Մասնակից:Anahit Makarian/Ավազարկղ8
 |
|---|
Մերի Ուիլյամ Էթելբերեթ Էփլթոն («Բիլի») Բյորք, (անգլ.՝ Mary William Ethelbert Appleton "Billie" Burke, ), ամերիկյան դերասանուհի, 1938 թվականին եղել է «Օսկարի» հավակնորդ, առավել հայտնի է Հյուսիսի բարի կախարդի դերով «Օզի կախարդը» երաժշտական ֆիլմում (1939):
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երիտասարդ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մերի Ուիլյամ Էթելբերեթ Էփլթոն Բյորքը, ով հայտնի է դարձել պարզապես Բիլլի Բյորք անունով, ծնվել է 1884 թվականի օգոստոսի 7-ին Վաշինգտոնում` կրկեսի աշխատող Բիլլի Բյորքի ընտանիքում: Նրա ընտանիքը բավականին շատ ապրելավայրեր է փոխել Միացյալ Նահանգներում և Եվրոպայում և, ի վերջո, հաստատվել է Լոնդոնում: Երիտասարդ Բիլլիի մոտ ցանկություն է առաջացել դերասանուհի դառնալ Լոնդոնի Ուեսթ Էնդ այցելելուց հետո:
1903 թվականին նա սկսել է դերասանական գործունեություն ծավալել Լոնդոնի թատերական բեմերում, որից անմիջապես հետո վերադարձել է Միացյալ Նահանգներ: Այստեղ շատ կարճ ժամանակում նա դարձել է Բրոդվեյի կատակերգությունների հաջողակ դերասանուհի: Նա նաև գովասանքի է արժանացել The New York Times-ի կողմից՝ իր հմայքի և շքեղ կերպարի համար:
Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրոդվեյում Բյորքը հանդիպել է իր ապագա ամուսնուն՝ հայտնի զվարճացող Ֆլորենց Զիգֆելդին, որի հետ ամուսնացել է 1914 թվականին: 1916 թվականին նա դուստր է ունեցել՝ Պատրիսիա Ջիգֆելդ Ստեֆենսոնին, և նույն տարում հանդես եկել կինոնկարում: Թատրոնի բեմը նրան ավելի շատ է գրավել, քան էկրան, քանի որ այնտեղ նա կարող էր ազատ խոսել, ինչը չէր կարող իրեն թույլ տալ համր կինոնկարներում: Բայց 1929 թվականին Ֆոնդային բորսայի վթարից հետո նա այլ տեսանկյունից է նայել կինոնկարների դերերին` նրանք կարող էին ավելին վաստակել կինոնկարներում:
1932 թվականին Բիլլի Բյորքը կրկին հայտնվել է Հոլիվուդում Ջորջ Քորքորի «Ամուսնալուծության օրինագիծը» ֆիլմում, որտեղ գլխավոր դերում խաղացել է Քեթրին Հեփբերնի հերոսուհու մայրը՝ Մեգ Ֆերֆիլդը, ում համար ֆիլմը առաջին դեբյուտն էր ֆիլմում: Այս ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ մահացել է Բիլլի Բյորքի ամուսինը՝ Ֆլորենց Զիգֆելդը, և չնայած անձնական ողբերգությանը, ամուսնու թաղումից անմիջապես հետո նա շարունակել է նկարահանումները:
Մեկ տարի անց դերասանուհին հայտնվել է Քորքորի «Ընթրիք ժամը ութին» ֆիլմում, որում նկարահանվել են նաև Ջոն Բերիմորը, Ջnան Հարլոուն և Մարի Դրեսլերը: Ֆիլմը մեծ հաջողություն է ունեցել և մեծ ճանաչում բերել Բիլիին: 1938 թվականին նա խաղացել է Էմիլի Քիլբորնի «Մենք ուրած ենք ապրում» ֆիլմում, որի համար էլ նա առաջադրվել է Օսկարի:
1936 թվականին MGM-ը թողարկել է իր ամուսնու մասին կենսագրական պատմություն` «Մեծ Զիգֆելդը» վերնագրով, որը միանգամից երկու Օսկար է շահել: Ֆիլմում Բիլի Բյորքի կերպարը մարմնավորել է դերասանուհի Միրնա Լոյը: 1938 թվականին, 53 տարեկան հասակում, Բիլլի Բյորքը խաղացել է իր ամենահայտնի դերերից մեկը՝ Գլինդան՝ Հյուսիսի բարի կախարդը, Վիկտոր Ֆլեմինգի «Օզերի կախարդը» լեգենդար ֆիլմում: Նրա մյուս հայտնի դերերն էին Դորիս Դանստանը հարսնացու հայրը (1950) և հայրիկի փոքր շահաբաժինը (1951) ֆիլմերում:
1943-1946 թվականներին Բյորքը վարել է իր սեփական շոուն CBS ռադիոյով: Նրա՝ «Բիլլի Բյորքի շոուն» սիթքոմը, եթեր է հեռարձակվել ամեն շաբաթ առավոտ:
Ուշ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1950-ականներին դերասանուհին հայտնվել է մի քանի հեռուստասերիալներում, և տասնամյակի վերջում, լինելով արդեն վատ հիշողություն ունեցող տարեց կին, նա ընդհանրապես դադարել է դերասանությամբ զբաղվել, քանի որ նոր դերերը սկսել են դժվարանալ նրա համար:
Բյորքը գրել է իր երկու ինքնակենսագրականները` «With a Feather on My Nose» (1949) և «With Powder on My Nose» (1959): Դերասանուհին դարձել է Կենդանական աշխարհում փերիների առաջացման գաղափարի ոգեշնչումը Ուոլթ Դիսնեյի «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմում (1959):
Բիլլին կյանքից հեռացել է 1970 թվականի մայիսի 14-ին, 86 տարեկան հասակում, Լոս Անջելեսում` Ալցհայմերի հիվանդության պատճառով մեղմ խելագարության հասնելով: Նրան հուղարկավորել են Նյու Յորքի Ուեսթչեսթեր շրջանի Կենսիկո գերեզմանատանը:
ԱՄՆ կինեմատոգրաֆիայում նրա ներդրումները նշված են Հոլիվուդի Փառքի ծառուղում:
Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Տարի | Հայերեն անվանում | Բնօրինակ անվանում | Դեր | |
|---|---|---|---|---|
| 1932 | ֆ | Բիլը ամուսնալուծության մասին | A Bill of Divorcement | Մեգ Ֆեյրֆիլդ |
| 1933 | ֆ | Ընթրիք ժամը ութին | Dinner at Eight | Միլիսենտ Ջորդան |
| 1935 | ֆ | Բեքի Շարփ | Becky Sharp | Берикрес |
| 1938 | ֆ | Ուրախ ենք ապրում | Merrily We Live | Էմիլի Քիլբորն |
| 1938 | ֆ | Թոփեր | Topper | Կլարա Թոփեր |
| 1939 | ֆ | Օզ երկրի հրաշագործը | The Wizard Of Oz | Գլինդա, Հյուսիսի բարի կախարդը |
| 1941 | ֆ | Թոփերը վերադառնում է | Topper Returns | Կլարա Թոփեր |
| 1942 | ֆ | Մեր կյանքում | In This Our Life | Լավինիա Թիմբրլեյք |
| 1949 | ֆ | Բարքլիները Բրոդվեյից | The Barkleys of Broadway | Տիկին Լիվինգսթոն Բելնի |
| 1950 | ֆ | Հարսի հայրը | Father of the Bride | Դորիս Դունգսթան |
| 1951 | ֆ | Հոր ժփոքր ներդրումը | Father's Little Dividend | Դորիս Դունգսթան |
| 1953 | ֆ | Աղջիկը հեռավոր գյուղից | Small Town Girl | Տիկին Լիվինգսթոն |
| 1959 | ֆ | Երիտասարդ ֆիլադելֆցիները | The Young Philadelphians | Տիկին Ջեյ: Արթուր Ալեն |
| 1960 | ֆ | Սեժանտ Ռաթլեջը | Sergeant Rutledge | Տիկին Կորդելիս Ֆոսգեյթ |