Ճարտարուկ Արարատի
| Ճարտարուկ Արարատի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
| Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
| Տրիբա | Arabideae |
| Ցեղ | Ճարտարուկ (Draba) |
| Տեսակ | Ճարտարուկ Արարատի (D. araratica) |
| Միջազգային անվանում | |
| Draba araratica | |
Ճարտարուկ արարատի (լատին․՝ Draba araratica), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խիտ ճիմեր առաջացնող բազմամյա բույս է։ Տերևները ամբողջական են, արմատամերձ վարդակով և բաղկացած են խիտ ծածկված երկար, պարզ և կարճ եղանաձև մազիկներից։ Ծաղիկները դեղին են։ Ծաղկասլաքները մերկ են, 0,5-1,5 (2)սմ երկարությամբ։ Պատիճակները օվալ կամ կլորավուն են, 2,5-4 մմ երկարությամբ, իսկ բները ունեն 2-4 սերմեր[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Արագածի (Արագած լեռնագագաթ) և Գեղամի (Գեղամա լեռնաշղթա) ֆլորիստական շրջաններում։ Ընդհանուր արեալը ընդգրկում է նաև Հյուսիսարևելյան Անատոլիան[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ենթալպյան և ալպյան գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 2300-3300 մ բարձրությունների վրա, ժայռոտ տեղերում։ Ծաղկում է հուլիս ամսին, պտղաբերում՝ օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Կովկասում հանդիպում է միայն Հայաստանում։ Տարածման շրջանների մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Կլիմայի գլոբալ փոփոխության պատճառով տեսակին սպառնում է անհետացում։ Կարմիր գրքի առաջին հրատարակությամ մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Գեղամա լեռնաշղթայի աճելավայրերի մի մասը պահպանվում է «Սևան» ազգային պարկի բուֆերային գոտու սահմանային հատվածում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
|
