը ծառայել է որպես մայրաքաղաք։ Ճապոնացիները վերափոխեցին Տայնանը՝ կառուցելով ժամանակակից ենթակառուցվածքներ՝ ներառյալ դպրոցներ, դատարան, քաղաքապետարան, հեռահաղորդակցության նոր հարմարություններ, լայնածավալ բեռնափոխադրումների և ուղևորների երկաթուղային ցանց, նոր Անպինգ ջրանցք, որը փոխարինում է Գո-տիաու-կանգին, օդանավակայան և ոռոգման համակարգ։ Տայնանի և Չիայի շրջանները։ Ներդրվեցին ժամանակակից քաղաքային նախագծեր. հին նեղ փողոցներն ու քաղաքի պարիսպները քանդվեցին և փոխարինվեցին լայն փողոցներով, որոնք կազմում են ժամանակակից Թայնան քաղաքի կենտրոնի քաղաքային պատկերը[7]: Նրանք նաև ներդրեցին խիստ անհրաժեշտ սանիտարական բարեփոխումներ:[16]
Չինաստանի Հանրապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստանի Հանրապետությունը (ROC) Թայվանը գրավեց 1945 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո: Թայնան քաղաքը և Թայնան շրջանը ստեղծվեցին և դարձան առանձին տեղական միավորներ Թայվան նահանգի ներքո 1946 թվականին: Թայնանում քաղաքացիական անկարգություններ եղան որպես 1947 թվականի փետրվարի 28-ի միջադեպի մաս: Թանգ Դե-Ջհանը, էթնիկ ճապոնացի և ճապոնացի կրթված իրավաբան, եղել է «Փետրվարի 28-ի միջադեպերի հանձնաժողով» ստեղծած կառավարության անդամը և քաղաքի քաղաքապետի հանրաճանաչ թեկնածուն մեղադրվել է անջատողական լինելու մեջ և մարտի 11-ին ձերբակալվել ՌՈԿ-ի բանակի կողմից: Հաջորդ օրը նրան խոշտանգել են և մահապատժի ենթարկել դիմացի այգում: Թայնանի քաղաքապետարանի (այժմ կոչվում է Թանգ Թե-չանգ հիշատակի այգի): Մարտ ամսին դատարանը հետմահու անմեղ ճանաչեց Թանգին[17]: Ինչպես Թայվանի մյուս շրջանները, Տայնանում շատ մարդիկ տուժել են Կումինտանգի (KMT, Չինական ազգայնական կուսակցություն) դեմ իրական կամ ընկալվող ընդդիմության համար ավտոկրատական ժամանակաշրջանում:
Քաղաքն իր առաջին խորհրդի և քաղաքապետի ընտրություններն անցկացրեց 1950 թվականին: 1960-ականներին Թայնանը շրջանցեց Կաոսյունը որպես հարավային Թայվանի տնտեսական կենտրոն՝ Կաոսյուն նավահանգստի վերակառուցման պատճառով: Մինչ Թայնան քաղաքը պայքարում էր քսաներորդ դարի երկրորդ կեսի ընթացքում, վարչաշրջանը, հատկապես գետի հարավային շրջանը, օգտվեցին ազգային ծրագրերի առաջնահերթություններից: Թիվ 1 ազգային մայրուղու ավարտին հաջորդեց բազմաթիվ արտադրական պարկերի կառուցումը և ճանապարհների այլ բարեկարգումը։ Արդյունքում, քաղաքը ցամաքում տարածվեց հյուսիսային, արևելյան, այնուհետև Յոնգկան և Ռենդե շրջաններում:
1992թ.-ին Արևմտյան թաղամասի վերակառուցման ծրագիրը՝ Հայան ճանապարհը լայնացնելու և ստորգետնյա հրապարակ կառուցելու համար, ձախողվեց, քանի որ երկրաբանական հետազոտության և ընդհանուր պլանավորման բացակայությունը նշանակում էր, որ աշխատանքները բախվում էին ստորերկրյա ջրերի շերտին: Զարգացումը ոչնչացրեց պատմական Գո-տիաու-կանգ տարածքի մի մասը: Որպես հետեւանք, Zhongzheng Road թաղամասը, որը նախկինում ամենահայտնի առևտրի կենտրոնն էր Տայնանում ճապոնական տիրապետությունից ի վեր, անկում ապրեց շրջակա միջավայրի վատ որակի պատճառով: 1990-ականների կեսերին աճում էր գիտակցությունը Թայնանի պատմական և մշակութային գանձերը պաշտպանելու անհրաժեշտության մասին: Այդ ժամանակից ի վեր կառավարությունը և քաղաքացիական հասարակությունները աշխատել են պաշտպանելու Թայնանի ժառանգությունը: Թայնանի համար շարունակական խնդիր է՝ պաշտպանել իր անցյալը՝ միաժամանակ վերակենդանացնելով իր հին բիզնես կենտրոնը:
1995 թվականին Հարավային Թայվանի գիտական պարկի հիմնադրումից հետո քաղաքի ծայրամասում նկատվեց բնակչության արագ աճ 2000-ական թվականներին: Քաղաքն ավելի բարգավաճ դարձավ տրանսպորտային ենթակառուցվածքի մի քանի հիմնական ծրագրերի ավարտից հետո: Քաղաքի կենտրոնը 1990-ականների կեսերին տեղափոխվեց դեպի արևելք՝ ավելի մոտ լինելով խիտ բնակեցված Յոնգկան, Արևելյան և Հյուսիսային թաղամասերին։ Կան մի քանի վերակառուցման ծրագրեր՝ այս թաղամասերը քաղաքի նոր բիզնես կենտրոնների վերածելու համար:
2004 թվականի մարտի 19-ին նախագահ Չեն Շույ-բիանը գնդակահարվեց Թայնանում վերընտրվելու քարոզարշավի ժամանակ, քաղաք, որը ճապոնական տիրապետության ավարտից ի վեր անկախամետ շարժման գլխավոր կենտրոնն էր: 2008 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Չինաստանի ԱՐԱՏՍ-ի փոխնախագահ Չժան Մինգցինը վիրավորվեց, երբ հանդիպեց ցուցարարների Տայնան Կոնֆուցիուսի տաճարում։
2009 թվականի հունիսին Գործադիր Յուանը հաստատեց Թայնան շրջանը և Թայնան քաղաքը միավորելու ծրագիրը՝ Թայնան քաղաքի ավելի մեծ քաղաքապետարան ձևավորելու համար: 2010 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Թայնան շրջանը և Թայնան քաղաքը միավորվեցին՝ դառնալով Տայնանի հատուկ քաղաքապետարան։
2016 թվականի փետրվարի 6-ին տարածքը տուժել է 6,4 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժից՝ պատճառելով 116 զոհ և մեծ վնաս, այդ թվում՝ շենքերի փլուզումներ (տես 2016թ. Կաոսյունի երկրաշարժը)։
Մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանը հավակնում է իր անունը որպես Թայվանի մշակութային մայրաքաղաքներից մեկը՝ իր առատ պատմական հուշարձանի և քաղաքացու ապրելակերպի համար: Քաղաքը կետավոր է դաոսական տաճարներով, բուդդայական տաճարներով և եկեղեցիներով: Նրանցից շատերը Թայվանի ամենահիններից են: Քաղաքն ունի նաև իր յուրահատուկ ավանդույթներն ու խոհանոցները, որոնք մշակվել են չինական սահմանների կողմից իր երկար պատմության ընթացքում:
Ժողովրդական մշակույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տայնանի քաղաքացիների կյանքը սերտորեն կապված է չինական շատ աստվածությունների և տաճարների հետ: Ծնողները իրենց երեխաներին բերում են «Հյուսած աղախին աստվածուհու» մոտ՝ երեխաների աստվածուհուն՝ բարի կամք մաղթելու։ Ավանդաբար չինացիները չափահաս են դառնում, երբ նրանք 20 տարեկան են: Տայնանում բոլոր 16-ամյա երիտասարդների համար մեծ ծիսական տոնակատարություն կա յոթերորդ լուսնային ամսվա յոթերորդ օրը՝ աստվածուհու ծննդյան օրը: Այս երկարատև տոնակատարությունը յուրահատուկ է Թայնանի համար. Նախկինում նավահանգստում աշխատող երեխաներ ունեցող ընտանիքներն օգտվում էին այս արարողությունից՝ ցույց տալու գործատուներին, որ իրենց երեխաներին այս օրվանից հետո պետք է վճարվեն չափահասների չափով:
Քննության ցանկացած ձևից առաջ մարդիկ այցելում են Վենչանգդիջունի տաճար՝ Գրականության Աստված՝ աղոթելու լավ գնահատականների օրհնությունների համար: Վենչանգի տաճարներից մեկը գտնվում է Ֆորտ Պրովինտիայի վերջին հարկում։ Ավագ դպրոցի շատ ուսանողներ, որոնք պատրաստվում են համալսարանական քննություններին, տաճար են այցելում հունիսին՝ քննությունից առաջ: Նրանք, ովքեր փնտրում են լավ ամուսնություն, կերկրպագեն Յուելաոյին՝ ամուսնության Աստծուն: Մարդիկ տաճարներ են այցելում նաև բազմաթիվ պատճառներով՝ սկսած պարզապես հաջողություն աղոթելուց մինչև կոնկրետ Աստվածության ծննդյան տոնը նշելը մինչև նույնիսկ Նիդեռաշխարհի հետ հաղորդակցվելը[18]։
Հարսանեկան արարողությունը Թայնանում բարդ գործընթացների մի շարք է, որոնք շատ ճշգրիտ և մանրամասն են: Ե՛վ փեսան, և՛ հարսնացուն պետք է պատրաստեն 12 հատուկ նվերներ, որոնք ներկայացնում են տարբեր իմաստներ իրենց նշանադրության արարողության ժամանակ, և հարսանիքին ավելի շատ նվերներ են սպասվում: Մարդիկ կարծում են, որ այս բարդությունը քաղաքակիրթ լինելու նշան է[18]։
Անպինգի բնակիչները օգտագործում են հատուկ խորհրդանիշ, որը կոչվում է «Սուր Առյուծ»՝ վատ տրամադրությունները հեռու պահելու համար: Չժենգի ռեժիմի ժամանակ Անպինգը Կոքսինգայի գլխավոր ռազմածովային կայաններից էր։ Զորավարժություններից տուն վերադառնալիս զինվորները առյուծի դեմքի վահաններ էին դնում իրենց տների գլխավոր դարպասներին և սրերը խաչաձև մտցնում առյուծի բերանը։ Տեղացիներն այս խորհրդանիշը ներառում են իրենց տների ձևավորման մեջ՝ որպես հոգևոր անվտանգության խորհրդանիշ[19]։
Խոհանոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավելի քան 200 տարիների ընթացքում, երբ Թայնանը որպես տեղական մայրաքաղաք անցկացրեց, բնակչությունը զարգացրեց կոսմոպոլիտ համեր՝ շնորհիվ աշխարհի տարբեր երկրների սննդի ազդեցության: Մասերը հաճախ ավելի մեծ են, քան Թայվանի այլ վայրերում[20]։
Թայվանական շատ հայտնի ուտեստներ ծագել են Տայնանից: Քանի որ Թայնանը եղել է շաքարի արտադրության կենտրոն, Տայնանի խոհանոցը հակված է ավելի քաղցր լինել, քան մյուս թայվանական խոհանոցները: Օրինակ, օձաձուկի արիշտա ապուրն ունի յուրահատուկ քաղցր և թթու համ։ Կաթնաձկան ուտեստները շատ տարածված են Թայնանում, որտեղ տեղացիներն այն անվանում են նաև «Կոքսինգայի ձուկ»: Մարդիկ կարծում են, որ ձկան չինարեն անունը տվել է Koxinga-ն, և այս անունը փոխառվել է ճապոներեն որպես Կաղապար:Nihongo4: Ձկները բուծվում են քաղաքի ափամերձ ծայրամասերում գտնվող տնտեսություններում։ Տայնանի շատ ռեստորաններ և խորտիկների կրպակներ ունեն պատմություն, որը գալիս է Քինգի կամ ճապոնական դարաշրջանից[18]։
Գուո Հուա փողոցում (國華街) շատ ռեստորաններ և փողոցային վաճառողներ վաճառում են տեղական խոհանոց, ներառյալ այնպիսի ճաշատեսակներ, ինչպիսիք են «համով հարուստ պուդինգը» (碗粿), օ-ա-ցիան (ոստրեի ձվածեղ), գուա բաո և պոպիա: Տեղացիները հակված են այս ուտեստներն ուտել առավոտյան կամ կեսօրին:
Թայնանը համարվում է թայվանական սուրճի մշակույթի կենտրոնը՝ քաղաքի շրջակայքի բլուրներում մի շարք սուրճ արտադրողներով: Սուրճի բույսերն առաջին անգամ բերվել են Թայնան 1884 թվականին բրիտանացիների կողմից:[21]
Տաճարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանը հայտնի է տաճարների և սրբավայրերի բազմազանությամբ և խտությամբ: Դրանցից ոմանք միակն են այդ տեսակի Թայվան կղզում: Ընդհանուր առմամբ, պաշտոնական ցուցակում կան յոթ բուդդայական տաճարներ և ութ դաոսական սրբավայրեր (七寺八廟)[5]։ 2015 թվականի դրությամբ Թայնանը գրանցել է ամենաշատ տաճարները Թայվանի այլ քաղաքապետարանների, քաղաքների կամ գավառների շրջանում ՝ հասնելով 1613 տաճարների[22]։
Յոթ բուդդայական տաճարներն են․
- Քաիյուան տաճարը, որն ի սկզբանե եղել է Թունգինգի Թագավորության թագավորական այգիները, բուդդայական տաճար է դարձել 1690 թվականին ։
- Ճու Կսի տաճարը, որը հիմնադրվել է Թունգնինգ թագավորության ժամանակաշրջանում։
- Ֆահուայի տաճարը, որը հիմնադրվել է Թունգինգի թագավորության ժամանակաշրջանում ։
- Միթուո տաճարը, որը հիմնադրվել է Թունգնինգ թագավորության ժամանակաշրջանում։
- Լոնգշան տաճարը, որը հիմնադրվեկ է Ցին Դինաստիայի ժամանակաշրջանում։
- Չոնգչինգ տաճարը, որը հիմնադրվել է Ցին Դինաստիայի ժամանակաշրջանում։
- Հուանգ Բո տաճարը, որը հիմնադրվել է Ցին դինաստիայի ժամանակ, բայց ավերվել է ճապոնացիների կողմից ։ Երկրպագված արձանները տեղափոխվել են երկնքի խորանի տաճար ։
ՈՒթ դաոսական սրբավայրերն են․
- Մացուի Մեծ տաճարը (大天后宮),, որը նվիրված է ծովի աստվածուհի Մացուին: Այն ի սկզբանե եղել է Թունգինգի Թագավորության Նինգզինգ թագավորի նստավայրը։
- Սիդիան Վումիաո (祀典武廟), պատերազմի աստծո պաշտոնական տաճարը, որը նվիրված է լորդ Գուանին, կառուցվել է 1665 թվականին։
- Dongyue Dian (東嶽殿) the Lord of Underworld temple, dedicated to Dongyue Dadi, was built in 1673. Դոնգյուե Դիան (東嶽殿)՝ Դոնգյուե Դադիին նվիրված Անդրաշխարհի Տիրոջ տաճարը կառուցվել է 1673 թվականին։
- Ֆուչենգհուանգ Տաճարը (府城隍廟)՝ Պրեֆեկտուրայի Քաղաքային Աստծո տաճարը կառուցվել է 1669 թվականին։
- Լունվանգ տաճարը (龍王廟)՝ Արևելյան Ծովի Վիշապ Թագավորին նվիրված սրբավայր, կառուցվել է 1716 թվականին, բայց ավերվել է ճապոնացիների կողմից։
- Ֆոնգշեն տաճարը (風神廟)՝ Քամու Աստծո տաճար, կառուցվել է 1739 թվականին։ Սա Թայվանի միակ տաճարն է, որը նվիրված է քամու Աստծուն[5]։
- Յաովանգ տաճար (藥王廟)՝ Բժշկության Աստծո տաճար, կառուցվել է 1685 թվականին։
- Շուիսիան տաճարը (水仙宮)՝ ջրային աստվածների տաճար, որը կառուցվել է Ցին Դինաստիայում՝ Գուո-Թիաու-Քանգի կառուցումից հետո:
Կան շատ այլ հայտնի տաճարներ և սրբավայրեր, որոնք այս ցուցակում չկան, ինչպիսին են Անպինգի տարածքում գտնվող Թյանհու տաճարը (ենթադրաբար ամենահինն է հենց Թայվանում), Երկնային տաճարը (天壇), վերակառուցված Սիլայ տաճարը (西 西) և այլն: Դրանք բոլորը հավատքի կենտրոններ են Թայնանում:
Տաճարների և սրբավայրերի մեծ քանակի պատճառով տաճարների ավանդական ձևավորման վարպետները և նրանց բիզնեսը ծաղկում են Թայնանում: Գոյություն ունեցող վարպետները դեռ փոխանցում են իրենց գիտելիքներն ու հմտությունները ՝ տաճարները ավանդական ձևով պահպանելու համար[18]։
Երաժշտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նանյինն և Շինսանյինը չինական երաժշտության առաջին տեսակներն էին, որոնք ներկայացված էին Թայնանում, Նանյինը կատարվում է հիմնականում զվարճանքի համար, մինչդեռ Շիսանյինը կատարվում է Կոնֆուցիուսի երկրպագության արարողության ժամանակ: Թայնանում կա երկու Նանյան ակումբ․ Ճենշենգշը-ն՝ 200-ամյա ակումբ, որը մեկ անգամ լուծարվեց 1980-ականներին տասը տարով, այնուհետև վերադարձավ երիտասարդ սերնդի երաժիշտների աջակցությամբ, և Նանշենգշը-ն՝ 95-ամյա ակումբ, որը ելույթ է ունենում ամբողջ աշխարհում[18]:
Թայվանում քարոզվում է երաժշտական կատարումը։ Թայնան քաղաքն ունի իր սեփական Չինական նվագախումբը[23] և սիմֆոնիկ նվագախումբը։ Կան նաև մասնավոր կատարողական խմբեր, ինչպիսիք են Chimei Mandolin Performance Group-ը, Chimei Philharmonic Orchestra-ն[24] և Չանգ Ճոնգ քրիստոնեական համալսարանի սիմֆոնիկ նվագախումբը[24]:
Ten Drum Art Percussion Group (十鼓擊樂團)՝ հարվածային խումբ, որը ստեղծվել է 2000 թվականին։ Խումբը մասնագիտանում է հարվածային կատարումների ստեղծման մեջ, որոնք լուսաբանում են Թայվանի պատմությունը, մշակույթը և իմիջը։ Խումբն առաջին անգամ միջազգային մակարդակով ելույթ է ունեցել փառատոններում 2000 թվականին Սիդնեյի Օլիմպիական խաղերի ժամանակ։ Այս իրադարձությունից հետո խումբը բազմիցս հանդես է եկել ինչպես միջազգային, այնպես էլ ազգային մակարդակով։ Խումբն ունի իր սեփական համալսարանը, որը գտնվում է Ռենդե շրջանի Հին շաքարի գործարանում: Համալսարանը տրամադրում է հարվածային գործիքների ուսուցում բոլոր մակարդակներում և կանոնավոր ներկայացումներ լայն հասարակության համար[25]
Թանգարաններ և զբոսայգիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բացի իր հարուստ մշակութային կյանքից, Թայնանում կան մի շարք թանգարաններ և զբոսայգիներ։ Թայվանի գրականության ազգային թանգարանը գտնվում է նախկին քաղաքապետարանի շենքում, Թայվանի պատմության ազգային թանգարանը գտնվում է Աննան թաղամասում, Չիմեյի Թանգարանը գտնվում է Ռենդե թաղամասում, Թայծիան ազգային զբոսայգին ձգվում է ափի երկայնքով, Պատմական Գեղատեսիլ Անփինգ զբոսայգին ներառում է ամբողջ հին Անփինգ քաղաքը և Անփինգ նավահանգիստի հյուսիսային մասը, և Սիրայաի Ազգային զբոսայգին գեղատեսիլ տարածքը ներառում է Վուսանտոյի ջրամբարը, որը կառուցել է Յոիչի Հաթթան: Քաղաքի կենտրոնում պահպանվել են Չժենի ռեժիմի, Ցին դինաստիայի և ճապոնական գաղութային դարաշրջանի բազմաթիվ պատմական հուշարձաններ, այդ թվում ՝ Կոնֆուցիոսի տաճարը, երկու գլխավոր քաղաքային դարպասները և նախկին քաղաքապետարանը ։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանն ունի մեծ պատմություն և հանդիսանում է մի քանի տպավորիչ կրոնական փառատոների անցկացման վայր: Բացի մի շարք ամրոցներից, Թայվանի առաջին մայրաքաղաքում կան մոտ 300 հնագույն սրբավայրեր ՝ կղզու առաջին կոնֆուցիական տաճարից մինչև առաջին տաոիստական տաճարը:
Թայվանի Կոնֆուցիական Տաճար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայվանի Կոնֆուցիական տաճարը (կամ գիտական տաճարը) կառուցվել է 1665 թվականին Քոքսինգի որդի Չենգ Չինգի կողմից՝ դասախոսություններ անցկացնելու և մտավորականներին դաստիարակելու համար։ Դա երեխաների համար առաջին ուսումնական հաստատությունն էր, երբ Թայվանը ղեկավարում էր Ցին դինաստիան: Արդյունքում այն կոչվում է նաև Թայվանի առաջին ակադեմիա ։
Տաճարը զբոսաշրջիկների համար հայտնի տեսարժան վայր է և պահպանում է հին կոնֆուցիական արարողությունները, որոնք պարբերաբար անցկացվում են: Տարածքում կան ծիսական պարագաների և երաժշտական գործիքների պահեստներ, որոնք օգտագործվում են այս արարողություններում:
Թայվանի Պատմության Ազգային Թանգարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայվանի պատմության ազգային թանգարանը գտնվում է Անան թաղամասում։ Ցուցահանդեսային և կրթական շենքի շինարարությունը սկսվել է 2005 թվականին և բացվել է 2011 թվականի հոկտեմբերի 29-ին։ Այս թանգարանի հիմնական նպատակներն են Թայվանի պատմության և մշակույթի հետ կապված արտեֆակտների հավաքումը, դասակարգումը, պահպանումը, հետազոտությունը, ցուցահանդեսները, լուսավորումը և հանրահռչակումը ինչպես տեղացիների, այնպես էլ այցելուների համար:
Թայվանի Գրականության Ազգային Թանգարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայվանի գրականության ազգային թանգարանը ուսումնասիրում, կատալոգում, պահպանում և ցուցադրում է տեղական գրական արտեֆակտները՝ որպես իր բազմալեզու և բազմազգ գործունեության մի մաս: Թանգարանը գտնվում է Թայնանի նախկին քաղաքապետարանի շենքում, որը կառուցվել է 1916 թվականին և հայտնի է իր պատմական նշանակությամբ։
Չենգ Կունգի Համալսարանի Ազգային Թանգարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չենգ Կունգի համալսարանի ազգային թանգարանը գտնվում է Չենգ Կունգի ազգային համալսարանում։ Այն Թայվանի ամենաերիտասարդ թանգարաններից մեկն է: Այստեղ ներկայացված են Թայվանի հարավում կրթության պատմության կարևոր օբյեկտները: Թանգարանը ICOM-ի անդամ է 2016 թվականից ։
Ֆորտ Նահանգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Fort Provintia was built in 1653 by the Dutch during their colonization of Taiwan and was eventually surrendered to Koxinga. Since 1945, the site has been known as "Chihkan Tower", a phonetic derivation from "Sakam" (also spelled "Chakam" or "Sakkam"). In addition to the site's architectural and artistic significance, its library of dictionaries and business transactions documents the Siraya language spoken by the native inhabitants of the region during Dutch rule.
Գնումներ և հանգիստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Քանի որ Թայնանը Թայվանի ամենամեծ քաղաքներից մեկն է, այն ունի բազմաթիվ հանրախանութներ, առևտրի կենտրոններ և հեղինակավոր բուտիկներ: Շքեղության ամենահայտնի ապրանքանիշերից մի քանիսը մասնաճյուղեր կամ վաճառասեղաններ ունեն Թայնանում: Գիշերային ծաղիկների շուկան Թայվանի ամենահայտնի գիշերային շուկաներից մեկն է և հաճախ համարվում է Թայվանի ամենամեծ գիշերային շուկան: Սակայն, ի տարբերություն մյուսների, այս գիշերային շուկան բաց է շաբաթական երեք օր՝ հինգշաբթի, շաբաթ և կիրակի:
«Փեթակներ»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յանգշուի շրջանում Լանտերների փառատոնի ամենակարևոր և նշանավոր հրավառությունը այսպես կոչված «փեթակներն» են, ըստ էության, շշերի հրթիռների բազմակի օգտագործման արձակիչները: Այս հրթիռային ամրոցները իրականում հազարավոր շշերի հրթիռներ են, որոնք շարքով շարված են երկաթից և փայտից պատրաստված շրջանակի մեջ: Տեղադրումը նման է ցրված վառոդով լի փեթակի։ Երբ սարքը հրկիզվում է, հրթիռներն արագ կրակում են բոլոր ուղղություններով։ Շլացուցիչ պայթուցիկները սուլոցներով անցնում են երկնքի միջով և հաճախ հայտնվում են հենց ամբոխի մեջ՝ միաժամանակ հուզելով և վախեցնելով հանդիսատեսին:
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանն ունի տաք, խոնավ մերձարևադարձային կլիմա[26]՝ մեղմ, չոր ձմեռներով և տաք, խոնավ ամառներով։ Քաղաքից հարավ կլիման արևադարձային է ։
| Թայնանի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 32.4 (90.3) |
32.8 (91) |
36.1 (97) |
35.4 (95.7) |
37.2 (99) |
37.8 (100) |
37.2 (99) |
37.2 (99) |
36.6 (97.9) |
36.0 (96.8) |
35.2 (95.4) |
32.9 (91.2) |
37.8 (100) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 22.9 (73.2) |
24.0 (75.2) |
26.5 (79.7) |
29.3 (84.7) |
31.4 (88.5) |
32.4 (90.3) |
33.1 (91.6) |
32.6 (90.7) |
32.5 (90.5) |
30.8 (87.4) |
28.1 (82.6) |
24.4 (75.9) |
29 (84.19) |
| Միջին օրական °C (°F) | 17.8 (64) |
18.9 (66) |
21.6 (70.9) |
24.9 (76.8) |
27.5 (81.5) |
28.9 (84) |
29.4 (84.9) |
28.9 (84) |
28.6 (83.5) |
26.3 (79.3) |
23.4 (74.1) |
19.6 (67.3) |
24.65 (76.36) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 14.5 (58.1) |
15.5 (59.9) |
18.0 (64.4) |
21.7 (71.1) |
24.7 (76.5) |
26.3 (79.3) |
26.7 (80.1) |
26.3 (79.3) |
26.0 (78.8) |
23.3 (73.9) |
20.3 (68.5) |
16.3 (61.3) |
21.6 (70.9) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | 2.6 (36.7) |
2.4 (36.3) |
5.1 (41.2) |
8.9 (48) |
14.7 (58.5) |
18.9 (66) |
21.1 (70) |
19.3 (66.7) |
15.4 (59.7) |
12.6 (54.7) |
2.9 (37.2) |
4.3 (39.7) |
2.4 (36.3) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 20.9 (0.823) |
23.7 (0.933) |
31.1 (1.224) |
69.1 (2.72) |
160.1 (6.303) |
369.5 (14.547) |
353.5 (13.917) |
478.9 (18.854) |
167.6 (6.598) |
24.6 (0.969) |
26.9 (1.059) |
15.6 (0.614) |
1741,5 (68,561) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm) | 3.9 | 4.2 | 4.3 | 5.7 | 9.0 | 12.2 | 12.5 | 15.8 | 8.0 | 2.4 | 2.6 | 2.7 | 83.3 |
| % խոնավություն | 75 | 75.5 | 73.8 | 74.6 | 75.3 | 77.2 | 76.1 | 78.3 | 75.2 | 72.8 | 74.5 | 73.7 | 75.2 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 177.5 | 163.4 | 180.7 | 178.2 | 195.8 | 196.3 | 208.8 | 175.4 | 184.8 | 201.1 | 170.6 | 170.3 | 2202,9 |
| աղբյուր: Central Weather Bureau[27][28][29][30][31] | |||||||||||||
Քաղաքային լանդշաֆտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Մեծ Խաչի փողոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի ամենավաղ հատակագիծը նախագծվել է հոլանդացի գաղութարար Կորնելիս Յանսի կողմից[32]: Այս նոր բնակավայրի նախագծող Պլոքհոյը 25-30 մ լայնությամբ գլխավոր փողոց է կառուցել (այսօրվա Մինկուան րդ վրկ. 2-ում) բնակավայրի և շառավղային ճանապարհների միջով: գյուղատնտեսական զարգացումներ. Հանի չինական «Heliaogang Jie» բնակավայրը (այսօրվա Zhongyi Rd) ավելի ուշ հատեց Պրովինտիայի գլխավոր փողոցը և ձևավորեց այսպես կոչված Shizi Dajie (十字大街) կամ Մեծ Խաչի փողոցը: Մին դինաստիայի անկմամբ նոր միգրանտներ լցվեցին բնակավայր: Չինաստանի բնակչությունը 5000-ից հասել է 35000-ի 1640-1661 թվականներին: Արդյունքում, ֆերմերները, եղնիկ որսորդները, առևտրականները և արհեստավորները գաղութ են կազմել խաչմերուկում[32]։
Ճապոնական վերամշակման ծրագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակակից Տայնանի քաղաքային պատկերը ստեղծվել է ճապոնական գաղութային կառավարության կողմից իրականացվող քաղաքային վերակառուցման ծրագրերի ներքո: Քաղաքի կենտրոնը որդեգրեց բարոկկո դիզայն, որը նման էր 19-րդ դարի կեսերին Փարիզի վերանորոգմանը, հատակագիծը միացնում էր հիմնական օբյեկտները լայն փողոցների և հինգ քառակուսի շրջանաձև խաչմերուկների համակարգի միջոցով: Հինգ քառակուսիների շարքում Կաղապար:Nihongo4-ը կենտրոնում ամենակարևոր անցման կետն է։ Հրապարակը շրջապատված է քաղաքապետարանով, հրշեջ բրիգադով և օդերևութաբանական բյուրոյով։ Այն միացված է մի շարք պողոտաներով, որոնք ուղղվում են դեպի երկաթուղային կայարան, օդանավակայան, ռազմակայաններ և Անպինգ ջրանցքի վերջում գտնվող նավահանգիստ[32]: Մոտակայքում գտնվող ոստիկանական բաժանմունքով և դատարանով այս տարածքը ցույց տվեց քաղաքի ներսում գաղութային կառավարության ուժը[7]: Ֆինանսական շրջանը գտնվում էր թաղամասերում՝ Թայշո այգու և Անփինգ ջրանցքի միջև։ Դա քաղաքի ամենաբանուկ փողոցն էր ճապոնական տիրապետությունից մինչև 1990-ականների կեսերը։ Քաղաքի այս հատվածում կարելի է գտնել բազմաթիվ գաղութային բարոկկո ոճի պատմական շենքեր ճապոնական դարաշրջանից:
Երեք օղակաձև գոտի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գավառի քաղաքային պաշտոնյայի կողմից ընդունվել է երեք գոտիների համակարգը՝ կանաչ բուլվարի օղակը, կապույտ գոտի Անպինգի ջրանցքը և Չժոնհուա ճանապարհային համակարգը[33]: Կանաչ բուլվարի օղակը և Չժոնհուա ճանապարհային համակարգը առաջին անգամ հայտնվեցին 1937 թվականին Ճապոնիայի գաղութային կառավարության կողմից առաջարկված քաղաքի վերակառուցման ծրագրում:
Կանաչ բուլվարը ճապոնական պատասխանն էր 20-րդ դարի սկզբի քաղաքաշինության այգ քաղաքների միտումին[32]: Այս համակարգը միացնում է Shuipingwen Park-ը արևմուտքում, Tainan Park-ը հյուսիսում, NCKU-ն արևելքում և Athletic Park համալիրը հարավում: Zhonghua Rd համակարգը զարկերակային ճանապարհային համակարգ է, որն այժմ կապում է հին քաղաքի կենտրոնը շրջապատող հիմնական նոր զարգացման տարածքները: Anping cannel կապույտ գոտին ստեղծվել է Հինգերորդ վերակառուցման տարածքի ավարտից հետո: Հինգերորդ վերակառուցման տարածքի նախագիծը լցրեց հին Թայցզյան ծովածոցի ջրհեղեղը և տարածեց ճապոնական Անփինգ ջրանցքը Կունշեն ծովածոց՝ արհեստական կղզի ձևավորելու համար, այս տարածքը նաև հայտնի է որպես Նոր Անպինգ: Ի տարբերություն ցածրահարկ հին քաղաքի կենտրոնի, այս երեք օղակների երկայնքով կառուցված են բազմաթիվ բարձրահարկ շենքեր:
Գետի հարավային շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի կենտրոնից այն կողմ, Թայնան քաղաքը կարելի է բաժանել երկուսի՝ գետի հարավային շրջան և գետի հյուսիսային շրջան, որը սահմանափակվում է Զենգվեն գետով:
River South Region-ը պատկանում է Տայնանի մետրոպոլիայի տարածքին։ Արբանյակային քաղաքները տարածվում են տարածաշրջանով մեկ՝ քաղաքի կենտրոնից շառավղային ձևով: Հարավային Թայվանի գիտական պարկի Tainan կամպուսը գտնվում է տարածաշրջանի հյուսիսում: Համաձայն Տնտեսական պլանավորման և զարգացման խորհրդի՝ այս տարածաշրջանը նախատեսված է դեպի արվարձանների տարածման հետագա աճ։[34]
Գետի Հյուսիսային շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս շրջանը Թայվանի գյուղատնտեսական խոշոր կենտրոններից մեկն է։ Կան մի քանի շրջանային կենտրոններ; նրանցից մի քանիսը նույնքան հին են, որքան Թայնան քաղաքը: Այդ կենտրոններն են՝ Սինյինգ, Յուջինգ, Ջիալի և Մադու։
Սինյինգը նախկին Տայնան շրջանի կառավարության նստավայրն էր և ներկայումս ծառայում է որպես տարածաշրջանի վարչական կենտրոն: Յուջինգը քաղաքից արևելք գտնվող լեռնոտ թաղամասերի տարածաշրջանային կենտրոն է. այն հայտնի է իր մանգոյով և եղել է Տապանիի միջադեպի վայր: Ջիալին ծովափնյա Տայնանի շրջանային կենտրոնն է։ Այն եղել է Սոելանգ ենթացեղի բազան։ Զենգվեն գետի ափին Մադուն ստորին հարթավայրի շրջանային կենտրոնն է, որը կրում է գետի անունը։ Քաղաքում բնակվում էր Մատտաու ենթախումբը։
Իշխանություն և քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնան քաղաքը հատուկ քաղաքապետարան է, որը Չինաստանի Հանրապետության տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքի համաձայն ամենաբարձր մակարդակի տեղական ինքնակառավարման մարմինն է: Տեխնիկապես այն գտնվում է նույն մակարդակի վրա, ինչ նահանգը, թեև նահանգը բարելավվում է: Քաղաքը ղեկավարում է ընտրված քաղաքապետը և վերահսկվում է քաղաքային խորհրդի կողմից։ Նրա ստորաբաժանումները քու կամ շրջանները չունեն ինքնավարության իշխանություն, փոխարենը դրանք միայն վարչական միավորներ են։ Համաքաղաքային ընտրություններից հետո կան քաղաքային գյուղեր (里 li) և թաղամասեր (鄰 lin), որոնք գործում են որպես տեղական ինքնավարության առաջնային միավոր:
Ներկայումս գործում է երկու վարչական կենտրոն՝ մեկը Անպինգի շրջանում, մյուսը՝ Սինյինգ շրջանում: Նրանք համապատասխանաբար նախկին նահանգային Տայնանի քաղաքային կառավարությունն են և Տայնան շրջանի կառավարությունները: Վարչական կենտրոնները ղեկավարում են քաղաքային գործերն ու զարգացումները, ինչպիսիք են կրթությունը և քաղաքային պլանավորումը: Բացի վարչական կենտրոններից, կան շրջանային գրասենյակներ, որոնք գործում են որպես տեղական մուտքի կետ պետական ծառայությունների համար:
Քաղաքը, ընդհանուր առմամբ, դիտվել է որպես Դեմոկրատական առաջադիմական կուսակցության ուժային բազա, հատկապես համապետական ընտրություններում: Թեև մինչ միաձուլումը, Kuomintang-ը (KMT) միշտ ավելի շատ տեղեր է ունեցել նահանգային Տայնանի քաղաքային խորհրդում, և KMT-ն հաղթել է նախագահական ընտրություններում (2008) քաղաքում նվազագույն առավելությամբ: Մյուս կողմից, Դեմոկրատական առաջադիմական կուսակցությունը միշտ գերակայում էր նախկին Թայնան կոմսությունում: Առաջին մունիցիպալ ընտրություններում, միաձուլումից հետո, ԺԴԿ-ն գերակշռում էր քաղաքի քաղաքական ժողովրդագրության մեջ: 2010 թվականի քաղաքապետի առաջին ընտրություններում հաղթել է Ուիլյամ Լայը, որը նախկինում օրենսդիր Յուանի անդամ էր DPP-ից:
 |
 |
 |
 |
 |
Քաղաքապետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.JPG)
2001 թվականին Դեմոկրատական առաջադիմական կուսակցությունից Հսու Թեյն-Ցաիրը ընտրվեց ձայների 43%-ով։ Նրա ամենամոտ մրցակիցը Կուոմինթանգի օրենսդիր Չեն Ռոնգշենգն էր, ով հավաքեց 37%: 2005 թվականին Հսուն վերընտրվեց քաղաքապետ՝ հավաքելով ձայների 46%-ը՝ Չեն Ռոնգշենի 41%-ի դիմաց: 2010 թվականին քաղաքապետ է ընտրվել Դեմոկրատական կուսակցությունից Ուիլյամ Լայը։ Այնուամենայնիվ, 2017-ի սեպտեմբերին Լայայի կողմից Չինաստանի Հանրապետության վարչապետ նշանակվելուց հետո Լի Մենգ-Յենը ստանձնեց քաղաքապետի պաշտոնը որպես քաղաքապետի պաշտոնակատար:
Նախագահական ընտրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի բնակիչների մեծ մասը քվեարկել է բազմաթիվ նախագահական ընտրություններում հաղթող թեկնածուների օգտին, քանի որ պաշտոնը առաջին անգամ ընտրվել է համաժողովրդական քվեարկությամբ 1996 թվականին:
Ինչպես Չինաստանի Հանրապետության բոլոր մյուս քաղաքներում և շրջաններում, բացառությամբ Նանտուին, Թայնանի բնակիչների մեծ մասը քվեարկել է հնարավոր հաղթող լի Տեն Հուեյի և փոխնախագահ Լին Չանի օգտին:
2000 թվականի նախագահական ընտրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2004 թվականի նախագահական ընտրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվականի նախագահական ընտրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2012 թվականի նախագահական ընտրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վարչական շրջաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Պատմական բնակչություն | ||
|---|---|---|
| Տարեթիվ | Բնակ․ | ±% |
| 1985 | 1 640 669 | — |
| 1990 | 1 710 234 | +4.2% |
| 1995 | 1 788 612 | +4.6% |
| 2000 | 1 842 337 | +3.0% |
| 2005 | 1 866 727 | +1.3% |
| 2010 | 1 873 794 | +0.4% |
| 2015 | 1 885 541 | +0.6% |
| 2020 | 1 874 917 | −0.6% |
| Source:«Populations by city and country in Taiwan». Ministry of the Interior Population Census. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-12-16-ին. Վերցված է 2016-05-01-ին. | ||
- Անան շրջանը ի սկզբանե եղել է Տայնան շրջանի Ան-Շուն ավանը, սակայն 1946 թվականին միավորվել է Տայնան քաղաքին։ 2004 թվականին կենտրոնական շրջանը և Արևմտյան շրջանը միավորվեցին նոր Արևմտյան Կենտրոնական շրջանին։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակին կախված ավանդական արտադրական ճյուղերից՝ տարածաշրջանը դարձավ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերական խոշոր հանգույց՝ 1995 թվականին Հարավային Թայվանի գիտական պարկի հիմնադրումից հետո: Օպտոէլեկտրոնիկան, ինտեգրված սխեմաները, կանաչ էներգիան և կենսատեխնոլոգիան պարկի գերիշխող ճյուղերն են: Նշանավոր ընկերություններն են Chimei-Innolux-ը, United Microelectronics-ը և TSMC-ն: Tainan Technology Park-ի, Shugu (Tree Valley) LCD Park-ի և Yonkang Technology Park-ի հիմնադրմամբ քաղաքը դարձավ Թայվանի օպտոէլեկտրոնիկայի արդյունաբերության հիմնական կենտրոնը՝ մատակարարման ամբողջական շղթայով:[40]
Թայնանը դեռևս կարևոր դեր է խաղում ավտոպահեստամասերի, սննդի վերամշակման, տեքստիլի, պլաստիկի և այլ ավանդական արտադրության մեջ: Նշանավոր ընկերությունների թվում են Uni-President-ը, Chi Mei-ն և Tainan Spinning-ը, որոնք կենտրոնական գրասենյակներ ունեն քաղաքում: Ընդհանուր առմամբ, արդյունաբերական արտադրանքը կազմել է քաղաքային համախառն արտադրանքի 62,6%-ը 2010թվականին[41]։
Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատնտեսությունը կարևոր է քաղաքի համար, հատկապես Գետի Հյուսիսային շրջանը: Մինչ ձկնաբուծությունը և ձկնաբուծությունը նշանակում են ափամերձ շրջաններ, բրնձի և մրգի ֆերմաները ձևավորեցին ներքին գյուղատնտեսական շրջանի լանդշաֆտը: Քաղաքը հայտնի է իր կաթնաձկներով, ոստրեով, բրնձով, մանգոյով, շաքարեղեգով, պոմելոյով (文旦), արքայախնձորով և լոտոսի սերմերով։ Պետության կողմից ֆինանսավորվող գյուղատնտեսական հետազոտությունների կենտրոն է ստեղծվել Սինհուա շրջանում՝ ապահովելու բերքի շուկայական մրցունակությունը[42]։ Բանջարեղենի համաշխարհային կենտրոնի կենտրոնակայանը՝ NPO, որի նպատակն է բարելավել բերքի որակը աղքատ երկրներում, գտնվում է Շանհուա շրջանում:
Ժամանակին գերիշխող արդյունաբերությունները, աղի և շաքարի արտադրությունը դառնում են անտեղի: Taiyen (Թայվանի աղ) co. և Taiwan Sugar Corp.-ն, երկուսի գլխամասային գրասենյակը Թայնանում, վերածվել են կենսատեխնոլոգիայի, որակյալ գյուղատնտեսության, մանրածախ առևտրի և զբոսաշրջության ոլորտների բիզնեսների[43]:
Խոլորձների աճեցումը ամենախորհրդանշական գյուղատնտեսական արդյունաբերություններից մեկն է ծաղկաբուծության աշխարհում իր հայտնի ապրանքանիշի համար: Հուբի թաղամասում ստեղծվել է ազգային հիմքով հատուկ պլանտացիոն թաղամաս՝ R&D ռեսուրսներով:[44]
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զբոսաշրջությունը աճող կարևորություն ունեցող արդյունաբերություն է։ Որպես Թայվանի առաջին մայրաքաղաք, մշակութային ժառանգության հարստության ռեսուրսը և դրա ներուժը գտնվում են հետազոտման փուլում: 2013 թվականի առաջին կիսամյակում քաղաքում գրանցվել է ավելի քան 7 միլիոն զբոսաշրջիկների այցելած տեսարժան վայրեր: Քաղաքում կան բարձրակարգ հյուրանոցներ, այդ թվում՝ Շանգրիլա հյուրանոցը Թայնան երկաթուղային կայարանի մոտ: Tainan-ը գովաբանվել է Xiaochi-ի իր բազմազանության համար[45]։
Մանրածախ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մանրածախ առևտուրը և ծառայությունները Տայնանում զբաղվածության ամենամեծ ոլորտն են, որը 2010 թվականին զբաղված է 52%-ով[41] : Քաղաքի կենտրոնում տեղակայված են հինգ հանրախանութներ, ներառյալ երկու Shin Kong-Mitsukoshi, երկու FE21 և Focus Square: Քաղաքի կենտրոնից բացի, քաղաքի շրջակայքում կան առևտրի տեղամասեր՝ ամենաուժեղ ներկայությամբ Արևելյան, Հյուսիսային և Յոնգկան թաղամասերում: «Dream Mall»-ը համատեղ զարգացման ծրագիր է Uni-President Corp.-ի և Tainan Spinning Ltd.-ի միջև: Այն քաղաքի ամենամեծ առևտրի կենտրոնն էր, երբ բացվեց 2015թ. հինգաստղանի հյուրանոց. Տեղամասը գտնվում է նշանակված East Tainan երկրորդ CBD-ում՝ Արևելքի և Յոնգկան շրջանների սահմանի մոտ:
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
 |
 |
 |
Երկաթուղային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնան կայարանը Թայվանի երկաթուղու վարչակազմի (TRA) արևմտյան գծի գլխավոր կանգառն է, որն ուղիղ միացումներ ունի Թայբեյ, Կաոսյուն, Թայչունգ, Հսինչու և Քելունգ քաղաքներով: Կան նաև տեղական գնացքներ՝ ավելի մոտ ուղղություններ հասնելու համար:
Թայվանի արագընթաց երկաթուղու Tainan կայարանը գտնվում է քաղաքի կենտրոնից անմիջապես դուրս՝ Գեյրեն թաղամասում: Ծառայությունը հասանելի է քաղաքի կենտրոնին TRA Shalun Line-ի և THSR Shuttle Bus Line-ի միջոցով: Բարձր արագությամբ երկաթուղային համակարգի միջոցով ուղևորները կարող են Թայբեյ հասնել իննսուն րոպեից պակաս ժամանակում:
Հանրային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Tainan MRT (zh) համակարգի սկզբնական պլանն անջատված է շինարարության արժեքի և ուղևորների անբավարար քանակի պատճառով: Ներկայիս երկաթուղու և ավտոբուսների արդիականացումը այժմ դիտարկվում է որպես համաքաղաքային ժամանակակից հասարակական տրանսպորտի այլընտրանքային տարբերակներ:
Թայնանն ունի երեք խոշոր ավտոբուսային օպերատոր: Դրանք են Singing Bus Co.-ը, Shinan Buses-ը և Kaohsiung Buses-ը, որոնք գործում են համապատասխանաբար գետի հյուսիսային տարածաշրջանում, միջքաղաքային և մետրոպոլիայի երթուղիներում: 2012 թվականին քաղաքային կառավարությունը կոչ արեց վերակառուցել Singing Bus և Shinan Buses երթուղին, որպեսզի ձևավորվի Tainan City Bus System: Այս նոր համակարգը, որը պետք է գործարկվի 2013 թվականին, ունի քաղաքը միացնող վեց հիմնական երթուղիներ և ութ հիմնական հանգույցներ: Հիմնական երթուղիներից 66 ճյուղային երթուղիներ բաժանվեցին տեղական համայնքներին սպասարկելու համար: Քաղաքային իշխանությունները հուսով են, որ այս նոր համակարգը կխթանի հասարակական տրանսպորտի երթևեկությունը և ապագայում առաջընթաց կկատարվի դեպի մետրոավտոբուսային համակարգ[46][47]։
Ընթացքի մեջ է քաղաքի կենտրոնում գտնվող երկաթուղին ստորգետնյա վերածելու նախագիծը` որպես Մետրոպոլիտեն տարածքներում TRA Rapid Transit Systematization ծրագրի մաս: Այս նախագիծը կօգնի բարձրացնել սպասարկման հաճախականությունը՝ վերացնելով ճանապարհային և երկաթուղային երթևեկության հնարավոր խափանումները: Ստորգետնյա վերափոխումից հետո նախատեսվում է երկու նոր կայաններ, որոնք կսպասարկեն Արևելյան շրջանի երթևեկներին: Շալունի HSR կապի հետ միասին TRA միջանցքի այս հատվածը կդառնա Տայնանի երկաթուղային տարանցիկ համակարգի ողնաշարը:[47]
Ճանապարհ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարևան թիվ 1 և 3 ազգային մայրուղիները տեղական մայրուղիներով միանում են հենց քաղաքին: Թայնան քաղաքն ունի ընդհանուր 142,9 կիլոմետր (88,8 մղոն) մայրուղիներ, ներառյալ ազգային, տեղական և գյուղական մայրուղիները[48]։
Օդանավակայան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավային թաղամասի Թայնան օդանավակայանը (TNN) գտնվում է քաղաքի կենտրոնից ընդամենը 6 կիլոմետր (3,7 մղոն): Որպես տարածաշրջանային օդանավակայան՝ այն ներկայումս իրականացնում է ինչպես ներքին, այնպես էլ միջազգային թռիչքներ դեպի Հոնկոնգ, Հո Չի Մին Սիթի, Կինմեն, Մագոնգ և Օսակա: Նախկինում ծառայություններ էին մատուցվում նաև Թայբեի Սոնգշան օդանավակայանին (TSA), բայց դրանք չեղարկվեցին եկամուտների անկման լույսի ներքո (ընդհանուր առմամբ համաձայնեցված է, որ 2007 թվականին գործարկվող Բարձր արագությամբ երկաթուղու արդյունք է)[49]:
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Թայնանի ազգային համալսարան (國立臺南大學) NUTN-ը նախկինում եղել է Ուսուցիչների շարունակական կրթության ինստիտուտը 1988 թվականին, առաջխաղացել և վերանվանվել է Տայնանի ազգային ուսուցիչների քոլեջ 1991 թվականին: 2004 թվականին այն հիմնադրվել է որպես Տայնանի ազգային համալսարան մինչ այժմ: NUTN-ի կարգախոսը ներառում է բարեգործություն, խելացիություն, անկեղծություն և ուղղամտություն:
- Չենգ Կունգի Ազգային Համալսարանը (國立成功大學), հայտնի է իր ինժեներական ծրագրերով։ Հիմնադրվել է ճապոնական դարաշրջանում 1931 թվականին որպես Տայնանի տեխնիկական քոլեջ, այն ունի 183,000 կիլոմետր քառակուսի ընդհանուր տարածք (71,000 քառակուսի մղոն): Քանի որ քոլեջների թիվն ընդլայնվեց, 1956-ին այն վերածվեց գավառական համալսարանի, այնուհետև 1971-ին ազգային համալսարանի: Այսօր Ազգային Չենգ Կունգի համալսարանը սպասարկում է մոտ 21,000 ուսանողի 9 քոլեջների, 39 բաժանմունքների և 49 ավարտական ինստիտուտների միջոցով[50]: Այն նաեւ զբաղեցնում է 2-րդ տեղը Թայվանում, իսկ 41-րդը՝ Ասիայում [51]
- Տայնանի Արվեստների Ազգային Համալսարան (國立臺南藝術大學) TNNUA-ն գոյություն ունի տաղանդավոր մարդկանց պատրաստելու տեսողական և կատարողական արվեստի, ձայնի և պատկերի ձևավորման, շինարարական արվեստների, պահպանման արվեստների և արվեստի պատմության և քննադատության ոլորտներում կարիերայի համար: Համալսարանը շեշտը դնում է անհատական ուշադրության և անկախ աշխատանքի ստեղծման միջոցով սովորելու վրա: Այն հասարակական հիմնարկ է, որը հիմնադրվել է 1996 թվականին։
- Ազգային Յանգ Մինգ Չիաո Թունգի համալսարան (國立陽明交通大學) NYCU Տայնանի համալսարան, որը հիմնադրվել է 2009 թվականին:
- Թայնանի աստվածաբանական քոլեջը և սեմինարիան (臺南神學院) հիմնադրվել է 1876 թվականին Թոմաս Բարքլիի կողմից[52]։
- Չանգ Յունգ քրիստոնեական համալսարանը մասնավոր համալսարան է, որը կապված է Թայվանի Պրեսբիտերական եկեղեցու հետ: CJCU-ն առաջարկում է մագիստրոսական և դոկտորական աստիճանի ծրագրեր և նպատակ ունի խթանել եղբայրությունը, արդարությունը և ծառայությունը Թայվանի համար: Գտնվում է քաղաքից հարավ՝ Գեյրենում։
- Հարավային Թայվանի գիտության և տեխնոլոգիայի համալսարանը (南臺科技大學), որը հիմնադրվել է 1969 թվականին, գտնվում է Տայնան քաղաքի հյուսիսարևելյան սահմանի մոտ, Տայնան օդանավակայանից 30 րոպե մեքենայով հեռավորության վրա:
- Թայնանի տեխնոլոգիական համալսարանը (臺南應用科技大學) մասնավոր համալսարան է, որը հիմնադրվել է 1964 թվականին: Համալսարանն առաջարկում է ասպիրանտուրա երաժշտության, վիզուալ արվեստի և կիրառական գիտությունների ոլորտներում:
- Ալեթեիիա Համալսարան (真理大學) մասնավոր համալսարան է, որը հիմնադրվել է 1882 թվականին Ջորջ Լեսլի Մաքքեյի կողմից։ Կան երկու մասնաճյուղեր՝ մեկը Թամսույում, Նոր Թայբեյ քաղաքում և մեկը Մադու շրջանում, Տայնան քաղաքում:
- CTBC Բիզնես դպրոցը (中信金融管理學院) մասնավոր համալսարան է, որը հիմնադրվել է 2000 թվականին (որպես Հսինգ-Քուո համալսարան) և հետագայում վերաբրենդավորվել է CTBC Բիզնես դպրոց, երբ CTBC Financial Holding-ը ձեռք բերեց դպրոցը: Այն գտնվում է Անան թաղամասում։
- Թայվանի Շոուֆու համալսարանը (台灣首府大學) մասնավոր համալսարան է, որը հիմնադրվել է 2000 թվականին որպես Դիվան կառավարման քոլեջ: Հետագայում այն հավատարմագրվեց և հայտնի դարձավ որպես Թայվան Շոուֆու համալսարան։ Կան երեք քոլեջներ՝ Կրթության և դիզայնի քոլեջ, ժամանցի արդյունաբերության քոլեջ և հյուրանոցների կառավարման քոլեջ:
- Կանգ Նինգի համալսարանը (康寧大學) մասնավոր համալսարան է, որը հիմնադրվել է 2011 թվականին: Այն գտնվում է Անան թաղամասում:
Տարրական դպրոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հասարակական
- Յուվեն Տարրական դպրոց
- Ֆուսինգ Տարրական դպրոց
Կրտսեր Ավագ դպրոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հասարակական
- Թայնանի քաղաքային Ֆուսինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Չոնգմինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Ջհոնգսիաո կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Խոուջիա կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Անփինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Ջիանսինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքայի Ջհոնգսհան կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Մինդե կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Վունսիան կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Յանփինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Չենգգոնգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Սինգսինգ կրտսեր ավագ դպրոց
- Թայնանի քաղաքային Դաչենգ կրտսեր ավագ դպրոց
Ավագ դպրոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հասարակական
- National Tainan First Senior High School
- Թայնանի ազգային առաջին ավագ դպրոց
- Թայնանի ազգային երկրորդ ավագ դպրոց
- Թայնանի ազգային աղջիկների ավագ դպրոց
- Թայնանի ազգային Հսին Հուա ավագ դպրոց
- Թայնանի ազգային աղջիկների Չիա-Չի ավագ դպրոց
- Թայնանի ազգային վճարովի մասնագիտական դպրոց
- Թայնանի ազգային արդյունաբերական մասնագիտական դպրոց
- Չենգ Կունգի ազգային համալսարանի շարունակական արտադրական մասնագիտական կրթության բարձրագույն դպրոց
- Թայվանի Ազգային ծովային և ձկնորսության մասնագիտական դպրոց
- Թայնանի Նան-Նինգ քաղաքային ավագ դպրոց
- Թայնանի Թու-Չենգ քաղաքային ավագ դպրոց
- Թայնանի Նաննինգ քաղաքային ավագ դպրոց
Մասնավոր
- Ֆենգ-Հո ավագ դպրոց
- Չանգ Ջունգ ավագ դպրոց
- Շենգ Կունգ ավագ դպրոց
- Նան-Նինգ մասնագիտական բիզնեսի եւ տեխնոլոգիաների բարձրագույն դպրոց
- Սալեսյան տեխնիկական դպրոց
- Չան Չժոնգի աղջիկների ավագ դպրոց
- Դեգուանգի կաթոլիկ ավագ դպրոց
- Քուանգ Հուայի աղջիկների ավագ դպրոց
- Թայնանի Լիու Հսին ավագ դպրոց
- Կուեն Շանի ավագ դպրոց
- Յինգ-Խայ ավագ դպրոց
Հայտնի աբորիգեններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որոշ հայտնի մարդիկ, ովքեր ծնվել, կրթվել կամ նշանավոր դիրք են զբաղեցնում Տայնանում կամ այլ կերպ կապված են քաղաքի հետ, ներառում են․
- Շոն Ան (安鈞璨) (1983–2015)՝ երգիչ, դերասան և հեռուստահաղորդավար։
- Մոմոֆուկու Անդո (安藤百福) (1910–2007)՝ Nissin Foods-ի հիմնադիր և ակնթարթային արիշտա գյուտարար[53]։
- Թոմաս Բարքլայ (1849–1935)՝ qրիստոնյա միսիոներ, քաղաքում ապրել է 1875-1935 թվականներին։
- Ուիլյամ Քեմփբել (1841-1921)՝ քրիստոնյա միսիոներ, քաղաքում ապրել է 1871-1917 թվականներին։
- Ջորջ Չանգ (張燦鍙) (ծնվել է 1936 թվականին)՝ քաղաքական գործիչ, Թայնանի նախկին քաղաքապետ(1997-2001)։
- Չին-Ֆենգ Չեն (陳金鋒),(ծնվել է 1977 թվականին)՝ Թայվանական ծագմամբ առաջին խաղացողը, ով խաղացել է Բեյսբոլի գլխավոր լիգայում։
- Չեն Վեյլինգ (陳葦綾), ծանրամարտիկ, ով նվաճել է 2008 թվականի Օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալ։
- Մաո Գաո-Վեն (毛高文) (1936-2019)՝ քիմիկոս, Ցինհուա ազգային համալսարանի նախկին նախագահ (1981-1987) և կրթության նախարար (1987-1993)։
- Սյու Շի-Հսյան (許世賢) (1908-1983)՝ թայվանցի առաջին կին PhD.
- Չին-Լունգ Հու (胡金龍)՝ MLB-ի նախկին խաղացող "Նյու Յորք Մետս"-ում:
- Ջուտոուպի (ծնվել է 1966 թվականին)՝ ձայնագրման արտիստ։
- Քաո Ցինգ-Յուեն (高清愿) (1929-2016)՝ գործարար, Uni-President-ի հիմնադիր և նախագահ։
- Հոնգ-9իh Կուո (郭泓志)՝ MLB-ի նախկին "Լոս Անջելես Դոջերս" կուժ:
- Թայ-Jուան Կուո (郭泰源)՝"Sեյբու Լիոնսի" թոշակառու կուժ, օտարերկրյա խաղացող, ով ամենաշատ հաղթանակներն է տարել Nippon Professional Baseballապոնիայի պատմության մեջ:
- Չեն-Յուան Լի (李鎮源) (1915-2001)՝ դեղաբան և քաղաքական ակտիվիստ, ով հայտնի է օձի թույնի ուսումնասիրություններով:
- Չժոու Ցզու-Յու (周子瑜) (ծնվել է 1999 թվականին)՝ երգչուհի, Twice-ի ամենաերիտասարդ անդամ։
- Լիեն Հենգ (連橫) (1878-1936)՝ պատմաբան, "Թայվանի համընդհանուր պատմություն" գրքի հեղինակ, նախագահի նախկին թեկնածու Լիեն չանի պապը։
- Ընգ-Յու Լին (林恩宇)՝ բեյսբոլի կուժ, ներկայումս հանդես է գալիս Tohoku Rakuten Golden Eagles-ում:
- Լին Հսին-Ի (林信義) (ծնվեկ է 1946 թվականին)՝ գործարար և քաղաքական գործիչ, էկոնոմիկայի նախարար (2000-2002), փոխվարչապետ (2002-2004):
- Լին Մոսեյ (林茂生) (1887-1947?)՝ Թայվանի առաջին բ.գ.թ., ակադեմիկոս, մանկավարժ և գեղագիր, ենթադրաբար սպանվել է փետրվարի 28-ին տեղի ունեցած միջադեպի արդյունքում:
- Օնգ Յոկ-թեք (王育德) (1924-1985)՝ Թայվանական Հոկկիեն բարբառների գիտնական և գիտակ։
- Ջուդի Օնգգ (翁倩玉) (ծնվել է 1950 թվականին)՝ դերասանուհի, երգչուհի, գրող և նկարչուհի։
- Շի Վեն-Լոն (許文龍) (ծնվել է 1928 թվականին)՝ գործարար, «Չի Մեյ» կորպորացիայի հիմնադիր։
- Լիզա Սու (ծնվել է 1969 թվականին)՝ Advanced Micro Devices-ի գլխավոր գործադիր տնօրեն։
- Սու Նան-Չենգ (蘇南成) (1936-2014)՝ քաղաքական գործիչ, Թայնանի նախկին քաղաքապետ (1977-1985) և Թայվանի նախկին նախագահ Չեն Շուի-Բյանի խորհրդական։
- Ռոբերտ Սուինհո (1836-1877)՝ բրիտանական առաջին հյուպատոսը, որն ուղարկվել է Թայնան 1861 թվականին; թռչնաբան, բարձր գնահատված հետազոտող, Թայվանի և Չինաստանի բնական պատմության և կենդանաբանության վերաբերյալ գրքերի հեղինակ:
- Շեն Չե-Ցայ (沈哲哉) (1926-2017)՝ յուղանկարիչ։
- Չիեն-Մինգ Վանգ (王建民)՝ MLB-ի «Նյու Յորք Յանկիսի» նախկին կուժ, Washington Nationals, Toronto Blue Jays և Kansas City Royals։
- Վու Խվեյ Ճու (吳蕙如)՝ նետաձիգ, ինչպես նաև թիմի անդամ, ով 2004 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղերում բրոնզե մեդալ է նվաճել Չինաստանի Տայպեյի համար կանանց նետաձգության թիմային մրցումներում:
- Ջեքի Վու (吳宗憲) (ծնվել է 1962 թվականին)՝ էստրադային արտիստ և թոք-շոուի հաղորդավար։
- Ջենսեն Խուան (黃仁勳) (ծնվել է 1963 թվականին), NVIDIA-ի գլխավոր գործադիր տնօրեն։
- Հո Չուան (何傳) (1897-1989)՝ գործարար, Yongfeng Yu Group(ՍինոՓաք բանկի մայր ընկերություն) հիմնադիր[54]։
- Քրաուդ Լու (盧廣仲) (ծնվել է 1985 թվականին)՝ երգիչ, երգահան, դերասան։
Սպորտաձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանը Uni-President Lions թիմի ծննդավայրն է, որն իր տնային հանդիպումներն անցկացնում է Tainan Municipal Baseball Stadium-ում[55][56]: Այն նաև Ծիան-Մինգ Վանգի, Խոնգ Չի Քուոի, Թայ-Յուան Քուոի, Յոնգ-Յու Լինի և թայվանցի շատ այլ նշանավոր բեյսբոլիստների ծննդավայրն է:
Թայնանն ունի նաև մեկ պրոֆեսիոնալ բասկետբոլի թիմ՝ Tainan TSG GhostHawks-ը T1 լիգայից:[57]
2015 թվականից Թայնանը երկու տարին մեկ ընդունում է բեյսբոլի մինչև 12 տարեկանների աշխարհի առաջնությունը, որը կազմակերպվում է բեյսբոլի և սոֆթբոլի համաշխարհային կոնֆեդերացիայի (WBSC) կողմից։ Tynan-ի կողմից անցկացվող այլ վերջին խոշոր մարզական իրադարձությունները ներառում են․
- 2004 թվականի բեյսբոլի աշխարհի համալսարանական առաջնություն
- 2008 թվականի նետաձգության աշխարհի համալսարանական առաջնություն
- ԵԱՖՖ-ի կանանց ֆուտբոլի առաջնություն 2010 (Կիսաեզրափակիչ)
Միջազգային հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զույգ քաղաքներ — քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թայնանի քույր քաղաքներն են․[58]
- Մոնթերեի, Քալիֆորնիա, Միացյալ նահանգներ (1965)
- Կվանջու, Հարավային Կորեա (1968)[59]
- Սան Խոսե, Քալր Միացյալ նահանգներ (1977)
- Կանզաս, Միսսուրի Միացյալ նահանգներ (1978)
- Կոլքւմբուդ, Օհայո Միացյալ նահանգներ (1980)
- Կավիտ, Ֆիլիպիններ (1980)
- Տագայթայ, Ֆիլիպիններ (1980)
- Տրես Մարտիրես, Ֆիլիպիններ (1980)
- Փասայ, Ֆիլիպիններ (1980)
- Սանտա Քրուզ դե լա Սիերրա, Բոլիվիա (1981)
- Նելսոն Մանդելա Բայ, Հարավային Աֆրիկա(1982)
- Օրլանդո, Ֆլորիդա Միացյալ նահանգներ (1982)
- Գոլդ Քոստ, Քվինսլենդ, Ավստրալիա (1982)
- Ֆեիրբանկս, Ալյասկա Միացյալ նահանգներ (1983)
- Լառեդո, Տեխաս Միացյալ նահանգներ (1985)
- Օկլահոմա, Միացյալ նահանգներ (1986)
- Հանստվիլ, Ալաբամա Միացյալ նահանգներ (1986)
- Քարբոնդալ, Իլինոյս Միացյալ նահանգներ (1991)
- Լեյվեն, Բելգիա (1993)
- Snohomish County, Վաշինգտոն Միացյալ նահանգներ (1998)
- Րաանանա, Իսրայել(1999)[60]
- Զակապա, Գվատեմալա (2003)
- Էլբլագ, Լեհաստան(2004)[61][62]
- Կեչիորեն, Թուրքիա (2005)
- Եսբյերգ, Դանիա (2005)
- Քահանան դե Օրո, Ֆիլիպիններ (2005)
Բարեկամության քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Tainan City also celebrates friendly relationships with four other municipalities, although they are not considered official sister cities.
- Sendai, Japan (2006)
- Nikkō, Tochigi, Japan (2009)
- Almere, Netherlands (2009)
- Minakami, Gunma, Japan (2013)
- Arizona, United States (2013)
- Shiga, Japan (2013)
- Parramatta, Australia (2014)
- Kaga, Ishikawa, Japan (2014)
- Styria, Austria (2015)
- Chandler, Arizona, United States (2016)
- Fujinomiya, Shizuoka, Japan (2017)
- Aomori Prefecture, Japan (2017)
- Hirosaki, Aomori, Japan (2017)
- Yamagata, Yamagata, Japan (2017)
Ընտանեկան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Kinmen, Fujian (1981)
- Penghu County, Taiwan (2004) (Friendship city)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Կաղապար:Dictionary.com
- ↑ Chang, Winnie (April 1994). «Rise of the Phoenix?». Taiwan Today. Արխիվացված օրիգինալից 2012-07-28-ին. Վերցված է 2012-01-10-ին.
- ↑ «The World According to GaWC 2020». GaWC – Research Network. Globalization and World Cities. Արխիվացված օրիգինալից 24 August 2020-ին. Վերցված է 31 August 2020-ին.
- ↑ «Tainan Confucian Temple» (անգլերեն). Council for Cultural Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-05-01-ին. Վերցված է 2008-08-19-ին.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 蔡玉仙; և այլք:, eds. (2007). 府城文史 (պարզեցված չինարեն). Tainan City Government. ISBN 9789860094343.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Shih Shou-chien, ed. (2003). 福爾摩沙 : 十七世紀的臺灣、荷蘭與東亞 [Ilha Formosa: the Emergence of Taiwan on the World Scene in the 17th Century] (պարզեցված չինարեն). National Palace Museum. ISBN 9789575624415.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Kato, Mitsutaka (2007) [1940]. 昨日府城 明星台南: 發現日治下的老臺南 (Chinese (Taiwan)). Translated by 黃秉珩. 臺南市文化資產保護協會. ISBN 9789572807996.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Rubinstein, Murry A., ed. (2007). Taiwan: A New History (expanded ed.). New York: M.E. Sharpe. ISBN 9780765614940.
- ↑ «Anping Harbor National Historical Park». Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-10-15-ին. Վերցված է 2010-03-31-ին.
- ↑ «Anping Harbor National Historical Park». Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-10-15-ին. Վերցված է 2010-03-31-ին.
- ↑ Turton, Michael. «Notes from Central Taiwan: Taiwan's shrinking middle ground». taipeitimes.com. Taipei Times. Վերցված է 31 July 2023-ին.
- ↑ «Anping Harbor National Historical Park». Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-03-14-ին. Վերցված է 2010-03-25-ին.
- ↑ Campbell, William (1915). Sketches from Formosa. London: Marshall Brothers. էջեր 16–17. OL 7051071M. Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-19-ին. Վերցված է 2014-11-30-ին.
- ↑ Also Tainan-fu, Tainan Fu, Tainan Foo, &c.
- ↑ Takekoshi, Yosaburō (1907). «Chapter XIII: Population and future development of the island resources». Japanese rule in Formosa. London, New York, Bombay and Calcutta: Longmans, Green, and co. էջ 200. OCLC 753129. OL 6986981M.
- ↑ Chamberlain, B.; Mason, W.B. (1903). A Handbook for Travellers in Japan (7th ed.). London: J. Murray. էջ 553. OL 25302448M. Արխիվացված օրիգինալից 2012-08-31-ին. Վերցված է 2019-11-16-ին.
- ↑ 湯德章 (Chinese (Taiwan)). Memorial Foundation of 228. Արխիվացված է օրիգինալից January 21, 2010-ին. Վերցված է 2010-04-17-ին.
- ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 台南市文資導讀 (Chinese (Taiwan)). Tainan City Government. Արխիվացված օրիգինալից 2011-07-02-ին. Վերցված է 2011-05-12-ին.
- ↑ «Sword Lion». Anping Harbor National Historical Park. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-02-23-ին. Վերցված է 2011-05-12-ին.
- ↑ Watt, Louise (22 January 2021). «In Tainan, the Focus is on Sweetness and Tradition». topics.amcham.com.tw/. Taiwan Topics. Արխիվացված օրիգինալից 26 January 2021-ին. Վերցված է 24 January 2021-ին.
- ↑ Staff Writer (17 February 2021). «FEATURE: Growers along Tainan's 'Coffee Road' want to put local brew on national map». www.taipeitimes.com. Taipei Times. Արխիվացված օրիգինալից 17 February 2021-ին. Վերցված է 17 February 2021-ին.
- ↑ Lee Hsin-fang; Chung, Jake (15 Jul 2015). «Tainan has most of nation's 12,106 temples». Taipei Times. էջ 5. Արխիվացված օրիգինալից 15 July 2015-ին. Վերցված է 15 July 2015-ին.
- ↑ «Tainan Traditional Orchestra». Արխիվացված է օրիգինալից 6 September 2006-ին. Վերցված է 6 November 2011-ին.
- ↑ 24,0 24,1 «Chang Jung University Orchestra». Chang Jung University. Արխիվացված է օրիգինալից December 27, 2013-ին. Վերցված է 6 November 2011-ին.
- ↑ «Ten Drum Official Website (Chinese)». Ten Drum Art Percussion Group. Արխիվացված օրիգինալից 3 November 2011-ին. Վերցված է 6 November 2011-ին.
- ↑ «TainanCity-_-2014Climate-Change-Adaption-Plan1.pdf» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 13 January 2022-ին. Վերցված է 19 February 2021-ին.
- ↑ «Monthly Mean». Central Weather Bureau. Արխիվացված օրիգինալից 9 December 2022-ին. Վերցված է 29 November 2022-ին.
- ↑ «氣象站各月份最高氣溫統計» (PDF) (չինարեն). Central Weather Bureau. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 17 October 2022-ին. Վերցված է 29 November 2022-ին.
- ↑ «氣象站各月份最高氣溫統計(續)» (PDF) (չինարեն). Central Weather Bureau. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 17 October 2022-ին. Վերցված է 29 November 2022-ին.
- ↑ «氣象站各月份最低氣溫統計» (PDF) (չինարեն). Central Weather Bureau. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 19 February 2022-ին. Վերցված է 29 November 2022-ին.
- ↑ «氣象站各月份最低氣溫統計(續)» (PDF) (չինարեն). Central Weather Bureau. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 19 December 2022-ին. Վերցված է 29 November 2022-ին.
- ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 Weng, Jinshan (翁金山) (2002). 台南市都市設計規劃綱要之研究 1 都市空間的溯源與演化 (չինարեն). 財團法人成大建築文教基金會.
- ↑ «Green and blue belts reference» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) April 25, 2012-ին. Վերցված է 2011-11-02-ին.
- ↑ «CEPD». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-07-ին. Վերցված է 2011-11-02-ին.
- ↑ 劉婉君 (15 October 2018). 路牌改通用拼音？ 南市府：已採用多年. Liberty Times (Chinese (Taiwan)). Արխիվացված օրիգինալից 28 July 2019-ին. Վերցված է 28 July 2019-ին. «基進黨台南市東區市議員參選人李宗霖今天指出，台南市路名牌拼音未統一、音譯錯誤等，建議統一採用通用拼音。對此，台南市政府交通局回應，南市已實施通用拼音多年，將全面檢視路名牌，依現行音譯方式進行校對改善。»
- ↑ 36,0 36,1 行政區域 [Administrative Divisions]. Tainan Government (Chinese (Taiwan)). 29 April 2019. Արխիվացված օրիգինալից 29 February 2020-ին. Վերցված է 30 April 2019-ին. «（四）2010年12月25日，原臺南縣與臺南市合併，全市共分為37個行政區域－新營、鹽水、白河、柳營、後壁、東山、麻豆、下營、六甲、官田、大內、佳里、學甲、西港、七股、將軍、北門、新化、新市、善化、安定山上、玉井、楠西、南化、左鎮、仁德、歸仁、關廟、龍崎、永康、東區、南區、中西區、北區、安南、安平，共計37區。»
- ↑ 37,0 37,1 «District Office». Tainan City Government Global Website. 2016-06-03. Արխիվացված օրիգինալից 29 October 2019-ին. Վերցված է 23 July 2019-ին. «Eastern District Office North District Office West Central District Office South District Office Anping District Office Annan District Office Sinying District Office Yanshuei District Office Baihe District Office Liouying District Office Houbi District Office Dongshan District Office Madou District Office Xiaying District Office Lioujia District Office Guantian District Office Danei District Office Jiali District Office Syuejia District Office Sigang District Office Cigu District Office Jiangjyun District Office Beimen District Office Sinhua District Office Shanhua District Office Sinshih District Office Shanshang District Office Yujing District Office Nansi District Office Nanhua District Office Zuojhen District Office Rende District Office Gueiren District Office Guanmiao District Office Longci District Office Yong Kang District Office Anding District Office»
- ↑ 38,0 38,1 臺灣地區鄉鎮市區級以上行政區域名稱中英對照表 (PDF). Online Translation System of Geographic Name, Ministry of Interior. 16 June 2011. էջեր 3–4. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 25 March 2012-ին. «臺南市 Tainan City Tainan City 直轄市、縣（市）級以上 行政區域名稱係依國際 慣用方式譯寫 新營區 Xinying District 鹽水區 Yanshui District 白河區 Baihe District 柳營區 Liuying District 後壁區 Houbi District 東山區 Dongshan District 麻豆區 Madou District 下營區 Xiaying District 六甲區 Liujia District 官田區 Guantian District 大內區 Danei District 縣市鄉鎮區別 國際慣用名 漢語拼音譯寫 備註 佳里區 Jiali District 學甲區 Xuejia District 西港區 Xigang District 七股區 Qigu District 將軍區 Jiangjun District 北門區 Beimen District 新化區 Xinhua District 善化區 Shanhua District 新市區 Xinshi District 安定區 Anding District 山上區 Shanshang District 玉井區 Yujing District 楠西區 Nanxi District 南化區 Nanhua District 左鎮區 Zuozhen District 仁德區 Rende District 歸仁區 Guiren District 關廟區 Guanmiao District 龍崎區 Longqi District 永康區 Yongkang District 東區 East District 南區 South District 北區 North District 安南區 Annan District 安平區 Anping District 中西區 West Central District»
- ↑ 1.7-鄉鎮市區戶口數 [Population for Township and District]. Ministry of the Interior (Chinese (Taiwan) and անգլերեն). August 2020. Արխիվացված օրիգինալից 12 June 2018-ին. Վերցված է 21 September 2020-ին. «臺南市 Tainan City新營區 Sinying District鹽水區 Yanshuei District白河區 Baihe District柳營區 Liouying District後壁區 Houbi District東山區 Dongshan District麻豆區 Madou District下營區 Siaying District六甲區 Lioujia District官田區 Guantian District大內區 Danei District佳里區 Jiali District學甲區 Syuejia District西港區 Sigang District七股區 Cigu District將軍區 Jiangjyun District北門區 Beimen District新化區 Sinhua District善化區 Shanhua District新市區 Sinshih District安定區 Anding District山上區 Shanshang District玉井區 Yujing District楠西區 Nansi District南化區 Nanhua District左鎮區 Zuojhen District仁德區 Rende District歸仁區 Gueiren District關廟區 Guanmiao District龍崎區 Longci District永康區 Yongkang District東區 East District南區 South District北區 North District安南區 Annan District安平區 Anping District中西區 West Central District»
- ↑ «LCD manufacturing in Tainan». Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից May 20, 2009-ին. Վերցված է 20 November 2011-ին.
- ↑ 41,0 41,1 «Report on the economic structure to CPED». Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից 7 April 2012-ին. Վերցված է 20 November 2011-ին.
- ↑ «Tainan District Agricultural Research & Extension Station, COA». COA. Արխիվացված է օրիգինալից March 6, 2014-ին. Վերցված է 18 May 2013-ին.
- ↑ «AVRDC». Արխիվացված օրիգինալից 30 July 2013-ին. Վերցված է 18 May 2013-ին.
- ↑ «Taiwan Orchid Plantation». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-10-21-ին. Վերցված է 20 November 2011-ին.
- ↑ Clarissa Wei, for. «19 great dishes in Tainan, Taiwan's capital of food». CNN (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-07-12-ին. Վերցված է 2022-07-12-ին.
- ↑ «Tainan City Bus System». Արխիվացված է օրիգինալից 2 March 2013-ին. Վերցված է 24 March 2013-ին.
- ↑ 47,0 47,1 «Tainan Public Transport Plan». Tainan City Government. Վերցված է 23 March 2013-ին.
- ↑ «2005 statistics» (PDF). Tainan City Government. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) September 10, 2008-ին. Վերցված է 2008-08-19-ին.
- ↑ Lin, Judy (1 Mar 2008). «FAT to sell investments to cover costs». Taipei Times. էջ 12. Արխիվացված օրիգինալից 20 July 2008-ին. Վերցված է 2008-08-20-ին.
- ↑ «Brief History». National Cheng Kung University. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-09-13-ին. Վերցված է 2008-08-20-ին.
- ↑ «National Cheng Kung University (NCKU)». Top Universities (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-03-03-ին. Վերցված է 2022-04-23-ին.
- ↑ «Introduction». Tainan Theological College and Seminary. Արխիվացված է օրիգինալից May 22, 2007-ին. Վերցված է 2008-08-20-ին.
- ↑ «Inventor of the Week: Momofuku Ando». MIT. Արխիվացված է օրիգինալից August 3, 2008-ին. Վերցված է 2008-08-19-ին.
- ↑ «金融事業群». YFY. Արխիվացված օրիգինալից 2020-08-11-ին. Վերցված է 2020-12-07-ին.
- ↑ «U-Lions». CPBL. Chinese Professional Baseball League. Արխիվացված օրիգինալից 1 January 2023-ին. Վերցված է 1 January 2023-ին.
- ↑ «Parking near the Municipal Stadium» (պարզեցված չինարեն). Uni-President Lions. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-09-13-ին. Վերցված է 2008-08-20-ին.
- ↑ «關於T1». T1 League. Արխիվացված օրիգինալից 1 January 2023-ին. Վերցված է 1 January 2023-ին.
- ↑ 姊妹市暨友誼市. Tainan City Government (պարզեցված չինարեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-01-ին. Վերցված է 2013-08-01-ին.
- ↑ «Sister Cities». Gwangju Metropolitan City (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-04-ին.
- ↑ «Ra'anana: Twin towns & Sister cities – Friends around the World». raanana.muni.il. Արխիվացված է օրիգինալից February 28, 2010-ին. Վերցված է 24 March 2010-ին.
- ↑ «Elbląg – Podstrony / Miasta partnerskie». Elbląski Dziennik Internetowy (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-03-15-ին. Վերցված է 2013-08-01-ին.
- ↑ «Elbląg – Miasta partnerskie». Elbląg.net (լեհերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-01-ին. Վերցված է 2013-08-01-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Tainan travel guide from Wikivoyage- Կաղապար:OSM relation
- No URL found. Please specify a URL here or add one to Wikidata.
- Tainan City Travel Information
- Tainan City Dynamic Bus Information System
- The Confucian temple in Tainan
Կաղապար:Administrative divisions of Taiwan navbarԿաղապար:TainanDistricts
- ↑ Hanson, David (Sep 11, 2014). Success Comes From Solving Problems. Taiwan: EHGBooks. էջ 222. ISBN 978-1625031273.