Կաղապար:Օրվա հոդված/Ապրիլի 12, 2014 թ.
Ղարաբաղի խանություն (պարս.՝ خانات قرهباغ — Khānāt-e Ḡara-bāḡ), միջնադարյան ավատատիրական կառավարմամբ կիսանկախ իշխանապետություն էր 1747-1822 թվականներին։ Թուրքական տիրապետությունից ազատագրելով՝ Նադիր շահը 1736 թ. այն կրկին միացրել է Պարսկաստանին։ 1747 թ. վերջնականապես ձևավորվում է Ղարաբաղի խանությունը՝ Ղարաբաղի կուսակալության տարածքի մեծ մասի վրա։ 1805 թվականից խանությունը մտել է Ռուսաստանի կազմի մեջ, 1822թ.՝ կազմալուծվել և դարձել ռուսական նահանգ։
Խանության տարածքը կազմել է շուրջ 24,000 քառ. կմ.՝ զբաղեցնելով Մեծ Հայքի Սյունիք նահանգի հարավային շրջանները՝ Զանգեզուրը, Արցախ նահանգը ամբողջությամբ և Ուտիք հարավային շրջաններները։ Այժմ խանության տարածքը համապատասխանում է Հայաստանի Սյունիքի մարզին և Արցախի Հանրապետությունը։ Բացառություն է կազմում Ուտիք հարավային հատվածը կամ Դաշտային Ղարաբաղը, որն ամբողջությամբ պատկանում է Ադրբեջանի Հանրապետությանը։
1804-1813 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմի արդյունքում Ղարաբաղի խանությունը Գանձակի խանության և մի քանի մանրումիջին մուսուլմանաբնակ խանությունների հետ միացվել է Ռուսական կայսրությանը շարունակել...