Մալդիվների տնտեսություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիճակագրություն
ՀՆԱ$5,33 մլրդ (անվանական, 2018)[1]
ՀՆԱ-ի աճ8,24 % (2014)
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով$14 571 (անվանական, 2018
Գնաճ (ՍԳԻ)2,2 ± 0,1 տոկոս[2]
Հիմնական արտադրություններԶբասաշրջություն
Արտաքին
Արտահանվող ապրանքներՁկնեղեն

Մալդիվների տնտեսություն, աշխարհում 160-րդ է համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) ցուցանիշներով։ Տնտեսության հիմնական ճյուղերն են զբոսաշրջային ծառայությունները (ՀՆԱ-ի 28%-ը) և ձկնորսությունը։ 1990-1993թվականներին՝ արդյունաբերական զգալի վերելքից հետո, իրականացվեց ազատականացում, որն ապահովեց մասնավոր կապիտալի ընդլայնված մասնակցությունը արդյունաբերության մեջ։ Մակրոտնտեսական կայունացման արդյունքում ենթակառուցվածքների զարգացումն իր ազդեցությունն է թողել զբոսաշրջիկների հոսքի ավելացման վրա։

Արտաքին առևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածքի յուրահատկությունից ելնելով ամեն ինչ պետք է ներմուծվի[3]։ 2015 թվականին արտահանումն ընդամենը 7,6 տոկոսով ծածկել է ներմուծումը։ Հիմնական մատակարարներն են Սինգապուրը՝ 26.6%, ԱՄԷ՝ 16.5%, Մալայզիան 9.5%, Հնդկաստանը 9.2%, Թաիլանդը 4.7%։ Արտահանում - 125 մլն դոլար (2008 թ.) - ձուկ (70%) և փոստային նամականիշեր։ Հիմնական գնորդներն են Թաիլանդը 34,5%, Մեծ Բրիտանիան 13,8%, Ֆրանսիան 12,2%, Իտալիան 9%, Շրի Լանկան 8,5%։ Ներմուծում - 1,2 մլրդ դոլար (2008 թ.) - նավթամթերք, նավակներ, սննդամթերք, հագուստ, արդյունաբերական և սպառողական ապրանքներ։

ՀՆԱ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մալդիվների ՀՆԱ-ն գնահատվում է մոտ 1,25 միլիարդ ԱՄՆ դոլար (2002 թ.): Մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ-ն 2010թ.՝ հաշվարկված գնողունակության պարիտետով՝ 5483 դոլար (ԱՄՀ-ի տվյալներով՝ 109-րդ տեղն աշխարհում)։ Աղքատության մակարդակից ցածր է բնակչության 16%-ը (2008թ.): 2014 թվականին ՀՆԱ-ն կազմել է 5,043 միլիարդ դոլար[4]։

Տարի Անվանական

ՀՆԱ

մլրդ․ դոլար

Գնորդների

ՀՆԱ

հնարավորություններ

մլրդ․ դոլար

Մեկ անձին բաժին ընկնող

ՀՆԱ

բնակչություն

(դոլար)

1980 0,063 0,171 1127
1985 0,134 0,357 1965
1990 0,231 0,561 2652
1995 0,466 0,877 3581
2000 0,801 1,416 5241
2005 1,120 2,275 7746
2010 2,323 3,781 11813
2011 2,455 4,195 12890
2012 2,509 4,379 13234
2013 2,785 4,659 13849
2014 3,056 5,043 14741

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատնտեսությունը թույլ է զարգացած։ Սննդի զգալի մասը ներկրվում է։ Տեղական հիմնական մշակաբույսը կոկոսի արմավենին է, աճեցնում են նաև բանան, բանջարեղեն, մրգեր, քաղցր կարտոֆիլ, հացահատիկ։ Մշակության համար պիտանի տարածքը 10%-ից ոչ ավել է, իսկ սա ընդամենը 30 քառ.։ Գյուղատնտեսությունն ուղղված է միայն տեղի բնակչությանը սննդով ապահովելուն։ Մալդիվացիների ավանդական զբաղմունքն է կոկոսի արմավենու մշակումը, որը տալիս է կոպրա, բուսական յուղ և արմավենու տերևներ։ Մշակվում են նաև այլ մշակաբույսեր, ինչպիսիք են տարոն, բրինձը, եգիպտացորենը, կորեկը, քաղցր կարտոֆիլը, կասավան։ Ձկնորսությունը և ձկան վերամշակման արդյունաբերությունը Մալդիվների տնտեսության երկրորդ կարևոր ճյուղն է։ Արտահանվում է հիմնականում թարմ, սառեցված և վերամշակված ձուկ (սկումբրիա, թունա), որը կազմում է ամբողջ արտահանման մինչև 75%-ը։

Արդյունաբերական հատված[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերձակություն, ձեռագործություն (գորգեր, պարաններ, արհեստներ), հուշանվերներ, մթերքների պահպանում, նավաշինություն։ Ավանդական աշխատանքի տեսակներում հիմնականում զբաղված է կին բնակչությունը։

Մալե

Ծառայությունների ոլորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբոսաշրջությունը տալիս է ՀՆԱ-ի մոտ 20%-ը։ Պետության հարկային եկամուտների ավելի քան 90%-ը գոյանում է ներմուծման տուրքերից և զբոսաշրջության հետ կապված հարկերից։ Մալդիվներ ամեն տարի այցելում են մինչև կես միլիոն զբոսաշրջիկներ։

Մալդիվներում զբոսաշրջությունը սկսեց զարգանալ 1972 թվականի սեպտեմբերին, դրանում ներգրավված էին իտալացի ճանապարհորդության էնտուզիաստ Ժորժ Կորբինը և երկու տեղացի ձեռնարկատերեր, ովքեր առաջին անգամ զբոսաշրջիկներ էին բերել այստեղ (12 հոգուց բաղկացած խումբ)։

Տարի Արտահանում

մլն դոլար

Ներմուծում մլն

դոլար

Առևտուր

հավասարակշռություն մլն դոլար

Ծածկույթ

ներմուծում

արտահանում

(%)

2006 135,603 926,525 -790,922 14,64 %
2007 108,171 1096,290 -988,119 9,87 %
2008 126,363 1387,509 -1261,15 9,11 %
2009 76,665 966,291 -889,626 7,93 %
2010 74,203 1095,116 -1020,91 6,78 %
2011 114,882 1329,411 -1214,53 8,64 %
2012 161,552 1553,979 -1392,43 10,40 %
2013 166,037 1728,416 -1562,38 9,61 %
2014 144,655 1990,210 -1845,56 7,27 %
2015 143,858 1892,713 -1748,86 7,60 %

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Report for Selected Countries and Subjects». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 14-ին.
  2. http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  3. «Statistical Yearbook 2016». Statistical Yearbook 2016. 2016. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  4. «World Economic Outlook Database, April 2016». World Economic Outlook Database, April 2016. 2016.