Հասան Ալի խան Գարուսի

Հասան Ալի խան Գարուսի حسنعلی‌خان گروسی‎
Մասնագիտություն՝	դիվանագետ, քաղաքական գործիչ, գեղագիր և գրող
Դավանանք	շիա իսլամ
Ծննդյան օր	1822 կամ 1820
Ծննդավայր	Բիջար, Քուրդիստանի նահանգ, Իրան
Վախճանի օր	1899 կամ 1900
Վախճանի վայր	Թավրիզ, Իրան
Քաղաքացիություն	Իրան

Հասան Ալի խան Գարուսի (պարս.՝ حسنعلی‌خان گروسی‎, Հասան Ալի խան Ամիր Նազամ, 1822 կամ 1820, Բիջար, Քուրդիստանի նահանգ, Իրան - 1899 կամ 1900, Թավրիզ, Իրան), բրիգադայի հայտնի հրամանատար, քաղաքականագետ, գրականագետ և Իրանում Ղաջարիների դարաշրջանի հասարակական գործիչ (19-րդ դար)։ Եղել է գլխավոր ադմինիստրատոր՝ Թավրիզում՝ Մուզաֆար արքայազնի օրոք, որն ավելի ուշ դարձել է Պարսկաստանի շահը (1896-1907)։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1820 թվականի հոկտեմբերին, Ատրպատականի Բիջար քաղաքում։ Նրա հայրը հարգանքի է արժանացել Ֆատխ Ալի շահ Մուհամեդ Սադիկ խանի կողմից։ Ամիր Նիզամ Գարուսին բացի իր քաղաքական գործունեությունից հետաքաքրվել է նաև արվեստով։ Գրական և գեղագրական գործունեության մեջ հավատարիմ էր մնում իր սեփական ոճին, որը անվանվել է «Ամիրնազամի ոճ»։ Նրա երկու գրական հուշարձաններ «Մանշաաթ»-ը և «Փանդնամե-յի Յահյավիյե»-ը, որոնք հասել են մինչև մեր օրերը, նկարագրում էր իր ողջ տաղանդը գրականության մեջ։

Նա ոչ միայն եղել է հմուտ գրող, այլ նաև լիիրավ պոետ, ով գրել է մի քանի ոչ ամբողջական բանաստեղծություններ՝ ի պատիվ իր հովանավորների։ Նա ինչպես գրել է ձեռագիր ստեղծագործություններ, այնպես էլ նաև արձանագրական։ Երկար ժամանակ ապրել է Թավրիզում, և իր շատ ստեղծագործություններ ստեղծել են հենց այնտեղ։

1893 թվականին Հասան Ալի խան Գարուսին Նասրեդին շահի հրամանով նշանակվել է Ատրպատականի նահանգապետ, իսկ 1897 թվականին՝ Ֆրանսիայում Իրանի դեսպանը։

Մահացել է 1900 թվականին։

Գրականություն

• Անվար Չինգիզոգլի ․ Կաջարական Իրանի դիպլոմատիա, Բաքու, Մուտարջին, 2014 - 240 s. — ISBN 978-9952-28-200-9.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հասան Ալի խան Գարուսի» հոդվածին։