Հովհաննես Մկրտչի գլխատումը

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հովհաննես Մկրտչի գլխատումը
տեսակգեղանկար
նկարիչԿարավաջո[1]
տարի1608[1]
բարձրություն361 սանտիմետր[2]
լայնություն520 սանտիմետր[2]
ուղղությունբարոկկո
ժանրհոգևոր արվեստ
նյություղաներկ և կտավ
գտնվում էՍուրբ Հովհաննես տաճար (Վալետա)
հավաքածուՍուրբ Հովհաննես տաճար (Վալետա)[2]
հիմնական թեմաbeheading of John the Baptist?
https://www.wga.hu/html/c/caravagg/10/62behead.html կայք
Ծանոթագրություններ
 Beheading of Saint John the Baptist by Caravaggio Վիքիպահեստում

Հովհաննես Մկրտչի գլխատումը, իտալացի նկարիչ Կարավաջոյի նկարը՝ նկարված 1608 թվականին Մալթայում։ Նրա ստորագրությամբ միակ հայտնի նկարը։

Կոմպոզիցիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նկարում պատկերված է Հովհաննես Մկրտչի մահապատիժը Սալոմեի ներկայությամբ, որը նրա գլխի համար պատրաստել է ոսկե սկուտեղ։ Կողքին կանգնած կինը նույնացվում է Հերոդիասի հետ կամ պարզապես պատահական վկա է և սարսափով նայում է, թե ինչպես վերակացուն հրամայում է դահճին մահապատժի ենթարկել Հովհաննեսին՝ գլուխը դաշույնով կտրելով[3][4]։ Այս տեսարանը, որը հայտնի է իտալացի արվեստագետների և մասնավորապես Կարավաջոյի մոտ, Աստվածաշնչում հիշատակվում է միայն կողմնակիորեն և ավելի հավանական է վերցված է «Ոսկե առասպելից»[5]։

Ինչպես Կարավաջոյի ուշ շրջանի աշխատանքները, նկարին բնորոշ է նվազագույն դետալներ և ռեկվիզիտ[6]։ Կտավի չափերը թույլ են տվել պատկերել կերպարներին մոտավոր և բնական մեծությամբ, չնայած նկարի զգալի մասը իրենից դատարկ տարածություն է ներկայացնում[7]։

Ջոն Վարիանոյի «Կարավաջո՝ ռեալիզմի արվեստ» (2006) գրքի համաձայն՝ նկարի համար ֆոն է ծառայել բանտի պատկերը[8]։

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հովհաննես Մկրտչի արյան վրա նկարչի ստորագրությունը

Կտավը որպես զոհասեղանային նկար[9] նկարվել է 1608 թվականին մալթական Հիվանդախնամների միաբանության պատվերով, որի ասպետն է դարձել նույն թվականին Կարավաջոն[10], այն վարպետի զոհասեղանային նկարներից ամենամեծն է[10]։ Նկարվելուց ի վեր այն գտնվում է Մալթայի Սուրբ Հովհաննեսի տաճարում, որի համար և ստեղծվել էր։ Միաբանությունում ծառայությունը Կարավաջոյի համար երկար չի տևել․ շուտով նա հանցագործության համար կրկին հայտնվում է բանտում, սակայն նրան հաջողվում է փախչել կղզուց[4]։ Միաբանություն ընդունվելուց հետ կես տարի անց նա հեռակա կարգով զրկվել է Մալթայի ասպետի սանի կոչումից «փթած գարշահոտ օրգան» ձևակերպմամբ։ Հանդիսությունը կայացել է Օրատորիայի դահիլճում, որտեղ գտնվում էր Կարավաջոյի ստեղծագործությունը[4][11]։

Հովհաննես Մկրտչի գլխատման թեման նկարիչը շարունակել է հաջորդ աշխատանքներում։ Դրանցից մեկը գտնվում է Լոնդոնի ազգային պատկերասրահում, իսկ մյուսը՝ Մադրիդի թագավորական պալատում։ Հնարավոր է՝ Կարավաջոն մտադրություն ուներ նկարերից մեկը նվեր ուղարկել Միաբանության մեծ մագրստրոսին՝ Ալոֆ դե Վինյակուրին նրա ներմանը արժանանալու համար, բայց այդ մասին հստակ տեղեկություններ չկան[12]։

«Հովհաննես Մկրտչի գլխատումը» մեզ է հասել շատ վատ վիճակում[13], վերականգնվել է միայն 1950-ական թվականներին Հռոմի 1955-1956 թվականների ցուցահանդեսի համար՝ նկարի վրա նշանակալի ուշադրություն հրավիրելով[14]։

Վերականգնման աշխատանքների ժամանակ նկարի վրա հայտնաբերվել է հեղինակի ստորագրությունը[15]՝ խորհրդանշորեն տեղադրված վիրավոր Հովհաննեսի արյան լճակում․ այն անմիջապես դարձել է վիճաբանության առարկա։ Ոմանք կարծում են, որ Կարավաջոն ստորագրել է f. Michelang.o (որտեղ f-ն նշանակում էր նրա պատկանելությունը Միաբանաության եղբայրությանը)[16], բայց ավելի տարածված է կարծիքը, որ ստորագրությունն ասում է «Ես՝ Կարավաջոն եմ դա արել»՝ նկատի ունենալով, հնարավոր է, հանցագործության խոստովանությունը՝ 1606 թվականին Ռանուչո Թոմասոնիի սպանությունը, որի պատճառով նկարիչը ստիպված է եղել փախչել Հռոմից[17][18][19].

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Hibbard H. Caravaggio — Oxford, Boulder: Westview Press, 1985. — P. 228. — ISBN 978-0-06-430128-2
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.stjohnscocathedral.com/caravaggio/the-beheading-of-saint-john-the-baptist.html
  3. ↑ Harris, Ann Sutherland Seventeenth-century art & architecture. — Laurence King Publishing, 2005. — С. 48. — ISBN 978-1-85669-415-5
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Gaul, Simon Malta Gozo & Comino, 4th. — New Holland Publishers, 2007. — С. 109. — ISBN 978-1-86011-365-9(չաշխատող հղում)
  5. ↑ Hibbard, Howard Caravaggio. — Westview Press, 1985. — С. 228. — ISBN 978-0-06-430128-2(չաշխատող հղում)
  6. ↑ Varriano, 2006, էջ 125
  7. ↑ Hibbard, 1985, էջ 232
  8. ↑ Varriano, John L. Caravaggio: the art of realism. — Penn State Press[en], 2006. — С. 116. — ISBN 978-0-271-02717-3
  9. ↑ Varriano, 2006, էջ 74, 116
  10. ↑ 10,0 10,1 Patrick, James Renaissance and Reformation. — Marshall Cavendish, 2007. — С. 194. — ISBN 978-0-7614-7651-1
  11. ↑ Warwick, Genevieve Caravaggio: Realism, Rebellion, Reception. — University of Delaware Press[en], 2006. — С. 30. — ISBN 978-0-87413-936-5
  12. ↑ Hibbard, 1985, էջ 249
  13. ↑ Hagen, Rose-Marie; Rainer Hagen What great paintings say. — Taschen, 2002. — С. 216. — ISBN 978-3-8228-2100-8
  14. ↑ Hibbard, 1985, էջ 230
  15. ↑ Hammill, Graham L. Sexuality and Form: Caravaggio, Marlowe, and Bacon. — University of Chicago Press, 2002. — С. 95. — ISBN 978-0-226-31519-5
  16. ↑ Warwick, 2006, էջ 15
  17. ↑ Pencak, William The films of Derek Jarman. — McFarland & Company|McFarland|en|McFarland & Company, 2002. — С. 70. — ISBN 978-0-7864-1430-7
  18. ↑ Peachment, Christopher Caravaggio. — Macmillan, 2003. — С. 168. — ISBN 978-0-312-31448-4
  19. ↑ Jackson, Earl Strategies of deviance: studies in gay male representation. — Indiana University Press[en], 1995. — С. 81. — ISBN 978-0-253-33115-1
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հովհաննես_Մկրտչի_գլխատումը&oldid=9719847» էջից